Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.01.2015, Blaðsíða 6

* Þú átt þitt einkalíf. Ef einhver tekur það af þér er þaðþjófnaður rétt eins og þjófnaður eigna.Max Mosley fór í herferð fyrir friðhelgi einkalífsins eftir að blaðið News of The World
birti myndir af honum í kynsvalli. Hann fór í mál og sigraði.
Alþjóðamál
KARL BLÖNDAL
kbl@mbl.is
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25.1. 2015
HEIMURINN
GE
fram gögn
rannsókn á
1994 þar s
viðskiptum við Íra
Lögregla telur sennil
sjálfsmorð, en Cristin
segist sannfærð um a
bendla stjórn sína v
NÝ
Tígrisdýrum á In
hefur fjölgað um 30%
frá 2010 samkvæmt
talningu, sem gerð var
tá liðnu ári. Fleiri verðir h ðnir til að fylgjas
með tígrunum, eftirlit m verndarsvæðum þeirra
efur verið aukið og flutt til. Annars
íu eiga tAsstaðar í g að sækja vegna
naf ar oveiðiþjó ni þeirra
SKDONET ínu.Átök ágerast í austurhluta Ú
úr röðum aðskilnaðarsinnaaUppreisn
Donetsk undir sig. 13 mvölögðu flug l
strætisvagnabiðstöðenétu lífið í spr
ganga ásakanir um ábyrgð á víxl.
Rússar hafna fullyrðing enkós
aki þátt í átökunum á svæðallt að níu þúsund rús
SJA
JAD ENN tók frum
í rát ðnni o Haram þegar
hann vað ns til að berjast v
vígam efur aðalbækisstö
t þúsundir man
ul Biya,Tsjrún
ðirr h
Barack Obama, forseti Banda-
ríkjanna, lýsti yfir stríði á
hendur netglæpum í stefnu-
ræðu sinni á þriðjudag. „Engin
erlend þjóð, enginn hakkari
ætti að geta lokað netkerfum
okkar, stolið viðskiptaleyndar-
málum okkar eða ráðist inn í
einkalíf fjölskyldna okkar, sér-
staklega barna,“ sagði hann.
Þessi barátta krefst eftirlits,
sem getur skarast við friðhelgi
einkalífsins, eins og talsmaður
Obama sagði eftir að Banda-
ríkjaforseti hafði rætt þessi
mál við David Cameron, for-
sætisráðherra Bretlands. Tals-
maðurinn sagði að stjórnvöld
og öryggisstofnanir
þyrftu aðgang að upp-
lýsingum til að vernda
borgarana: „Um leið
er mikilvægt að
stjórnvöld verndi
einkalíf borgaranna.“
Nokkuð er síðan byrjað varað boða endalok einkalífs-ins. Um aldamótin komu
út tvær bækur með nokkurra mán-
aða millibili, sem hétu The End of
Privacy. Fréttir staðfesta að við bú-
um í eftirlitssamfélagi. Stjórnvöld
fylgjast með og leyniþjónustur
sanka að sér upplýsingum eins og
ryksugur í þeirra umboði, en þau
eru ekki ein um hituna. Fjölmiðlar
og fyrirtæki nota upplýsinga-
tæknina og félagsvefir, sem millj-
ónir manna nýta sér af fúsum og
frjálsum vilja, nota flóknar stærð-
fræðijöfnur til að kortleggja not-
endurna.
Litlir drónar taka lífsýni
Þessi mál voru til umræðu á efna-
hagsráðstefnunni í Davos í Sviss í
liðinni viku. Þar lýstu fræðimenn
við Harvard-háskóla í Bandaríkj-
unum því yfir að í raun væri hug-
myndin um friðhelgi einkalífsins nú
þegar dauð. Umræðunum var lýst í
frétt frá frönsku fréttaþjónustunni
AFP og er sýninni, sem þar kom
fram, lýst sem „skelfilegri“ af höf-
undi, Richard Carter. Hér er byggt
á frásögn hans.
„Velkominn til dagsins í dag. Við
erum þegar í þessum heimi,“ sagði
Margo Seltzer, prófessor í tölvuvís-
indum við Harvard, og bætti við:
„Friðhelgi einkalífs eins og við
þekktum hana hér áður fyrr er ekki
lengur möguleg … Okkar viðtekna
hugmynd um einkalíf er dauð.“
Sophia Roosth, dósent við Har-
vard, sagði að „óhjákvæmilegt“
væri að erfðafræðilegar upplýsingar
einstaklinga yrðu í vaxandi mæli al-
menningseign. Hún sagði að nú
þegar væri farið að fela njósnurum
það verkefni að safna erfðafræðileg-
um upplýsingum um erlenda leið-
toga til að komast að því hvort þeir
væru veikir fyrir tilteknum sjúk-
dómum og hverjar lífslíkur þeirra
væru.
„Við erum við upphaf tíma erfða-
fræðilegs McCarthyisma,“ sagði
hún og vísaði til kommúnistaveiða í
Bandaríkjunum á sjötta áratug 20.
aldar.
Seltzer kvaðst sjá fyrir sér heim
þar sem litlir drónar á stærð við
moskítóflugur flygju um og tækju
lífsýni úr einstaklingum, til dæmis
fyrir stjórnvöld eða trygg-
ingafélög, og spáði því að
innrásir í einkalífið ættu
eftir að verða mun algeng-
ari en nú.
„Þetta snýst ekki um
hvort það muni ger-
ast, það hefur þegar
gerst … Við lifum nú
þegar í eftir-
litssamfélagi.“
Stjórnmálafræð-
ingurinn Joseph Nye, sem einnig
kennir við Harvard, ræddi dulkóð-
un samskipta og þá hugmynd að
setja reglur, sem tryggja að stjórn-
völd geti alltaf skoðað jafnvel dul-
kóðuð skilaboð í þágu þjóðarör-
yggis.
Bakdyr fyrir eftirlit
„Ríkisstjórnir tala um að setja bak-
dyr á samskipti þannig að hryðju-
verkamenn geti ekki átt samskipti
án þess að hægt sé að njósna um
þá,“ sagði Nye við áheyrendur sína.
„Vandinn er sá að ef ríkisstjórnir
geta gert það geta vondu mennirnir
gert það líka. Hvort hafið þið meiri
áhyggjur af stóra bróður eða mein-
fýsna litla frændanum?“
Í frásögn AFP af fundinum lögðu
frummælendur þó áherslu á að hin-
ar jákvæðu hliðar tækninnar vægju
mun þyngra en þær neikvæðu.
Benti Seltzer á að rétt eins og hægt
væri að nota litla dróna til að
njósna um fólk mætti senda þá inn
á ebóludeild sjúkrahúss til að „eyða
sýklunum“. „Tæknin er til staðar,
það er undir okkur komið hvernig
við notum hana,“ sagði hún.
Í Davos var einnig fjallað um
gervigreind þar sem frummælendur
virtust hafa sætt sig við að takmörk
á einkalífið væri hluti þess að vera
til á okkar tímum. Anthony
Goldbloom, ungur tæknifrumkvöð-
ull, sagði að það sem hann kallaði
„Google-kynslóðina“ legði mun
minni áherslu á friðhelgi síns einka-
lífs en kynslóðirnar á undan. „Ég
skipti á friðhelgi einkalífsins fyrir
þægindi. Einkalífið veldur mér ekki
áhyggjum,“ sagði hann. „Síðan
hegðar fólk sér oft betur þegar það
hefur á tilfinningunni að fylgst sé
með því.“
Í gömlum skáldsögum var eftir-
litsríkið notað til að leggja fram
hryllingssýn um framtíðina. Í bók
Daves Eggers, The Circle, er
einkalíf úr sögunni í Bandaríkj-
unum og risastórt fjölmiðlafyrirtæki
er með alla þræði í hendi sér.
„Leyndarmál eru lygar, að deila er
umhyggja og einkalíf er þjófnaður,“
er kjörorðið.
Komið að
endalokum
einkalífsins?
NÚTÍMATÆKNI SÆKIR AÐ EINKALÍFINU OG FRIÐHELGI ÞESS.
HVERSU LANGT MEGA STJÓRNVÖLD OG FYRIRTÆKI
GANGA Í AÐ FYLGJAST MEÐ ALMENNINGI OG KORT-
LEGGJA HEGÐUN HANS?
Barack Obama.
ÖRYGGI OG EINKALÍF
Lítill dróni á tæknisýningu í Las Vegas. Því er spáð að brátt verði drónar á stærð við moskítóflugur komnir á kreik
og muni til dæmis geta safnað lífsýnum fyrir njósnastofnanir án þess að fólk verði þess vart.
AFP