Tímarit Máls og menningar - 01.09.2000, Blaðsíða 92

ANNA HEIÐA PÁLSDÓTTIR
þeim tilfellum sem bresk hugtök þóttu óskiljanleg Bandaríkjamönnum.
Sumir urðu til að gagnrýna þessa ákvörðun, en Joanne Rowling svaraði því
til að allt eins væri hægt að neita að þýða bókina á dönsku og segja dönskum
börnum að þau geti bara lesið hana á frummálinu.
Rowling hófst þegar handa við að skrifa næstu bók, Harry Potter and the
Chamber ofSecrets-eða Harry Potter og leyniklefinn- og hún fékk jafngóðar
viðtökur og hin. í kjölfarið sigldi þriðja bókin, Harry Potter and the Prisoner
of Azkaban (Harry Potter og fanginn frá Azkaban, sem er fangelsi galdra-
heimsins). Engin önnur barnabók í Bretlandi hefur verið prentuð í fyrstu
prentun í svo miklu magni, eða 200.000 eintökum alls. Það tók Rowling um
eitt ár að skrifa þá bók, en hún segist hafa gengið mjög nærri sér við skriftirn-
ar. Fjórða bókin, Harry Potter and the Goblet ofFire - eða Harry Potter og
eldbikarinn- kom út þann 8. júlí með pompi og prakt en Rowling gaf sér ein-
ungis um átta mánuði til að skrifa hana. Þó er hún 734 bls. að lengd. Rowling
segir að þó svo að bækurnar séu stöðugt að lengjast verði næstu bækur styttri
- en síðasta bókin verður samt einnig svona löng.
Eins og gefur að skilja hefur Rowling þurft að sinna almannatengslum,
mæta í viðtöl og árita bækur um allan heim og það tekur sinn tíma. En þrátt
fyrir að Rowling gefi sér stöðugt minni tíma til að skrifa bækurnar (og þær
séu stöðugt að lengjast) virðist gæðum þeirra ekki hraka - nema síður sé. Oft
er það svo að ekki fara saman vinsældir (eða háar sölutölur) og gæði, eins og
sést til dæmis á Dagbókum Berts, sem síðustu árin hafa skipað efsta sætið á
metsölulistanum hér á landi. Harry Potter bækurnar hafa hins vegar vakið
gífurlega hrifningu hjá bókmenntaspekúlöntum, sem dásama þær einróma.
Finnst sumum þó nóg um og segja bækurnar hafnar yfir alla gagnrýni eins og
heilagar kýr. Christine Schoefer segir um hlut kvenna í Harry Potter: „Stúlk-
ur eru annað hvort kjánalegar eða óviðfelldnar, þær eru aðstoðarmenn,
hjálparkokkar og verkfæri. Engin stúlka hefur framúrskarandi hetjulund
eins og Harry Potter, engin kona er reynd og vitur eins og Dumbledore pró-
fessor.“ Hún segir enn fremur að þrátt fýrir að Hermione sé klárasti nem-
andinn í Hogwartskóla verði hún að leggja mikið á sig til að drengjunum líki
við hana - hún minni á Möggu í Denna dæmalausa og sé stöðugt að skap-
rauna drengjunum með því að minna þá á skólareglurnar. Annar gagnrýn-
andi, David Rudd, segist undrast (en alls ekki harma) það að bækurnar hafi
ekki lent í hinni sívinsælu kyn-, kynþátta- eða stéttagagnrýni, þar sem hetjan
Harry er hvítur karlmaður af millistétt (og gagnkynhneigður eftir þriðju
bókinni að dæma), og einnig sé mikið talað um æðra kyn í Harry Potter og
leyniklefanum. Þá beri flest illmennin í bókunum frönsk nöfn (Malfoy,
Voldemort) sem sýnir e.t.v. fordóma gagnvart fólki af erlendum uppruna.
Fjórða bókin hefur fengið á sig nokkra gagnrýni vegna húsálfa sem þykja
90
malogmenning.is
TMM 2000:3