Tímarit Máls og menningar - 01.04.1989, Blaðsíða 125

Undirrót galdrafársins
sókna sem rannsóknardómarar höfðu einkum stuðst við. Þeir vildu gaum-
gæfa, hvort þar væri frekari ábendingar að finna varðandi þessa „áhættu-
hópa“. Auk þeirra sem áður var getið má öðrum fremur nefna galdrarit eft-
ir Frakkann Jean Bodin sem var í þjónustu Frakkakonungs á 16. öld. Hann
hefur verið kallaður einn helsti frumkvöðull nútíma hagstjórnar eða hag-
ræðingar í ríkisrekstri en skrifaði jafnframt bækur gegn göldrum sem komu
út á latínu, frönsku og þýsku.6)
Um þessa rannsókn sína gáfu þeir Heinsohn og Steiger út ítarlegt rit fyr-
ir fjórum árum. Bókin heitir Die Vernichtung der weisen Frauen eða Ut-
rýming hinna vísu kvenna.7)
Galdrarit og getnadarvarnir
I fyrrnefndum galdraritum eru taldar upp fjölmargar tegundir af kukli. En
fyrstu afbrotin sem páfabréfið nefnir og refsa skal fyrir eru þau töfrabrögð
að myrða börn í móðurkviði og koma í veg fyrir getnað. Og síðan kemur í
ljós að það sem nú á dögum mundu kallast getnaðarvarnir eða takmarkanir
barneigna er mjög áberandi liður í ásökunum á hendur galdrahyskinu og
eru ljósmæður sérstaklega nefndar í því sambandi. Enda var því haldið
fram í áróðri að Djöfullinn vildi eyða mannkyninu og því hlaut honum að
vera kappsmál að koma í veg fyrir barneignir.
I Nornahamrinum eru t.d. taldir upp margir klækir galdramanna til að
hindra getnað og barneignir. Aðalatriðin eru einatt fóðruð orðmörgum og
lærðum umbúðum en þau má draga saman í sjö þætti:
1) Hórdómur. Með þessu móti svöluðu menn kynfýsn sinni án þess að
getnaður hlytist af.
2) Getuleysi karlmanna.
3) Ófrjósemi karla og kvenna.
4) Hómósexúalismi. Aftur svölun kynhvatar án getnaðar.
5) Getnaðarvarnir.
6) Fóstureyðing.
7) Útburður barna eða „barnafórnir“.8
Fræðimönnum á sviði sagnfræði, trúarbragða, þjóðhátta og félagsfræði
virðist hingað til hafa yfirsést um þessi atriði eða þeir ekki komið auga á að
þau skiptu neinu sérstöku máli í þessu sambandi. Heinsohn og Steiger telja
sig hinsvegar geta sýnt fram á, að beint samband sé milli hins stranga banns
við getnaðarvörnum og hverskonar takmörkunum barneigna annarsvegar
og galdraofsókna á hendur Ijósmæðrum, grasakonum og skottulæknum
hinsvegar. Því það var þetta fólk sem öðrum fremur kunni skil á getnaðar-
vörnum fyrr á tímum.
251