Tímarit Máls og menningar - 01.06.1991, Blaðsíða 47

armiklu málsóknarhlutverki. Meira en víða
erlendis.
Það eru fœrri um tunguna. Hver mál-
notandi vegur þyngra.
Já. Og þessi hreintungustefna setur okkur
kröfu um að orðin nálgist að vera gagnsæ,
að við stöndum í nánari tengslum við al-
menning en víða í öðrum löndum þar sem
orð úr grísku og latínu eru viðstöðulaust
tekin inn í málið.
Islendingar erufrjálsari og kannski aga-
lausari í nýyrðasmíð en margir aðrir.
Já, við höfum meira leyfi. Það er eitthvað
í gangi enn, það er verið að búa til ný orð,
má t.d. ekki segja eids heldur eyðni o.s.frv.
Það eru nokkur skemmtileg nýyrði í nýju
bókinni þinni, t.d. lýðlýðveldi. . .
Já það er nú bara þýðing á hinu þýska
demokratische republik sem er furðuleg
tátólógía.
Annars var ég ekki bara að hugsa um
nýyrðasmíð heldur líka að bull og skáld-
skapur fœri einhvern veginn út landhelgi
málsins. Það að brjóta niður kerfið sé jafn-
framt að skapa nýtt. Hefurðu eitthvað hugs-
að út í þetta sjónarmið? Að skáld skemmi
málið á uppbyggilegan hátt.
Ja, maður vinnur ekki markvisst að því að
búa til bull. En það er til dæmis þetta þegar
maður breytir föstum orðatiltækjum og
segir til að mynda um kött að hann sé ekki
mikill fyrir kött að sjá—og í Moldvörpunni
segir að englunum séu mislagðir vængir —
og svo framvegis. Eða eins og Megas sagði
einu sinni í smásögu um hund sem dó, að
skömmu áður hefði hann tekið á móti þeim
gesti sem hann hitti síðast, hundinum með
ljáinn. Oft er litið á svonalagað sem brand-
ara, en vissulega gefur þetta víddir á ein-
hvem hátt. Eða í kvæði þama í nýju bókinni
minni þar sem talað er um að hafa allt til
einskis, sem er tilbrigði við það að hafa allt
til alls. Þegar þú ferð að skoða þetta orðalag
slær það þig hvað það hlýtur að vera hrika-
Iegt að hafa allt til einskis.
Mér sýnist vera dálítið um óhugnaðar-
myndir í nýju bókinni þinni, það eru blóð-
sugur, það rignir blóði, einnota augastein-
ar, Ijón sem étur bréfbera, kviðrista innan
frá. Hingað til hefur ekki verið mikið um
óhugnað í bókum þínum.
Ja, þú segir nokkuð. En þó má ekki
gleyma að í „Síðustu rannsóknaræfing-
unni“ deyr fólk unnvörpum.
Er það ekki meira eins og fyndni en
óhugnaður? Þú vilt þá ekki kannast við
þetta?
Þetta er þama óneitanlega; ég veit ekki
hvers vegna.
Plönin eru mörg
Eg hef alltaf hrifist af því í bókmenntum
til dæmis þegar menn ganga algjörlega út
á enda og taka ýtrustu afleiðingum af ein-
hverju sem er eins og algjörlega út úr fasa.
Ekki bara eitthvað að daðra við það heldur
virkilega klára dæmið. Áhugi minn á
skrýtnu og knöppu formi er kannski að
nokkru leyti sömu ættar. Það er að segja að
setja sjálfan sig í alveg hrikalega spenni-
treyju áður en maður fer að gera eitthvað.
Eg hef hrifist óskaplega af frásögnum um
bók eftir franskan höfund sem heitir George
Perec. Hann hefur skrifað skáldsögu sem ég
hef því miður ekki lesið enda ekki læs á
frönsku; en það mun vera skáldsaga í fullri
lengd, og það sem er merkilegt við hana er
að bókstafurinn e kemur þar hvergi fyrir og
er þó algengasti stafurinn í frönsku. Hún
heitir víst La disparition, Hvarfíð.
TMM 1991:2
45