Tímarit Máls og menningar - 01.05.1987, Qupperneq 108

Tímarit Mdls og menningar
vamm sitt vita er búin að lesa hana líka og við vorum öll sammála um að
þetta sé slík óþverra-bók að við viljum fá hana endurgreidda.
Og hvað finnst mér svo sjálfum tæpum sjö árum eftir útgáfu og rösklega
þrettán árum eftir að mér kom söguefnið fyrst í hug. Kannski einna helst að
ég hafi treyst einum of mikið á sjálfan mig og helst til lítið á nafna minn
heitinn. Að minnsta kosti reikna ég með að Ljóstollur væri meira „normal“
bók og þess vegna endingarbetra skáldverk ef ég hefði samið hana í dag. En
þá er það málið að mér myndi aldrei koma til hugar að semja slíka bók í dag.
En að skrifa er ábyrgðarhluti, kannski meiri en mann grunar, og ef til vill
er Ljóstollur of svakaleg saga. Sú ábending gengur eins og rauður þráður í
gegnum skrif Ólafs Jónssonar en mér var of sárt um sturlunina til að geta af
henni séð. Get með engu móti skilið að sú hætta er fyrir hendi að 1. persónu
röddin tali lesandann í hel.
Ef Ljóstollur er misskilinn sem það klám sem hann vildi slást við þá hefði
betur verið heima setið. En þessi saga var rödd (skaz) sem reyndi að segja frá
huga sem var skakkur af skelfingu og klámi (pornó) og ég nenni ekki að tala
um hvort hún er brot úr minni sjálfsævisögu. Vitaskuld ekki. Það eru fleiri
naflar á heiminum en minn.
Öllu skárra nafn í dag finnst mér Vígslan. Þó skal enginn standa mig að
því að afneita þessu barni mínu. Ljóstollur er mitt barn, kannski er hann
þroskahefta barnið mitt en ég ann honum ekki síður fyrir það.
En hvílík vandræði með eina litla sögu. Hversu margir labbitúrar, and-
vökur, og einu sinni fór ég að skæla yfir ritvélinni. Það minnir mig. Og ekki
veit ég hvaða merkilegheit það voru að skarta orðinu „skaz“ þegar ég tók
saman fyrstu áhyggjur mínar vegna bókarinnar. Eg hafði fundið þetta orð í
uppsláttarriti um rússneskar bókmenntir og það mun þýða: frásögn sem ber
öll séreinkenni sögumanns.
Mig minnir að ég hafi ekki getað stillt mig um að gauka þessu orði að
Olafi til að reyna að láta hann halda að ég vissi líka dálítið um bókmennta-
fræði.
I síðasta sinn sem ég hitti Olaf Jónsson röbbuðum við örlítið saman um
hugmyndir mínar að þeirri bók sem fékk heitið GAGA. Ölafur kvaddi mig
með þessum orðum; reyndu nú að koma söguhetjunni þinni á hreint nafni
minn, þá ætti bókin að koma af sjálfu sér og hver veit, kannski verður úr ein
heljar mikil raketta, síðan varð hann eilítið sposkur á svipinn og bætti við,
þú hefur það nú líka umfram marga aðra að kunna hin skástu skil á þínu
skaz-i.
Og þar lá hundurinn grafinn.
234