Tímarit Máls og menningar - 01.06.2000, Blaðsíða 93

MEIRA UM EALS OG PRETTl
sérfræðiþekkingu listfræðinga út úr nánast hverri grein sem stórkrítíker
Morgunblaðsins, Bragi Ásgeirsson, lætur frá sér fara. Við þetta má bæta að í
nýlegri grein (Mbl.) lætur Bragi að því liggja að hann hafi sjálfur ítrekað bent
á að mikið af fölsunum væri í gangi.
Því skal engan undra þótt auðtrúa listkaupendum hér á landi hafi ekki
fundist „taka því að kalla til faglegt álit sér fróðari manna“, svo notað sé orða-
lag Halldórs Björns, áður en þeir tóku til við að bjóða í augljóslega grunsam-
legar myndir, svo mjög sem tönnlast hafði verið á því að slíkir menn væru
ekki til á landinu.
Ráðvandir uppboðshaldarar
Þessir sömu auðtrúa listkaupendur eru síðan skilgetin afsprengi - kannski er
réttara að segja fórnarlömb - íslenska skólakerfisins, sem áratugum saman
hefur skilað fólki út í lífið án þess að veita því minnstu innsýn í sögu íslenskra
sjónlista. Það er þyngra en tárum taki að þurfa að segja það, en íslensk lista-
saga er ekki einu sinni hluti af reglulegu námsefni í Myndlista- og handíða-
skóla íslands, nú Listaháskóla íslands.
Mér verður oftlega hugsað til spurningaþátta útvarps og sjónvarps. Þar
sitja sprenglærðir námsmenn frammi fyrir alþjóð og flíka ótrúlegri þekk-
ingu á landafræði þjóðarinnar, sögu, tónlist og bókmenntum, en rekur í
rogastans þegar þeir eru beðnir að bera kennsl á nokkur lykilverk eftir helstu
myndlistarmenn þjóðarinnar. „Salvador Dali“ sagði einn keppandinn eitt
sinn þegar brugðið var á skjáinn mynd af vefnaði eftir Ásgerði Búadóttur.
í alvörulöndunum er myndlistarsagan hluti af námsefni barna og ung-
linga frá upphafi. Á stóru listasöfhunum á Italíu má iðulega rekast á hópa af
sjö-átta ára krökkum sem sitja og tala kotrosknir um listamenn á borð við
Giotto, Leonardo, Rafael og Michelangelo; þeir þekkja greinilega feril þeirra,
helstu verk og innbyrðis skyldleika. Þeir sem kynnst hafa bandaríska skóla-
kerfinu vita einnig hve mikið er þar lagt upp úr því að tengja atburðasögu og
sjónlistir.
Það gefur auga leið að fólk sem tekur feil á Ásgerði Búadóttur og Salvador
Dali, fólk sem í ofanálag vill ekki leita sér aðstoðar þegar kemur að listaverka-
kaupum, það er og verður leiksoppur óprúttinna aðila í „listaverkabransanum“.
Hér á árum áður þurfti listáhugafólk ekki að hafa ýkja miklar áhyggjur af
ráðvendninni í þessum „bransa“. íslenski listaverkamarkaðurinn var ff emur
frumstæður, sala var lítil á okkar tíma mælikvarða og oftast nær í höndum
listamannanna sjálfra. Fyrsti „milliliðurinn“ sem eitthvað kvað að, Sigurður
Benediktsson, hratt af stað fyrsta upboði sínu árið 1953. Sigurður var mikill
sölumaður og ekkert frábitinn því að gera sér mat úr undirmálsverkum lista-
TMM 2000:2
www.malogmenning.is
91