Tímarit Máls og menningar - 01.03.1999, Síða 163

RITDÓMAR
vaknandi sólin myndi ekki vilja líta og
tungl veigraði sér líka við. (244)
Einkunnarorð þessa hluta eru sótt í Jobs-
bók:
En eins og fjallið molnar sundur, er
það hrynur,
og kletturinn færist úr stað sínum,
eins og vatnið holar steinana
og vatnsflóðin skola burt jarðarleirn-
um,
svo hefur þú gjört von mannanna að
engu.
Sturla er allur annar maður eftir heim-
komuna, án þess að breytingin sé honum
fyllilega meðvituð. En efasemdirnar
grafa undan öllu sem hann kemur ná-
lægt. Hér koma upp stef sem eru kunn-
ugleg úr fyrri bókum Thors úr
nútímanum, hinn hálfi hugur, hinn
órætti draumur, elskendur sem farast
hjá, ná ekki sambandi hvert við annað.
Sturla hefur kynnst afleiðingum mis-
kunnarlausrar valdabaráttu og ofbeldis,
hafsjó eymdarinnar, hjörðum manna
sem engjast og þjást. Og eftir að syndar-
inn hefur þjáðst undir þessum órétti á
jörðinni bíða hans ósegjanlegar kvalir
annars heims. Sturla gæti tekið undir
með Job og spurt hvernig Guð geti
þannig hafnað verki handa sinna.
Thor Vilhjálmsson hefur með þessari
sögu búið til óhemju margþætt og merki-
legt skáldverk. Hann hefur með lýsingu á
þessum glæsilega Sturlungi tryggt honum
þegnrétt og speglað gamlan tíma og
nýjan. En fyrst og ffernst hefúr hann búið
honum að umgerð fjölskrúðugan og
töffafullan heim sem hrífur og gleður.
Þorleifur Hauksson
Manneskjan er ekki ein
Fríða Á. Sigurðardóttir: Maríuglugginn. Forlagið
1998, 302 bls.
Fá andlit (ef nolckur) hafa verið myndlist-
armönnum hugleiknari en andlit Maríu
móður Krists. Hið ímyndaða andlit henn-
ar hefur verið málað og mótað af lista-
mönnum allra kynslóða síðastliðin tvö
þúsund ár eða svo. í gegnum aldirnar hef-
ur skapast hefð í Maríumyndum þar sem
hún birtist ýmist sem meyjan saklausa og
hjartahreina (madonna), móðirin þjáða
(mater dolorosa) eða himnabrúður og
drottning (regina). Hinar þrjár hliðar
konunnar Maríu, sem ein meðal kvenna
naut náðar guðs, hafa verið listamönnum
allra tíma ótæmandi uppspretta hug-
mynda og listútfærslu.
Nýjasta skáldsaga Fríðu Á. Sigurðar-
dóttur, Maríuglugginn, sækir efni sitt
meðal annars til þessarar sterku hefðar.
Sagan segir frá Hildi Geirsdóttur, íslenskri
myndlistarkonu, sem fengið hefur það
verkefni að gera glugga í kirkju í Hollandi,
Maríu með soninn, mynd Móðurinnar
(með stórum staf). Þetta er fyrsta „stóra“
verkefni Hildar, verkefni sem virðist ein-
falt í fyrstu en eftir nokkrar tilraunir ligg-
ur listakonunni „við örvæntingu“ (eins
og segir á bókarkápu) því hún sættir sig
ekki við að skapa „eftirlíkingu"; metnað-
ur hennar er meiri en svo og markmið
hennar háleitara. Hildur vill skapa lista-
verk, henni nægir ekki að skila „vel unnu
handverki". Örvænting Hildar er vel skilj-
anleg því sú krafa sem hún gerir til sjálfrar
sín - að mála andlit Maríu á einhvern
þann hátt sem enginn hefur áður gert -
þýðir í raun að hún leggur til baráttu við
tvö þúsund ára hefð, eina þá sterkustu
hefð sem kristin menning er byggð á. Og
ekki einungis setur Hildur hinn listræna
ffumleika á oddinn í verkefni sínu, heldur
vill hún einnig mála hið „sanna" andlit
Maríu - og þar stendur hnífurinn í kúnni
TMM 1999:1
www.mm.is
153