Barnablaðið - 13.12.2014, Blaðsíða 7

BARNABLAÐIÐ 7
Drátthagi blýanturinn
Af hverju
gefur fólk
gjafir um
jólin?
VÍSINDAVEFURINN
Jólahald var ekki með sam
a sniði
um alla Evrópu á fyrri öldu
m. Það
var breytilegt í tímans rás
eftir
löndum, héruðum og kirkj
uskip-
an. Jólagjafir virðast að su
mu
leyti sprottnar frá hinum fo
rnu
rómversku skammdegishá
tíðum,
en þær voru í eðli sínu alþ
ýðlegar
nýársgjafir.
Meðal almennings þekktu
st
jólagjafir í nútímaskilningi
ekki í
neinum mæli fyrr en kom
fram
á 19. öld. Hinn eiginlegi gj
afa-
dagur til barna á miðöldum
og
lengi síðan meðal katólskr
a var
messudagur heilags Nikul
ásar, 6.
desember. Á 18. og 19. öl
d koma
upp jólamarkaðir í evrópsk
um
borgum þar sem bæði er t
il sölu
jólaskraut og hlutir til jólag
jafa.
Með vaxandi þéttbýli á 19
. og
20. öld spruttu upp kvenfé
lög,
ungmennafélög og sérstök
góðgerðafélög sem mörg h
ver
leituðust við að veita bágs
tödd-
um einhvern jólaglaðning.
Víðast
hvar sinntu kvenfélög þess
u
starfi af mestri alúð.
Á Íslandi verður ekki vart v
ið
einstaklingsbundnar jólag
jafir
í nútímaskilningi fyrr en se
int
á 19. öld. Sumargjafir voru
miklu eldri, enda lítur út fy
rir
að í gamla íslenska tímata
linu
sé gert ráð fyrir að árið byr
ji á
sumardaginn fyrsta.
Annar einfaldur og algeng
ur
jólaglaðningur var kerti ha
nda
hverjum manni. Kertin vor
u
reyndar allmikils virði því þ
au
voru gerð úr sauðatólg og
í
rauninni alldýr, enda helst
notuð í kirkjum og að jafna
ði
ekki meðal almúgans. Þar
varð
hversdagslega að láta lýsi
skol-
una nægja, sem bar mjög
daufa
birtu. Kertaljósið var langt
um
bjartara.
Svarið af Vísindavefnum er
birt með
góðfúslegu leyfi Vísindavefs
ins.
GUMMI FER Í FJALLGÖNGU
Ég las söguna um Gumma i fjallgöngu. Gummi er
strákur á aldur við mig. Hann er í sveit hjá ömmu
og afa. Hann fer í fjallgöngu með ömmu sinni, hún
ætlar að tína ber en Gummi að veiða silung með
nýja spúninum frá afa. Þegar Gummi er að veiða sér
hann tvo dverga sem skellihlæja af
því að þeir voru að stríða trölla-
strák. Það fannst Gumma nú ekki
réttlátt svo hann fór langt upp í fjall
til að reyna að finna tröllastrákinn
og gleðja hann.
Tröllastrákurinn hét Bjálfi og
mamma hans var hundleiðinleg
við hann. Mamma Bjálfa minnir
mig eiginlega á Grýlu. Gummi gaf Bjálfa silung og
þeir urðu vinir. Mamma Bjálfa kom og tók Gumma
til fanga og setti hann í
holu með rimlum en Bjálfi
náði að bjarga Gumma
sem komst á endanum til
ömmu sinnar.
Mér finnst þessi saga sú
skemmtilegasta af öllum
Gummabókunum,
hún er spenn-
andi, snýst um
stríðni og hvað
manni líður þá illa, að vera góður vinur og
hvað Gummi er heppinn eins og ég að eiga
góðar ömmur og afa.
Allir krakkar á Íslandi ættu að lesa allar
Gummabækurnar.
Örn Ingvarsson, 7 ára
ÞRAUTABÓK
KARÓLÍNU
Þrautabók Karólínu er ótrúlega
skemmtileg. Ég lærði mikið af
henni og þrautirnar eru ekki of
erfiðar.
Uppáhaldsþrautin mín er
þraut þar sem maður á að
skoða tvær næstum því alveg
eins myndir, en finna 6 villur á annarri þeirra.
Bókin er ótrúlega flott. Hún er svo litrík, en mér
finnst litirnir og þraut-
irnar vera það besta við
þrautabókina. Það er
gaman að eiga svona bók
þegar það er vont veður
og ekki hægt að vera úti
að leika. Ég kláraði næstum alla þrautabókina, ég
gat ekki hætt að leysa þrautirnar.
Karólína könguló er líka svo falleg og skemmtileg.
Mér finnst best við hana hvað hún er góð og
hjálpsöm við vini sína í lestrarbókunum.
Jóhann, 6 ára
ÞEGAR LITIRNIR FENGU NÓG
Systurnar Saga og Ragna Sif segja bókina
henta vel fyrir krakka á aldrinum 6-10 ára.
Bókin er mjög skemmtileg og litrík. Myndirnar eru
flottar. Gaman að vita hvernig litunum getur liðið,
ég hafði aldrei hugsað um það, erfitt að ímynda sér
það. Mér fannst bókin fyndin og
skrýtið fannst mér að appelsínu-
gulur ætti að vera litur sólarinnar,
mér finnst að gulur eigi að vera litur
sólarinnar en appelsínuguli var að
rífast um þetta. Ég er alveg sam-
mála bleika litnum um að hann eigi
ekki bara að vera stelpulitur heldur
bæði stelpu- og strákalitur.
Saga, 7 ára
Mér fannst hugmynd-
in að bókinni mjög
sniðug. Myndirnar
eru líka mjög flottar
og flott að textinn
sé eins og skrifaður
á blöð í bókinni.
Litirnir segja margt fyndið sem gaman er
að lesa og ég hefði aldrei getað látið mér
detta í hug að skrifa bók um það hvernig
litum líður. Deilurnar á milli gula og
appelsínugula eru alveg óþarfar því að
maður getur alveg notað báða litina til
að lita sólina. Síðast myndin í bókinni er
rosalega flott og hugmyndarík. Röndótti
liturinn aftast er líka mjög flottur.
Ragna Sif, 10 ára
Bókarýni krakkanna