Tímarit Máls og menningar - 01.06.2000, Side 14

JÓN PROPPÉ
Fólk var spurt hvert af fimm atriðum það teldi almennt séð mikilvægast. Vinátta, heiðarleiki og
jákvætt hugarfar töldu flestir mikilvægast, en aðeins 3% nefndu frama í starfi.
ir sem veiti fólki þá öryggiskennd að því finnst það ekki þurfa að treysta svo
mjög á frama sinn í starfi. í samfélagi þar sem ættartengsl eru náin ræðst
frami manna jafnframt mjög af því af hvaða fjölskyldu hann er og hverja
hann á að vinum, svo ekki er óeðlilegt að íslendingar leggi traust sitt á fjöl-
skylduna frekar en starfið. Á hinn bóginn sýnir könnunin að yfir níutíu pró-
sent íslendinga trúa því að þeir geti náð því sem þeir ætla sér og treysta þá
væntanlega aftur á fjölskyldu og vini, enda segja rúmlega sjötíu prósent að
það sem þeir geri fyrir aðra ætti einhvern tímann að koma þeim sjálfum til
góða.
Nokkuð undarlegra er hve lítils fólk virðir menntun og þekkingu, sér í lagi
ef horft er til þess að íslendingar hafa gegnum aldirnar einkum státað sig af
því að vera ffæðimenn og rithöfundar, varðveita gamlar sagnir og vera
menntaðari og fróðari en aðrar þjóðir. Þegar spurt var hvaða eiginleika fólk
mæti mest í fari annarra nefndu innan við eitt prósent menntun eða þekk-
ingu. Nær sex prósent svarenda töldu þó menntun og gáfur vera það sem þeir
væru ánægðastir með í eigin lífsstefnu og nær sjö prósent nefndu menntun
þegar spurt var hvaða eiginleikum þeir vildu helst vera búnir, en þessi hlut-
föll eru lág þegar litið er til annarra svara. Þessi niðurstaða skýrist nokkuð
þegar skoðuð er svör við nákvæmari spurningum. Þá kemur í ljós að sjötíu
prósent telja menntun ekki eins mikilvæga og viljann til að gera það sem
maður á að gera og um sextíu og fimm prósent telja að sá sem hefúr sjálf-
menntað sig sé jafn góður og sá sem hefur langa skólagöngu að baki. Þetta
bendir eindregið til þess að íslendingum þyki almennt lítið um formlegt
nám og menntun og kjósi fremur að treysta á eigið hyggjuvit og innsæi en
bókleg ffæði. Þeir virðast meta meira dugnað og vilja en faglega og yfirveg-
aða nálgun við viðfagnsefnin, enda segja um áttatíu prósent að þegar þeir
leggi mat á það sem fólk geri vegi hugurinn að baki þyngra en útkoman: Þeir
taka viljann fyrir verkið.
íslendingar treysta á að þeir komist allt á dugnaði og vilja, að minnsta
kosti með hjálp ættingja og góðra vina, en það eina sem þeir virðast hræðast
er að missa heilsuna. í spurningu þar sem ekki var gefinn kostur á að velja
12
www.malogmenning.is
TMM 2000:2