Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.01.2015, Blaðsíða 58

58 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25.1. 2015
Hrafnkell Lárusson er 37 ára Austfirð-ingur sem snéri heim að loknu námifyrir níu árum en er nú reyndar á
leið suður á ný, til að ljúka doktorsnámi í
sagnfræði frá Háskóla Íslands.
Viðtökurnar við fyrstu ljóðabókinni, Ég
leitaði einskis … og fann, komu Hrafnkeli
skemmtilega á óvart enda nýgræðingur. Hef-
ur að vísu komið að útgáfu fjögurra fræðirita
og einnar til: „Ég gaf út minningabrot og
ljóð afa míns, Sigurðar Lárussonar frá Gilsá
í Breiðdal. Handritið var efnislega til þegar
hann féll frá, ég hafði aðstoðað hann og lauk
verkefninu. Bókin kom út árið 2008 eftir að
hann lést.“
Árið 2014 var fjölbreytt hjá ljóðskáldinu. Í
ársbyrjun var hann starfsmaður Háskóla Ís-
lands og vann fyrir rannsóknarsetur HÍ á
Egilsstöðum, fyrsta ljóðabókin kom út og
Hrafnkell endaði árið sem sauðfjárbóndi
austur á fjörðum, þegar hann leysti föður
sinn af.
Hrafnkell hefur lengi fengist við ljóðagerð.
„Ég byrjaði að fikta við þetta á unglingsaldri
en fór svo að sýna ljóðinu meiri áhuga þegar
ég kom í menntaskóla og áfram eftir að ég
byrjaði í háskólanum. Þá fór ég að mótast og
þó að ljóðin sem birtast í bókinni séu frá 20
ára tímabili, frá menntaskólaárunum til sam-
tímans, skal ég viðurkenna að þau eru mjög
fá frá elsta tímanum; þetta er fyrst og
fremst frá síðustu tíu árum en ég hélt þeim
elstu inni, þrátt fyrir að manni finnist færnin
aukast eftir því sem tíminn liður og verður
þá ekki eins hrifinn af því gamla. En þetta
er ferilsbók og gömlu ljóðin voru hluti af
minni sjálfsmynd á þeim árum. Ég leit á mig
sem ljóðskáld í menntó, þegar maður var í
hraðri mótun, en síðan hefur verið mjög mis-
jafnt hve ég hef lagt mikla stund á ljóðlist.
Stundum lá hún alveg í láginni, ég var búinn
að ýta ljóðunum alveg aftur fyrir mig á tíma-
bili en árið 2008 mynduðum við hóp hér fyrir
austan sem hittist reglulega í um tvö ár.“
Þau eru fjögur og hópurinn heitir Hási
kisi. „Sumir hafa velt nafninu fyrir sér, en
það er einfaldlega myndað úr fyrstu stöf-
unum í nöfnum og gælunöfnum okkar!“
Hrafnkell segir Ingunni Snædal þekktasta
ljóðskáldið í hópnum. „Ásgrímur Ingi Ás-
grímsson hefur gefið út þrjár ljóðabækur en
er líklega þekktastur sem fyrrum fréttamað-
ur RÚV á Austurlandi og margir muna eftir
Stefáni Boga Sveinssyni úr Útsvari í sjón-
varpinu. Ég er sá eini í hópnum sem er lítt
þekktur.
Hópurinn tók að hittast reglulega og við
fórum yfir efni hvert frá öðru. Það kom mér
eiginlega af stað aftur, bæði í að semja og
mér fannst að ég yrði að koma einhverju frá
mér. Innst inni langaði mig einhvern tíma að
gefa út ljóðabók. Þegar ég fór af stað í
fyrrasumar hugsaði ég um að mjög áhuga-
vert yrði að sjá hvaða viðtökur bókin fengi –
en það skipti mig ekki síður máli að koma
bókinni út vegna þess að það yrði gott fyrir
mig persónulega.“
Bókin fékk ágætis viðtökur, að sögn
Hrafnkels, og það kom honum skemmtilega
á óvart. „Hún kom út um miðjan október og
um tveir þriðju af upplaginu seldust á innan
við mánuði. Ég sel bókina aðallega sjálfur þó
að hún fáist líka í Eymundsson, hjá Bóksölu
stúdenta og víðar.
Ég bjó að reynslu frá því ég gaf út bókina
hans afa því hún var líka gefin út án forlags;
þá áttaði á mig á því að þegar maður stend-
ur í þessu sjálfur er mikil vinna eftir þegar
bókin kemur úr prentun.“
Hrafnkell segist enn eiga fáein eintök eftir
af bók sinni og nokkur liggi í verslunum.
„Upplagið er nánast búið og það þykir gott.
Fyrstu ljóðabækur höfundar seljast yfirleitt
ekki mikið.“
Sum ljóðin virðast mjög persónuleg.
„Ég skal gera smájátningu hér og nú; í
formála bókarinnar set ég þann fyrivara,
sem reyndu bókmenntafólki finnst óþarfur,
en mér fannst nauðsynlegur; að sá ég sem
birtist í bókinni sé ekki höfundurinn sjálfur.
Það gerði ég til þess að lesendur fari ekki að
máta ljóðin við mína persónulegu reynslu en
líka til að breiða yfir þá staðreynd að sum
þeirra byggja einmitt á persónulegri
reynslu.“
Í sumum ljóðanna er fjallað um sam-
félagið og vöngum velt um það. „Ég hafði
oft þörf fyrir að tjá mig með ljóðagerð þegar
mér leið ekki vel. Þegar ég fór yfir efnið
kom í ljós að ég átti miklu meira af slíku
efni en það sem ég skapaði þegar ég var
léttur í lund og það sést eflaust á ljóðunum
á bókinni. Það að horfa á eftir sam-
ferðamönnum falla frá hefur til dæmis
stundum ýtt við mér.“
Ekkert sérstakt þema er í bókinni. „Hún
hefur yfirbragð safnrits frekar en fyrstu
ljóðabókar höfundar. Ég valdi bara ljóð sem
mér hugnaðist helst að birta. Eitt helsta ein-
kenni bókarinnar eru tilraunir mínar með
form. Þessar tilraunir eru líklega hvað mest
áberandi þegar kemur að stuðlasetningunni“
Hann á töluvert efni til og „þegar við-
tökur eru svona góðar veltir maður því auð-
vitað fyrir sér að gefa út aðra bók. Vissulega
kitlar það en ég sé bara til“.
Staða ljóðsins er endalaust umræðuefni.
„Ég hef ekki stórar áhyggjur. Áhugi fyrir
ljóðum er mjög mikill, til dæmis hér fyrir
austan, án þess ég geri mér grein fyrir
hvers vegna svo er, og halda að svo sé al-
mennt. Ég held að þessi áhugi endurspeglist
líka í því að tvær ljóðabækur eru tilnefndar
til Íslensku bókmenntaverðlaunanna að
þessu sinni.“
FYRSTA LJÓÐABÓK HRAFNKELS LÁRUSSONAR SAGNFRÆÐINGS
Ég leitaði einskis … og fann
Hrafnkell Lárusson: „Ég byrjaði að fikta við þetta á unglingsaldri en fór svo að sýna ljóðinu meiri áhuga þegar ég kom í menntaskóla …“
Ljósmynd/Gunnar Gunnarsson
HRAFNKELL LÁRUSSON HEFUR
KOMIÐ AÐ ÚTGÁFU FIMM BÓKA
FRÆÐILEGS EÐLIS EN ÉG LEITAÐI
EINSKIS … OG FANN, ER FYRSTA
LJÓÐABÓKIN FRÁ HONUM.
Skapti Hallgrímsson
skapti@mbl.is
* Ég hafði oft þörf fyr-ir að tjá mig meðljóðagerð þegar mér leið
ekki vel. Þegar ég fór yfir
efnið kom í ljós að ég átti
miklu meira af slíku efni
en það sem ég skapaði
þegar ég var léttur í lund.
Ég var heppið barn. Fyrstu kynni mín af skáldskap voru
heilræðavísur Hallgríms Péturssonar sem pabbi lét mig
læra utan að. Ég drakk síðan í mig Tinnabækur Hergé og
hélt mest upp á Fangana í sólhofinu. Engar
myndasögur hafa haft jafn mikil áhrif á
mig. Kímnigáfa Hergé. Hinn hugrakki
Tinni og svo hinn breyski, en um leið
tryggi vinur hans Kolbeinn.
Þegar ég var 12 ára las ég Önnu Kar-
eninu eftir Leo Tolstoj sem er ein af mín-
um uppáhaldsbókum. Aðeins tvisvar hef
ég þó grátið yfir bók. Í fyrra skiptið við
lestur Sérherbergis Virginu Woolf og í seinna skiptið
þegar ég las Vopnin kvödd eftir Hemingway.
Margfalt fleiri bækur eru auðvitað í uppáhaldi, en mig
langar nú samt að nefna örfáar í viðbót. Salka Valka og
Gerpla Halldórs Laxness koma upp í hugann. Bréf til
Láru Þórbergs Þórðarsonar. Sunnudagskvöld til
mánudagsmorguns eftir Ástu Sigurðardóttur. Glímu-
skjálfti Dags Sigurðarsonar. Skugga-Baldur eftir Sjón
sem ég las í einum rykk í flugvél og Afleggjarinn eftir
Auði Övu sem ég er einmitt nýbúin að lesa aftur. Kalda-
ljós Vigdísar Grímsdóttur. Englar Alheimsins eftir Ein-
ar Má og Milli trjánna eftir Gyrði Elíasson.
Helst vil ég síðan að ljóðabókin Svartur hestur í
myrkrinu eftir Nínu Björk Árnadóttur fylgi mér hvert
sem ég fer. Þegar ég hef búið í útlöndum finnst mér gott
að hafa þá bók einhverstaðar þar sem ég sé hana vel. Hið
sama gildir um Sönginn um sjálfan mig eftir Walt
Whitman sem ég hef ótal sinnum lesið. Ég dýrka góð ljóð.
Góð ljóð er alltaf hægt að lesa aftur – og þau getur maður
munað.
BÆKUR Í UPPÁHALDI
MARGRÉT LÓA JÓNSDÓTTIR
SKÁLDKONA
Margrét Lóa Jónsdóttir er hrifin af Tinnabókunum og dýrkar góð ljóð.
Morgunblaðið/Þórður
Bækur