Alþýðublaðið - 07.08.1924, Blaðsíða 2

9
Forsetakosnmgar
í
Baodaríkjanum.
Forsetakosningar standa senn
fyrir dyrum í B mdaríkjunum,
og er ávalt talið mlkilsvert,
hvernig þær fara, því að íorset-
inn hefir þar'í Iandi meiri völd
cn annars staðar og er >sion
eíginn forsæthráðhorrac. I>ar
hafa ávalt verið tveir aðalflokk-
ar, þjóðveldismenn og Jýðræðis-
menn, og var lengi vel aðal-'
ágreiningurinn sá, að þjóðveldis-
menn vildu hafa sterkt afríkis-
vald, en lýðræðlsmenn viidu láta
cinstök fylki Bandaríkjanna hafa
mikið vald, en alríkið minna.
Síðustu tvo áratugina hefir þessa*
ágreinings þó gætt miklu minna,
og yfir flokkuaum hafa Sð miklu
leytl ráðið auðvaldsklíkur þar í
hndi. Roesvelt var þjóðveldis-
maður og einnlg Harding *og
Coolidge, sem nú er fofsetl, en
Wilson var lýðræðismaður. Helzti
ágrelningurinn síðan á stríðsár-
unum hefir verið sá, að lýðræð-
ismenn hafa flestir vlljað láta
Bicdaríkin ganga f Þjóðab ndá-
lagð, en þjóðveldismenn hafa
viljið >vera sjálfum sér nógirc.
Flokksþing ákveða forsetaefn-
in, og íór það að líkindum, að
Coolidge var tilnefndur af flokks-
þingi þjáðveldismanna, enda þótt
hann þyki engi skörungur og
sæmilega hnappheldaður, því að
á bak vlð haDn standa olíukóng-
arnír í Bandaríkjunum.
Á flokksþingl lýðræðismanna
var lengi vel deila um tent da
son Wilsons, McAdoo, sem Iíka
var viðriðinn oliuhueykslismálin
/ í Bandaríkjuncm, og ríkisstjór-
ann Allan Smith, sem var full-
t úi >hvítliðanna< í Bandaríkj-
unutn Ku Kux Klan, sem nafn-.
frægir eru orðnir fyrir ribbalda-
skap gagnvart verklýðahreyfing-
unni, öllnm frjálslyndum mönnum
og svertingjum. Var búist vlð
því, að lýðræðismenn og þessir
íulltrúar þeirra þýrðu hvorki að
taka afstöðu með áfengisbanninu
og E>jóðabandalíiginú né á móti
þessum líiræmda Ku Kux Kfan;
Bem befir hsft mjög mikií vöíd
á bak við Ijöfdin. Birdaginn um
forsetakosninguna hefði þá verið
í orði, en ekki á borði, og Coo-
Ildge mátt heita sjálikjörian.
Svo undarSega fór cú sSmt á
flokksþingi íýðræðitmanna, að
hvorugur þessara manna var til-
nefndar forsetaefnl, heldur J. W.
Davis, sem áður var sendiherra
í Lundúnum. Hann er bannmað-
ur og með þátttöku Bandarfkj-
Snna f Þjóðabandalsighm, en á
móti hinni alræmdu hvftiiðasveit
Ku Kux Klan Ástæðan tll þess
var sú. að fiokksfu!It'ú*rnir á
þinginu tóku að cokkru Ieyti
völdin af auðvaldlnu þar með
því að heimta þessi ágreinlngs-
mál fram. Auðvaldið réð því
ssmt, að þó að tveimur fyrstu
fulltrúaéfnum þess værl sparkað,
þá væri J. W. Davis, sem hefir
verið í þjónustu Morgans, tekinn,
en hann hefði á sér >alþýðlegra
snið< en hinir. Við þessa ákvörðun
hefir breyzt svo til, að búftst má
vlð harðrl kosningahríð á milli
þjóðveldismanna og lýðræðis-
manná.
Loks hefir komið fram á sjón-
arsviðið nýtt flokkabandalag. í
Kanada hafa siðustu árin bænd-
urnir orðið mjög framsæknir og
myndað sérstakan flokk, er
helmtaði endurbótalöggjöf, bar-
áttu á móti hriogunum, þjóðnýt-
ingu járnbrauta, hveitimyllna o.
fl., og héfir þessi flokkur aukist
þar mjög og orðið skséðár
kepplnautur gömlu fiokkanna. í
S 8
| AlÞÝðublaðlð
kemur út á hverjum virkum degi.
Í
Afg reið sla
|| við Ingólfsstrœti — opin
i
fi
I
- i
lega frá kl. 9 árd. til kl. 8 síðd. If
1
Skrifstofa
fi
g .
se á Bjargarstíg 2 (niðri) opin kl.
jj 9i/j—lO'/a árd. og 8—9 síðd.
I
S í m a r:
633: prentsmiðja.
988: afgreiðsla.
1294: ritstjórn.
Y e r ð ka g:
Áskriftarverð kr. 1,0C á mánuði.
Auglýsingaverð kr. 0,16 mm, eind.
I
i
I
ð
ö
fi

óháður í skoðunum. Þatta fram-
boð hsfir þau áhrif, að talið er
víst, að riðiast muni að nokkru
leyti flokkar þjóðveldismauna og
lýðræðismanna, en Bandalag
•Verkamanna og bænda fá svo
mikinn atkvæðafjöida, að ekki
verði séð í milli, hvert þriggja
forsetaefnanna verði ofan á.
í aðalvígi auðvaldsias og íhalds-
ins, Bandarlkjuhum, er þannig
upp kominn öflagur alþýðuflokk-
ur, öndverður báðam auðvalds-
flokksbrotunum, og íyrir honum
liggur fyrr eða síðar að sigra.
Vegfarandi.
Bandarfkjanum hefir einnig orðið
mikið vaft þessarar hreyfingar
fyrst o/ frémst í Wisconsin og
vestuf- og mið- ríkjunum, og hafa
tálsmenn héhnar aðailéga verlð
í flokki þjóðveldismanna Éinnig
háfa jafnaðarmenn vefið sjált-
stæður flokkur í bæjuaum, og
þótt þeir h^fi átt þar örðugt
uppdráttar vegna margvíslegra
ofsókna, þá hefir þéim aukist
miklð íylgi síóustu árin. Við
síðustu fotsetakoaningar buðu
þeir fram fulltrúa, sem náði þá
á aðra milljón atkvseða, Eugen
Debs, sem þá sat í fangélsi. Nú
haía bændumir og verkamenn-
irnir stmeinast við þessar for-
aetakosnlngar og bjóða fram sem
forsetáeini La Lollette, gacnlan
og reyodin þingmann, sem áður
taldlst til þjóðveldismanna, en
i hefir verlð tnjög róttækur og
Utanstefna?
Þaö er fullyrt um bæinn a8
>Kjartansen< (öðiu nafni Jón Kja t-
ansson, afsagður þingmaður Vest-
ur-SkaftfellÍDga og svo ksllaður
>ritstjóri< >danska Mogga<) só
kallaður til Danmerkur. Er sagt,
að dönsku burgeisarnir ætli að
leggja honum endurnýjaðar lífs-,
reglur, því að þeim þyki hafa toil-
að illa í honum leiðbeiningarnar
frá í vetur, og sjái þeir nú fram
á, að >súkkulaðidrengurinn< ræti
ætli að verða banabiti bieðilsains,
Aðrir segja, að >ritstjórinn< hafl
fengið styrk úr sáttmálasjóði til
utanfarar og framhaldsnáms, en
verið skemri tíma en áskilið var og
lærdómui inn sá einn að leígja sig