Tímarit Máls og menningar - 01.05.1982, Síða 113

Ævintýr í Moskvu
Kaupmannahöfn.18) Erik Mesterton skrifaði um hana í tímaritið Clarté í
Stokkhólmi'8) og Jakob Gíslason samdi langa og rækilega ferðalýsingu í
Rétt 1928.20)
Fyrsti áfangi fararinnar var Leningrad þar sem dvalist var þrjá daga.
Þaðan var farið til Moskvu og verið þar í eina viku. Þá var nefndin tvo daga
í Nisjni Novgorod og haldið þaðan með skipi niður Volgu til Saratov þar
sem dvalist var þrjá daga. Þaðan var farið út í sveitaþorp í volga-þýska
lýðveldinu og síðan aftur með járnbrautarlest til Moskvu en þaðan héldu
stúdentarnir heimleiðis, sumir um Pólland og Þýskaland en aðrir um
Finnland.
Sjá má af ferðalýsingum að hvers kyns raunvísindaleg og hagnýt
viðfangsefni hafa einkum verið til skoðunar. Olli þetta nokkurri óánægju
sumra nefndarmanna og víkur Jakob Gíslason að því í grein sinni:
Urðu [. . .] málfræðingarnir okkar og skáldin oft að eyða tima og kröftum
í að skoða verksmiðjur og önnur slík fyrirtæki, sem þeir fullyrtu að þeir
hefðu ekkert vit á og hefðu hina mestu ömun af að sjá. En hinsvegar vanst
þeim ekki tími til að sjá Dostojevski-safnið og margt annað, sem þcir brunnu
af löngun eftir að sjá.21)
Þá varð það tilefni ósamkomulags að öðrum fulltrúum þótti sem Norð-
mennirnir vildu taka sér fullmikið ákvörðunarvald um athafnir hópsins og
sýna einræðiskennda stjórnunarhneigð. Að þessu víkur Otto Gelsted
tvívegis. Strax í fyrstu grein sinni segir hann:
Den norske Delegation har udarbejdet et detaljeret Udkast til en Arbejds-
plan for vort Ophold, men Danskerne og.Islænderne er blevet enige om, at
den vil vi ikke rette os efter— vi mukker og kræver mere Frihed for den
Enkelte, end Udkastet lovfæster. Saadan er vi allerede godt i Gang med indre
Delegationspolitik, og ellers havde vi jo heller ikke været en ordentlig
Studenterdelegation. Island er repræsenteret ved to Udsendinge fra den
islandske Studenterforening i Kobenhavn og i Akureyri, Hr. Gislason og
Hr. Stefans[s]on, og den islandske Delegation har efter indgaaende Forhand-
linger vedtagt at vælge Hr. Gislason til ordforende Formand.”)
Síðar, þegar hann lýsir járnbrautarferðalagi meðal rússneskra bænda og
ofbýður örbirgð þeirra og sóðaskapur, notar hann tækifærið og sendir
hinum norska fararstjóra smáskot:
Alligevel, Naden er stor. Jeppe paa Bjerget, luset og laset, taler jeg med
i Kupéen. Jeg rejser paa tredja Klasse, som vi vilde sige i Danmark, i Sovjet
tor de ikke offentlig skille mellem forste og anden og tredje Klasse, men har
231