Morgunblaðið - 11.02.2015, Blaðsíða 10
10 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. FEBRÚAR 2015
Malín Brand
malin@mbl.is
Í
slendingar hafa sumir hverjir
sótt svitahofin í fleiri áratugi
og er því ljóst að þau eru
ekki nýjung á Íslandi þótt
lítið hafi farið fyrir umfjöll-
un um þau. Gunný Ísis Magnúsdóttir
er ein þeirra sem reglulega hafa far-
ið í „sweat“ eins og svitahofin eru
stundum kölluð. Það hefur hún gert í
rúm tuttugu ár og fannst tilvalið að
varpa dálitlu ljósi á fyrirbærið í loka-
verkefninu. „Í náminu hef ég alltaf
haft mestan áhuga á jaðarmenningu
og hugmyndin um að gera heimild-
armynd um svitahofið kviknaði þeg-
ar ég fór að velta fyrir mér af hverju
svitahofin tiheyrðu eins konar jaðar-
menningu hér á landi sem fáir virð-
ast vita um,“ segir Gunný.
Eru svitahof á jaðrinum?
Það kom Gunnýju í sannleika
sagt á óvart að svitahofin væru ekki
á allra vitorði. „Þetta hefur tilheyrt
frekar lokuðum hópi en það er að
breytast,“ segir hún. Þeir Heiðar og
Jón, húsráðendur í litskrúðugu húsi í
Elliðaárdalnum, eru að sögn Gunn-
ýjar þeir sem haldið hafa best utan
um svitahof á Íslandi. „Þeir sem
stunda svitahofin hér heima hafa
lært þetta af þeim. Heiðar og Jón
lærðu þetta af indíána sem kom
hingað til Íslands og kenndi þeim at-
höfnina,“ segir Gunný og vísar þar til
Skýjamannsins, Somp Noh Noh,
sem kom til Íslands fyrir margt
löngu.
Ekki er gott að segja til um
ástæður þess að svitahofin skuli að-
allega hafa verið stunduð af lokuðum
Svitahof eru ekki
bara fyrir útvalda
Svitahof eða „sweat lodges“ eins og þau heita á ensku eru nokkur hér á landi. Hið
þekktasta þeirra er í Elliðaárdalnum en þó svo að margir hafi heyrt af því vita
færri hvað fer þar fram. Gunný Ísis Magnúsdóttir og Jón Már Gunnarsson gerðu
heimildarmyndina Svitahof en myndin er hluti af lokaverefni Gunnýjar í þjóð-
fræði við Háskóla Íslands. Myndin varpar ljósi á þýðingu svitahofa í dag.
Höfundurinn Gunný Ísis Magnúsdóttir og Jón Már Gunnarsson gerðu mynd-
ina Svitahof saman en myndin er hluti lokaverkefnis Gunnýjar í þjóðfræði.
Ljósmynd/ Jón Már Gunnarsson
Hiti Svitahofin eða „sweat lodges“ geta verið mismunandi að lögun en mik-
ill hiti verður þar inni vegna brennheitra steina sem settir eru inn í þau.
Í Gerðubergi er alltaf eitthvað
skemmtilegt á dagskránni og í kvöld
kl. 20 fer af stað nýr viðburður sem
heitir Sagnakaffi. Þær Vala Hösk-
uldsdóttir og Sigríður Eir Zophonías-
dóttir, meðlimir í hljómsveitinni Evu,
ætla að ríða á vaðið og vera sagna-
konur í kvöld. Þær flétta gjarnan
saman tónlistarflutningi og litlum
sögum sem þær segja inn á milli
laga. Þær taka sig mátulega alvar-
lega sem listakonur, eru einlægar og
hleypa áhorfendum nærri sér. Að eig-
in sögn hefur takmörkuð kunnátta
þeirra í hljóðfæraleik verið þeim
skapandi forsenda í stað hindrunar
og yfirlýst markmið þeirra er að
fagna ófullkomleikanum sem felur í
sér frelsi til að skapa og njóta. Vala
og Sigga, eins og þær eru oftast kall-
aðar, flytja frumsamin lög sem eru
einlæg og melódísk og kitla á sama
tíma hláturtaugar og tárakirtla.
Hljómsveitin Eva var tilnefnd til
Grímuverðlaunanna 2014 fyrir tón-
listarstjórn í leikverkinu Gullna hlið-
inu sem sett var upp hjá Leikfélagi
Akureyrar og síðar í Borgarleikhús-
inu. Þær stöllur gáfu út sinn fyrsta
hljómdisk nýverið, „Nóg til frammi“,
og hefur hann hlotið góðar viðtökur.
Að segja sögu er list og frásagnar-
þörfin hefur fylgt mannskepnunni
frá örófi alda. Í Sagnakaffinu verður
sagnalistin skoðuð í víðu samhengi,
bæði á hefðbundinn og óhefðbund-
inn hátt. Fólk mun koma úr ýmsum
áttum til að segja sögur í tali jafnt
sem tónum. Gestir fá einnig að stíga
á pall og spreyta sig undir stjórn
Ólafar Sverrisdóttur leikkonu sem
hefur staðið fyrir námskeiðum í
sagnamennsku hjá Borgarbókasafn-
inu. Sagnakaffið fer fram í kaffihús-
inu í Gerðubergi og geta gestir feng-
ið sér kaffi og með því meðan á
dagskrá stendur. Allir velkomnir á
meðan húsrúm leyfir. Ókeypis að-
gangur.
Vefsíðan www.
Vala og Sigga Þær fagna ófullkomleikanum sem felur í sér frelsi til að skapa.
Taka sig ekki of hátíðlega og
flétta saman tónlist og sögum
Öskudagurinn er einn af þessum
skemmtilegu dögum þar sem allt lifn-
ar við með syngjandi barnsröddum.
Krakkar á öllum aldri klæðast bún-
ingum sem þau ýmist hanna sjálf og
búa til, nú eða mamma og pabbi
hjálpa til við að útfæra hugmynd-
irnar. Sumir kaupa tilbúna búninga
úti í búð, skiptir ekki máli, svo lengi
sem börnin eru ánægð.
Víða um land tíðkast að búninga-
klædd börn gangi milli verslana og
syngi til að fá gott, en margir hafa
hvatt til þess að börnin fari frekar í
heimahús. Foreldrafélög í Breiðholti
hafa tekið höndum saman um að
hvetja til þess að börn gangi milli
húsa milli kl. 17 og 19 á öskudaginn í
næstu viku, syngi og fái góðgæti að
launum, í stað þess að þau fari í
verslunarmiðstöðvar og fyrirtæki ut-
an hverfis. Tilraun var gerð með
þetta fyrirkomulag í Seljahverfi og
Bakkahverfi í fyrra og þótti hún
heppnast vel.
Heimili sem vilja vera með geta
merkt útidyrahurð eða stigaganga
með íbúðarnúmeri eða nafni.
Öskudagurinn nálgast óðum
Heimsækja frekar heimili
en verslanir á öskudegi
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Gaman Þessir krakkar í Kópavogi gengu milli heimila í fyrra og sungu fyrir fólk
og fengu gott að launum en þar á bæ er orðið vinsælla að fara í heimahús.
Skannaðu kóðann
til að fara inn á
vefsíðuna.
Álfheimum 74, 104 Rvk, sími 568 5170
20% afsláttur af öllumsnyrtivörum í verslunokkar í febrúar.
LANCÔME KYNNING Í SNYRTIVÖRUVERSLUNINNI
Í GLÆSIBÆ MIÐVIKUDAG TIL FÖSTUDAGS.
Frábær tilboð, afslættir og glæsilegir kaupaukar að hætti Lancôme.
Vertu velkomin við tökum vel á móti þér.
ÁREYNSLULAUS FULLKOMNUN Á NOKKRUM SEKÚNDUM
FRÍSKANDI OG ÞÆGILEGUR FLJÓTANDI FARÐI Í PÚÐA
LIQUID CUSHION COMPACT - SPF 23/PA++
FRÍSKLEGUR LJÓMI – ENDINGARGÓÐUR RAKI
FJAÐURLÉTTUR – BYGGIR UPP ÞEKJU
Fáanlegur í 5 litum.
Gefur náttúrulega, ferska og ljómandi förðun.
NÝTT
MIRACLE CUSHION