Tímarit Máls og menningar - 01.09.2000, Blaðsíða 10

ELSE LIDEGAARD
annað en að viðurkenna hina miklu skuld sína við kristnina, kristna menn-
ingu. Ég er hins vegar sannfærður um að trúin endurspeglar fyrst og fremst
mannshugann, það er mannshugurinn sem hefur skapað trúna, og raunar
ekkert annað.
-Heldurþúþá að boðorðkristninnar um aðelska náungaþinn sé mannanna
verk, að maðurinn hafi sett þetta boðorð?
Já, það held ég. Að elska náungann, það er tvíeggjað sverð. Ég á við að hinn
svonefndi náungakærleikur glatast auðveldlega í hinu óhlutstæða. Það að
manni beri að elska náunga sinn eins og sjálfan sig, er það ekki bara ein teg-
und nytjastefnu sem ekkert á skylt við eiginlega ást? Öllu mannkyninu er
nauðsynlegt að við elskum náungann á einn eða annan hátt, það er undir-
staða alls. Og reyndar gerir það boðskap kristninnar fallegan. En að setja það
fram sem boðorð, skipun, það er eins og... það lætur illa í eyrum, það hljóm-
ar ekki rétt. Það verður að koma sjálfrátt og ekki skipandi, það er það sem ég
kann ekki við. Elska skaltu náungann - það er eins og að annars, ég var næst-
um búinn að segja annars má Fjandinn hirða þig, ekki rétt. Það lætur ekki vel
í eyrum. Það er það sem ég kann ekki við.
-Þegar maður er kominn að hinum brúarsporðinum, erþá hcegt að sjá tilgang-
inn með þessu öllu?
Nei, það held ég að sé ekki hægt. Einhver heildarmerking með þessu öllu
finnst aldrei, við verðum að lifa og deyja með því. En það merkir ekki að lífið
sé tilgangslaust, það er tilgangur og djúpt samhengi í mörgu. Tilgangsleysið
er bara meira áberandi. Og stríðsrekstri og öðrum miklum ódæðisverkum
og glæpum gegn mannkyninu er slegið upp með stóru letri á forsíðum blaða
og í fjölmiðlunum. Og þetta sýnir vel hversu grimmur heimurinn er og hví-
líkt forarfen mannshjartað er. Þá er rétt að kafa niður í minningarnar og
reyna að finna dæmi um hinn hversdagslega hetjuskap og mannlegt göfúg-
lyndi. Þetta eru nafnlausar sögur sem enginn talar um, ómetanlegir fjársjóð-
ir, en eftir þeim er jafn lítið tekið og loftinu sem við öndum að okkur og
vatninu sem við drekkum. Otto Gelsted - og hvorki heilagur Ágústínus né
páfinn eða Lúther - segir: Ekkert jafnast á við gæskuna. Góðverk skekur
undirstöður heimsins og fær hjarta Guðs til að bifast. Gæskan er undursam-
legasta gersemi mannlegs lífs.
*
8
malogmenning.is
TMM 2000:3