Tímarit Máls og menningar - 01.06.2000, Síða 90

AÐALSTEINN INGÓLFSSON
þau röng ártöl til að rugla í ríminu gíruga kaupendur og seinni tíma fræði-
menn.
Það sem ég er að reyna að segja er að enn á eftir að færa sönnur á að allur sá
fjöldi verka sem rætt hefur verið um, stundum soldið ógætilega (til dæmis er
ekki mjög faglegt að dæma myndir eftir ljósmyndum í uppboðsskrám), séu
falsanir. í mörgum tilfellum þarf að beita tímafrekum og dýrum tæknirann-
sóknum til að komast að hinu sanna, gaumgæfa pappír, striga, málningu o.fl.
Sjálfsagt verður kostnaðurinn einn sennilega til þess að aldrei muni öll kurl
koma til grafar í þessu fölsunarmáli. Fyrir utan það að tæknirannsóknir hafa
stundum reynst ófullnægjandi, eins og útlend dæmi sanna.
í ljósi þessarar óvissu, og þeirra sleggjudóma sem jafnvel virtir safnamenn
höfðu uppi í tengslum við austfirska silfursjóðinn fyrir nokkrum árum,
löngu áður en faglega hafði verið gengið úr skugga um það hvort hann væri
ófalsaður eður ei - eins og menn muna var úrskurðurinn sá að hann væri
ekta - þá er skynsamlegt fyrir alla aðila að halda stillingu sinni og geyma stór-
ar yfirlýsingar uns þar til skipaðir sérffæðingar hafa fengið tíma til að véla
um málið.
Fyrirsjáanlegar hremmingar
Hvort sem þær eru þrjú hundruð eða níu hundruð talsins, er ekki full-
nægjandi að leita skýringanna á þessum fölsunum einvörðungu í „óvenju
krefjandi eftirspurn“ íslendinga eftir verkum ákveðinna listamanna og „fé-
lagslegum þáttum sem lúta að táknrænum boðskiptum innan ákveðinna
stétta og starfsstétta“ eins og Halldór Björn segir í grein sinni.
Ég er alls ekki sannfærður um að eftirspurn fslendinga eftir verkum
ákveðinna listamanna sé í eðli sínu frábrugðin eftirspurn fólks í öðrum
löndum eftir því sem á útlensku er oft nefnt „statuskúnst“. Né heldur hef ég
orðið þess var að sú „krafa“ hvíli á ákveðnum hópum íslendinga að þeir
eignist málverk eftir einhverja ákveðna listamenn „ef þeir vilja standa sig
gagnvart meðbræðrum sínum“ eins og Halldór Björn heldur fram. Mér segir
svo hugur að hann sé með í huga „táknræn boðskipti“ íslenskra jeppaeig-
enda. Hann verður a.m.k. að segja frekari deili á þessum hópum.
Ef hann er að tala um íslendinga sem skyndilega hafa komist í álnir, til að
mynda unga verðbréfafursta og kvótakónga, þá er mín reynsla sú að ýmist
hafa þessir aðilar ekki minnsta áhuga á myndlist, eða að þeir kaupa einungis
verk eftir unga listamenn sem þræða ábatasaman meðalveginn milli föndurs
og ívið átakameiri myndlistar. Nefnum engin nöfh í því sambandi.
Kjarni málsins er sá að hér er um nokkuð fyrirsjáanlegar hremmingar að
ræða, hremmingar sem eiga sér rætur í óvenjulegri listasögu okkar, ónógri
88
www.malogmenning.is
TMM 2000:2