Tímarit Máls og menningar - 01.12.2000, Blaðsíða 60

BIRNA BJARNADÚTTIR
de silentio áttar sig á því að „það þarf kraft og orku og frelsi andans til að
framkvæma hina óendanlegu hreyfmgu auðsveipninnar“, hann veit líka að
sú hreyfing er möguleg. En um leið og hann tekur til við hreyfingu trúar-
innar,
umhverfist allt og ég leita aftur skjóls í kvöl auðsveipninnar. Ég get
synt í lífinu en ég er of þungur til að svífa á svo dularfullan hátt. Að lifa
þannig að andstaða mín við tilveruna lýsi sér hverja andrá sem hin
fegursta og öruggasta samstilling við hana, það get ég ekki. Og þó
hlýtur að vera dýrlegt að höndla prinsessuna, það segi ég hverja andrá,
og sá riddari trúarinnar sem ekki segir það, hann er svikari. Hann hef-
ur ekki átt eina einustu ósk og hann hefur ekki haldið óskinni ungri
með kvöl sinni. Kannski finnst sumum hverjum það næsta þægilegt
að óskin er ekki lengur á lífi, að örvaroddur sársaukans hefur sljóvg-
ast. En slíkur maður er enginn riddari. Frjálsborin sál sem stæði sig að
slíku fýrirliti sjálfa sig og byrjaði upp á nýtt og síst af öllu þyldi sá mað-
ur sál sinni slíka blekkingu. Víst hlýtur að vera dýrlegt að höndla
prinsessuna en þó er það einungis riddari trúarinnar sem er ham-
ingjusamur, hann einn er til óðals endanleikans borinn. Riddari auð-
sveipninnar er hins vegar aðkomumaður og útlendingur. (UÓ,
s. 112-113)
Kannski er ástin, í anda de silentio, jafn óskiljanleg ástríða frá sjónarhóli
nútímafólks og trúin. Því hver elskar af svona mikilli ástríðu? Skelfileg
þverstæða trúarinnar - sú sem de silentio kemur auga á og getur ekki þagað
yfir - verður aft ur á móti ekki fundin öðruvísi en með hugsun um forsendu
trúarinnar, ástina. Það sem de silentio leggur til er þetta: Annað hvort
gleymum við Abraham eða „lærum að skelfast þá firnaþverstæðu sem er
merking lífs hans.“ Með því móti getum við þó skilið að „samtímamenn
okkar, rétt eins og allar aðrar kynslóðir, mega fagna því ef menn eiga
trúna“(UÓ, s. 117).
Er dauðinn þá besta gjöfin vegna gleðinnar sem býr í henni? En gleði yfir
hverju? Gleði yfir að hafa fórnað ást sinni á siðlausan hátt í kraffi trúar? En
trúar á hvað?
Lokaorð
Derrida skilur trú (í anda de silentio) sem algjöra ábyrgð (í merkingunni: að
taka ábyrgð á þeirri ást sem maður fórnar) og fullkomna ástríðu og hann
segir leyndarmál hennar felast í því að það sé ekki hægt að miðla henni frá
kynslóð til kynslóðar.251 því efni vísar hann í lokaorð Uggs og ótta, sem er eft-
irmáli de silentio, þar sem stendur:
58
malogmenning.is
TMM 2000:4