Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.2000, Page 101

Tímarit Máls og menningar - 01.12.2000, Page 101
UM ENEASARKVWU kvæmlega. „Steftiuskrána11 setti Kallimakkos skáld (á 3. öld f. Kr.) fram í for- mála ljóðabálks síns „Uppruna“: Fáffóðir menn og litlir vinir sönggyðjunnar kvarta undan því að ég skuli ekki hafa ort samhangandi kvæði, þúsund rasta langt, til að heiðra konunga og hetjur fyrri tíma (...). Lærið að meta kvæði eftir list en ekki lengd. Og leitið ekki til mín eftir hástemmdum skáldskap. Þrumurnar eru í verkahring Seifs, ekki mínum. Sagt hefur verið að fátt hafi haft eins mikil áhr if á latneskan skáldskap á næsta tímabilinu á undan Virgli og þessi orð Kallimakkosar. Ef svo bar við að ein- hver kom ffam á sjónarsviðið með langt söguljóð undir arminum, kannske eitthvert hirðskáldið sem vildi lofsyngja ættfeður vinnuveitandans, gat hann búist við háðulegum viðtökum smekkmanna. Um eitt slíkt verk, „Annála“ Vólusíusar nokkurs, fer nútímaskáldið Catullus hinum ferlegustu orðum og reyndar lítt prenthæfum. Svo er að sjá að einungis eitt söguljóð hafi fengið náð fyrir augum bókmenntamanna, og þó með nokkrum fyrirvara: það var „Sæfararnir á Argo“ eftir Apollóníus ffá Ródos (á 3. öld fyrir Krist), en Apollóníus þessi fór að nokkru leyti sínar eigin leiðir, því inn í söguljóðið felldi hann ástarsögur sem tilheyra naumast veröld Hómers, og varð fyrir áhrifúm af skáldum nýrri tíma. Einnig gátu Rómverjar fyrirgefið skáldinu Enníusi, á næstu öld á eft ir, að hafa ort sína „Annála“, óralangan bálk um alla sögu Rómaborgar, því hann var e.k. „náttúruséní“, sem bætti upp með inn- blæstrinum það sem vantaði á tæknina. Sögulegt hlutverk hans í bókmennt- unum var að hafa aðlagað grísku „sexliðuna" að latneskri tungu, og það vissu Rómverjar vel, en að öðru leyti var hann varla talinn seinni skáldum til fyrir- myndar; í verkum rómverskra skálda eftir það má oft finna einhverjar yfir- lýsingar þar sem þau vísa á bug öllum hugmyndum um að yrkja raunverulegt söguljóð. En ef eitthvert nútímaskáld helleníska tímans vildi yrkja langan kvæðabálk sem væri í takt við tímann, var leiðin yfirleitt sú að tengja saman marga smáþætti, t.d. goðsagnir sem fjölluðu um skyld efni: þannig var um „Uppruna“ Kallimakkosar sjálfs. Þegar Virgill kom fram á sjónarsviðið og tók að yrkja sín fyrstu kvæði, sennilega árið 42 f.Kr., var það því hrein tímaskekkja að ætla að yrkja sögu- ljóð í anda Hómers, og slíka tímaskekkju virtist Virgill síst af öllu líklegur til að gera. Fyrsta verk hans, safn tíu kvæða sem kölluð eru „Hjarðljóð11 (Bucolica), eru að því er virðist fyllilega í anda hellenísku „nútímaskáld- anna“; fer Virgill þar einkum í smiðju til Þeokrits, sem var samtímamaður Kallimakkosar, og tekur hann sér til fyrirmyndar: á yfirborðinu a.m.k. eru kvæðin þættir úr lífi argra og óargra hjarðsveina í landslagi sem er e.k. sam- TMM 2000:4 malogmenning.is 99
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.