Morgunblaðið - 09.02.2015, Blaðsíða 21

21
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 9. FEBRÚAR 2015
Meistari Krister Blær Jónsson úr ÍR varð Íslandsmeistari í stangarstökki á Meistaramóti Íslands í Kaplakrika um helgina. Hann er sonur tugþrautarkappans Jóns Arnars Magnússonar.
Árni Sæberg
Undanfarnar vikur
hafa einstaklingar,
hópar og samtök víðs-
vegar sagt sína skoðun
á náttúrupassanum.
Umræðan hefur mér
þótt á lágu plani þar
sem fáir reyna að finna
lausn en margir finna
að og finnst ómögulegt
að rukka okkur sjálf og
hindra aðgang að nátt-
úruperlum okkar Íslendinga. Margt
gott má sjá við það frumvarp sem
nú liggur fyrir á Alþingi og eins og
ráðherra sagði býst hún við breyt-
ingu á frumvarpinu þegar líður á
meðferð málsins. Ég fæ ekki betur
skilið en hún sé opin fyrir hug-
myndum og breytingum.
Ég stofnaði ásamt
sjö félögum Fitja-
menn ehf. fyrir tveim-
ur árum og rekum við
nýjan skála á Hung-
urfit á Rangárvallaaf-
rétt. Þar er gistipláss
fyrir 40 manns.
Hækkun gistinátt-
askatts kæmi illa við
rekstur okkar og ekki
gott að leggja meiri
skattbyrði og aukið
flækjustig á þá sem
þar gista eða annars
staðar á landinu.
Gleymum því ekki að 85% tekna
af náttúrupassanum eiga að koma
frá erlendum ferðamönnum. Sjálfur
hef ég ferðast ásamt kærustu minni
um Afríku, Indónesíu, Asíu, Banda-
ríkin og Eyjaálfu þar sem langflest
lönd rukka inn á vinsælustu ferða-
mannastaðina og má nefna Kína-
múrinn, Grand Canyon, Viktor-
íufossa og Masaimara-þjóðgarðinn.
Á þessum stöðum er mismikið sett í
innviði hvers staðar, mannvirki,
göngustíga, upplýsingaöflun, skýr-
ingar og maður sér á þessum stöð-
um hversu mikil þörf er á slíku hér
á landi.
Það er því í takt við önnur lönd
að ferðamenn borgi beint til þeirra
staða sem þeir koma á. Það góða í
frumvarpinu er t.d. 7,5% hlutur sem
fer til öryggismála og helmingur af
því eða 3,75% til björgunarsveita
sem ávallt vantar meiri pening til að
halda uppi öflugu starfi. Þar ætti
umræðan frekar að vera af hverju
fá björgunarsveitir ekki meira? Ég
myndi vilja sjá 7% til björg-
unarsveita og önnur 7% til öryggis-
mála.
100% fjármögnun framkvæmda á
nýjum eða gömlum ferðamanna-
stöðum er góð innspýting í greinina
sem léttir álaginu af m.a. sveit-
arfélögunum sem eru að leggja fjár-
magn í uppbyggingu en hafa litlar
tekjur á móti. Gjaldtakan felur í sér
litlar breytingar fyrir hinn venju-
lega Íslending eða 1.500 kr. sem
gildir í 3 ár. Það er alveg klárt að
við eigum að taka þátt í að byggja
og bæta ásýnd landsins.
Engin leið er til sem allir sættast
á en þessi þykir mér réttust og
sjóðurinn kemur mörgum til góða.
Ég hef ekki séð aðrar betri tillögur
í umræðunni og vil því láta reyna á
þennan kost með opnum hug. Það
er alltaf hægt að breyta til ef þetta
reynist ekki farsæl leið. Í ferða-
málagreininni skortir oft víðsýni en
með þessari leið fáum við kjörið
tækifæri til að dreifa álaginu um
landið og byggja upp fyrir litlar
upphæðir á mann og við vitum hvað
við erum að borga fyrir. Það er svo
hægt að endurskoða málið að þrem-
ur árum liðnum reynslunni ríkari.
Ég vona því að það takist að
klára málið því ég tel okkur ekki
hafa tíma til að bíða lengur með að
finna varanlega lausn áður en það
verður of seint á viðkvæmum stöð-
um þar sem skemmdir eru jafnvel
ekki afturkræfar.
Eftir Guðmund
Árnason » Það er því í takt
við önnur lönd að
ferðamenn borgi
beint til þeirra staða
sem þeir koma á.
Guðmundur Árnason
Höfundur er einn eigenda
Fitjamanna ehf.
Í takt við önnur lönd að ferðamenn borgi
Sjálfstæði og fullveldi
var viðvarandi viðfangs-
efni í sögu íslensku
þjóðarinnar síðustu
tvær aldir. Í upphafi
ætluðu skáldin að yrkja
land og þjóð til sjálf-
stæðis og fullveldis. Svo
komu stjórnmálamenn-
irnir, sem sumir hverjir
voru einnig skáld, og
vörðuðu hina formlegu
hlið málsins.
Þann feril má tímasetja:
Stjórnarskrá 1874
Heimastjórn 1904
Fullveldi 1918
Lýðveldi 1944
Sumt í þessu ferli er okkur nú-
tímamönnum algerlega óskiljanlegt.
Val á ráðherrum varð stundum til-
viljanakennt þar sem glæsileiki eða
stafrófsröð réð vali. Dr. Valtýr Guð-
mundsson sagði að Hannes Hafstein
hefði sigrað á glæsileikanum, og að
Einar Arnórsson hefði orðið ráð-
herra en ekki Sveinn Björnsson, þar
sem Arnórsson var á undan Björns-
son í stafrófinu.
Við lýðveldisstofnun kepptust
stjórnmálamenn við að afla hinu nýja
lýðveldi alþjóðlegrar viðurkenn-
ingar, ekki aðeins þeirra stórvelda,
sem áttu í stríði við möndulveldin
þegar lýðveldi var
stofnað 1944, heldur
með því að hið nýstofn-
aða lýðveldi varð full-
gilt sem stofnaðili að
þeim alþjóðastofn-
unum sem stofnaðar
voru á lýðveldisárinu.
Þær stofnanir eru Al-
þjóðabankinn, Al-
þjóðagjaldeyrissjóð-
urinn og
Alþjóðaflugmálastofn-
unin. Ef til vill var
framsýni ráðamanna
mest þegar ákveðið var að senda full-
trúa á stofnfund Alþjóðaflug-
málastofnunarinnar þar sem aðeins
voru gefin út 25 flugskírteini á Ís-
landi.
Þessar viðurkenningar með þátt-
töku í alþjóðlegu samstarfi voru hin
ytri atriði sem sneru að þjóðríkinu
Íslandi. Þjóðin Íslendingar þurfti á
alþjóðlegri viðurkenningu að halda.
Það var nærtækast að menningar-
arfleifðin hlyti viðurkenningu um-
heimsins. Til þess átti þjóðin skáld,
sem vildi skrifa fyrir heiminn. Skáld-
ið vildi öðlast viðurkenningu, sem
fólst í bókmenntaverðlaunum Nóbels
og fékk viðurkenninguna árið 1955.
Verðlaunin voru ekki aðeins við-
urkenning fyrir skáldið heldur einnig
frásagnarlist íslensks sagnaarfs frá
miðöldum.
Þann 10. janúar 1956 birtist frétt í
Morgunblaðinu: „Sigur Friðriks
skipar honum við hlið beztu skák-
manna heimsins.“ Í greininni segir:
„Í gær var nafn Íslands í annað sinn
á þessum vetri nefnt í heimsfregn-
unum í sambandi við unnin afrek. Í
desember var það nafn nób-
elsverðlaunaskáldsins Halldórs Kilj-
an Laxness, sem ljóma varpaði á
nafn Íslands. Í gær var það nafn
Friðriks Ólafssonar skákmeistara.“
Þá hafði hinn tvítugi skákmaður,
Friðrik Ólafsson, hlotið efsta sæti á
skákmóti í Hastings ásamt Viktor
Korshnoi, en hann var útnefndur
stórmeistari síðar það ár. Afrek
Friðriks héldu áfram og var hann út-
nefndur stórmeistari árið 1958. Skák
var þá og er enn þjóðaríþrótt Íslend-
inga. Í Morgunblaðsfréttinni sagði
jafnframt: „Þessi sigur Friðriks
skipar honum sess með beztu skák-
mönnum heimsins og opnar honum
efalaust leið inn í allar meiriháttar
skákkeppnir, en um þær mun leið
hans liggja til æðstu virðingarsæta
meðal skákmeistaranna.“ Svo mörg
voru þau orð; skákmeistarinn ungi
varð forseti Alþjóðaskáksambands-
ins, FIDE.
Nóbelsverðlaun og stórmeist-
arititill voru viðurkenningar fyrir af-
rek einstaklinga en þjóðin eignaði
sér þau.
Þá var aðeins eitt eftir; þjóðin sem
eitt sinn hafði aðeins átt eina sam-
eign, að því er skáldið sagði; „Sú var
tíð, segir í bókum, að íslenska þjóðin
átti aðeins eina sameign, sem metin
varð til fjár. Það var klukka. Þessi
klukka hékk fyrir gafli Lögréttu-
hússins á Þingvöllum við Öxará, fest
við bjálka uppí kverkinni. Henni var
hringt til dóma og á undan aftökum.“
Sú þjóð átti aðra sameign, það voru
handritin í Árnasafni í Kaupmanna-
höfn. Þau þurfti að endurheimta.
Það gerðist árið 1971 þegar þjóðin
þyrptist niður að höfn til að taka á
móti skipi sem kom með tvær bæk-
ur. Þá varð sjálfstæðið fullkomnað.
Það er rétt að óska sigurvegaran-
um í Hastings 1956 til hamingju með
afmælið. Hann sannaði að Íslend-
ingar voru þjóð sem átti erindi meðal
annarra þjóða.
Eftir Vilhjálm
Bjarnason
»Nóbelsverðlaun og
stórmeistaratitill
voru viðurkenningar fyr-
ir afrek einstaklinga en
þjóðin eignaði sér þau.
Vilhjálmur Bjarnason
Höfundur er alþingismaður.
Skáktafl í ferli til sjálfstæðis
Morgunblaðið/Kristinn
Friðrik Ólafsson skákmeistari.