Morgunblaðið - 07.02.2015, Blaðsíða 31

UMRÆÐAN 31
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. FEBRÚAR 2015
Laugavegi 29 • sími 552 4320 • www.brynja.is • brynja@brynja.is
Opið virka daga frá 9-18 og laugardaga frá 10-16
Sterkar vélar
endast lengi
Spónsuga
Ha 2600
Kr. 92.700
Þykktarhefill/afréttari
Hms 2600ci
Heflunarbreidd 260 mm
Þykktarheflun 260 x 210 mm
Mótor 3,2 hö
Kr. 335.200
Súluborvél
Rab s16x
Kr.102.200
Scheppach Tisa 3.0
Skurðarhæð 82 mm
Mótor 3,0 hö
Kr. 95.100
Scheppach bs 500
Skurðarhæð 155 mm
Mótor 6,8 hö
Áður kr. 221.125 -
Nú kr. 195.000
FarTools TBF 1000
Verð 109.600
FarTools FS 254
Veltisög
Mótor 1.800 W
Skurðarhæð við 90° 70 mm
Skurðarhæð við 45° 50 mm
Sagarblað 250 mm
Kr. 87.900
Norsaw 1203
Alhliða byggingasög:
Bútsög, Ristisög
Plötusög
Byggingasög
Norsaw 1203
Áður kr. 531.800 - Nú kr. 393.900
með borðum og löndum
Skurðarhæð við 90° 104 mm
Skurðarhæð við 45° 70 mm
Mótor 2200 W
Nýleg tillaga meiri-
hluta atvinnunefndar
Alþingis um að færa
virkjanakosti á miðhá-
lendinu úr biðflokki
Rammaáætlunar í nýt-
ingarflokk, bendir til
að náttúruvernd eigi
undir högg að sækja
innan ríkjandi stjórn-
arflokka og að ýmsir
þar á bæ beri lítið
skynbragð á raunveru-
leg verðmæti. Önnur atriði sem
benda til hins sama eru meðal ann-
arra afturköllun náttúruvernd-
arlaga, ákvörðun um að hætta við
friðlýsingu Þjórsárvera á síðustu
stundu, hægagangur varðandi frið-
lýsingu annarra svæða í vernd-
arflokki Rammaáætlunar og hug-
myndir um raflínu og uppbyggðan
veg yfir Sprengisand.
Fálæti í garð náttúruverndar er
sérkennilegt nú þegar ljóst er að
vernd getur verið afar ábatasöm
landnýting. Ferðamenn flykkjast
hingað til að njóta einstæðrar nátt-
úru landsins. Óbyggð víðerni miðhá-
lendisins, þau stærstu í Vestur-
Evrópu, verða sífellt eftirsóknar-
verðari og verðmætari eftir því sem
þéttbýli vex í heiminum. Á síðasta
ári skiluðu erlendir ferðamenn þjóð-
inni meiri tekjum en fiskveiðar og
með því að nýta betur sérstöðu
landsins og verðleggja hana á heil-
brigðan hátt mætti stórauka tekj-
urnar ásamt því að draga úr álagi af
völdum ferðamanna. Hér skal þó
tekið fram að undirritaður er ekki
bara að hugsa um arð og erlenda
ferðamenn. Fyrir eigin sálarheill og
mjög margra annarra Íslendinga
skiptir vernd miðhálendisins afar
miklu máli. Ekki má heldur gleyma
rétti náttúrunnar sjálfrar. Og á end-
anum er þetta líka spurning um arf-
leifð sem snýst um það – í svolítið
dramatískri útsetningu – að fórna
hálendinu fyrir þrjátíu silfurpen-
inga.
Eru áhrif athafnaskálda ef til vill
of ríkjandi í stjórnarflokkunum,
gamla blekkingin um að hægt sé
bæði að eiga kökuna og eta hana?
Að hægt sé að virkja, strengja raf-
línur, byggja upphækkaða vegi,
stunda þungaflutninga á hálendinu
og markaðssetja þar jafnframt
óbyggð víðerni og öræfakyrrð?
Mörgum stjórnmálamönnum er
tamt að nota hugtakið „sjálfbær
nýting“ í tengslum við raforkufram-
leiðslu hér á landi. En í hugtakinu
felst þó að nýting náttúruauðlinda
er því aðeins sjálfbær að hún gangi
hvorki á þá auðlind sem nýtt er né
aðrar til langs tíma litið. Af því leið-
ir að jafnvel þótt nýting straum-
vatns til raforkuframleiðslu sé í eðli
sínu sjálfbær þá eru vatnsaflsvirkj-
anir, sem krefjast stórra uppistöðu-
lóna, raflínulagna og umfangsmik-
illar eyðingar víðerna og
gróðurlenda, það ekki. Háhitavirkj-
un sem tappar af jarðgufunámu þar
til hún gengur til þurrðar eftir
nokkra áratugi er heldur ekki sjálf-
bær.
Stundum hvarflar að manni að fá-
læti í garð náttúruverndar tengist á
einhvern hátt hugmyndafræði
hægrimennsku. En það fær vart
staðist skoðun. Birgir Kjaran var
þingmaður Sjálfstæðisflokksins á 7.
áratug síðustu aldar og jafnframt
frumkvöðull í náttúruvernd. Ey-
steinn Jónsson, einn forustumanna
Framsóknar, var annar frumkvöðull
á því sviði og Steingrímur Her-
mannsson var drjúgur.
Faðir minn studdi
ávallt Sjálfstæðisflokk-
inn, einn fárra bænda í
sveitinni. Hinir voru
allir framsóknarmenn.
Í uppvexti mínum
hlustaði ég því á enda-
lausar rökræður um
þjóðmál en minnist
alls ekki andúðar á
náttúruvernd. Þvert á
móti var mikil virðing
borin fyrir náttúru
landsins og dáðst að
rómantískum skáldum
eins og Jónasi sem mærðu hana.
Djarfar og stórhuga framkvæmdir í
anda Einars Ben. nutu vissulega
hylli í þessum rökræðum en alltaf
var til staðar undirliggjandi var-
kárni og hógværð; skoðum alla
þætti málsins, förum ekki fram úr
okkur í græðgi. Ég fékk ást á ís-
lenskri náttúru og áhuga á vernd
hennar í gjöf frá „íhaldssömu“
æskuheimili. Náttúruvernd er
nefnilega alls ekki öfgafull eða upp-
reisnargjörn, eins og sumir vilja
vera láta, heldur íhaldssöm í eðli
sínu.
Náttúruvernd hefur í seinni tíð
verið spyrt saman við félagshyggju
og sumir halda því fram að vinstri-
menn hafi eignað sér hana. En má
þá ekki einfaldlega endurheimta
forræðið yfir henni eða, sem betra
er, deila því? Geta ekki allir, óháð
stjórnmálaskoðun, sammælst um að
standa öflugan vörð um hálendi
landsins og aðrar náttúrugersemar
þess alveg eins og um heilbrigð-
iskerfið og menntakerfið? Það virð-
ist að minnsta kosti barnaleg af-
staða að vera andsnúinn
náttúruvernd bara af því að síðasta
ríkisstjórn eða vinstrimenn almennt
hafa sett þann málaflokk á oddinn.
Að öllu athuguðu er tímabært að
stjórnarflokkarnir endurskoði
áherslur sínar á þessu sviði. Og um-
fram allt ekki raska miðhálendinu
meira en orðið er. Vernd þess er ein
hagkvæmasta fjárfesting sem völ er
á fyrir þjóðina alla.
Ríkisstjórnin, náttúruvernd og miðhálendið
Eftir Snorra
Baldursson » Fálæti í garð
náttúruverndar er
sérkennilegt nú þegar
ljóst er að vernd getur
verið afar ábatasöm
landnýting.
Snorri
Baldursson
Höfundur er líffræðingur og
áhugamaður um náttúruvernd.
- með morgunkaffinu