Morgunblaðið - 19.02.2015, Blaðsíða 36

36 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. FEBRÚAR 2015
Þjóðræknis-
félagið efnir á
laugardag kl. 14
til opins kynn-
ingarfundar um
tímamót hjá
Vestur-
Íslendingum og
hópferðir til
Vesturheims af
því tilefni.
Ársþing þjóð-
ræknisfélaganna í Vesturheimi
verður haldið í Minneapolis í
Bandaríkjunum 15.- 17. maí nk.
Þjóðræknisfélagið stendur fyrir
hópferð á þingið og á slóðir Íslend-
inga í Minnesóta.
Í haust verða 140 ár liðin frá því
Íslendingar settust að á Nýja-
Íslandi í Kanada. Bændaferðir
skipuleggja hópferð þangað í
tengslum við Íslendingadagshátíð-
ina á Gimli og sambærilega hátíð í
Mountain í Norður-Dakóta fyrstu
helgina í ágúst.
Í haust verða 160 ár frá því Ís-
lendingar settust fyrst að í Utah.
Þjóðræknisfélagið í samstarfi við
Bændaferðir efnir til hópferðar
þangað í september, en hátíðarhöld
verða í Spanish Fork í tilefni tíma-
mótanna dagana 9. – 13. sept-
ember.
Þjóðræknisfélagið
kynnir tímamót
hjá frændum í
Vesturheimi
Halldór Árnason,
formaður ÞFÍ.
Sýningin Þrautir og gátur var opn-
uð í Smáralind í gær.
Þetta er gagnvirk sýning þar sem
gestir fá að spreyta sig á ýmsum
þrautum sem byggjast á undrum
stærðfræðinnar. „Sýningin hentar
öllum aldurshópum og hún er sett
upp með það að leiðarljósi að gestir
skemmti sér um leið og þeir fræð-
ast,“ segir í tilkynningu.
Meðal þess sem gestir munu
prófa á sýningunni er að leysa Su-
doku-þraut, láta tannhjól hreyfast
og búa til hinn ýmsu form.
Sýningin fer fram á göngugötu
Smáralindar dagana 18. febrúar til
3. mars og er öllum opin.
Þrautir og gátur er fjórða sýn-
ingin af þessu tagi sem sett hefur
verið upp í Smáralind.
Gestir Smáralindar
leysa ýmsar þrautir
STUTT
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Árni Johnsen er nýkominn frá Aþenu
í Grikklandi. Þar lék Panayiotis Ster-
giou, einn fremsti búsúkíleikari
Grikkja, einleik í Sólarsvítu Árna við
undirleik Þjóðarsinfóníuhljómsveitar
Úkraínu. Leikur sinfóníuhljómsveit-
arinnar var hljóðritaður í Kiev sum-
arið 2013 en leikur Stergious hljóðrit-
aður í Aþenu. Konstantinos Anadiotis
stjórnaði upptökunni í Grikklandi.
Sólarsvítan er í fjórtán köflum og
byggist á lögum sem Árni gerði við
ljóð þekktra íslenskra ljóðskálda á
borð við Matthías Johannessen, Stein
Steinarr, Indriða G. Þorsteinsson,
Jóhannes úr Kötlum, Tómas Guð-
mundsson, Halldór Laxness og einn-
ig eigin ljóð Árna. Breski tónlistar-
maðurinn Ed Wells útsetti Sólar-
svítuna fyrir sinfóníuhljómsveit.
Hann útsetti einnig Stórhöfðasvít-
una, verk í tíu þáttum, eftir Árna sem
var gefin út árið 1998. Árni sagði að
Wells hefði stuðst við útsetningar
sem Jón „bassi“ Sigurðsson gerði á
sínum tíma í samvinnu við Árna.
Tímamót í grískri tónlist
„Meiningin var að gera útgáfu af
Sólarsvítunni með grísku ívafi. Ég
fékk toppupptökustjóra í Aþenu,
Konstantinos Anadiotis, og besta
búsúkíleikara Grikkja, Panayiotis
Stergiou, í lið með mér,“ sagði Árni.
„Þeir Anadiotis og Stergiou sögðu
að þetta væri tímamótaupptaka í tón-
listarsögu Grikklands! Þetta hefði
aldrei verið gert áður, svo þeir vissu
til, að leika einleik á þjóðarhljóðfærið
búsúkí með sinfóníuhljómsveit.
Þeir prófuðu fyrst tvö lög, lag sem
ég gerði við ljóðið Hönnu eftir Matt-
hías Johannessen og við ljóðið Mið-
vikudag eftir Stein Steinarr. Þetta
tókst ótrúlega vel. Þá var öll svítan
tekin upp. Niðurstaðan var mögnuð
að þeirra mati. Upptökustjórinn
sagði að músíkin væri eins og samin
fyrir búsúkí og búsúkíið smíðað fyrir
þessa músík! Þetta passaði alveg
100%.
Ég er hálfur Grikki og sagði að ég
væri að þessu til að sýna að gríska
genið í mér væri ekkert svindl! Þeir
hlógu mikið að því. Svo bættu þeir því
við að það væri skrítið að það þyrfti
mann utan úr heimi – þótt hann væri
með gríska tengingu – til að valda
svona tímamótum.“
Árni sagði að Stergiou búsúkíleik-
ari hefði sagst vera afar stoltur og
þakklátur fyrir að hafa fengið að spila
þetta verk með fullskipaðri sinfóníu-
hljómsveit. Hann hefði verið mjög
ánægður með verkefnið.
„Hann sagði að þetta opnaði nýjar
víddir fyrir búsúkíið bæði varðandi
túlkun og notkun hljóðfærisins,“
sagði Árni. „Stergiou sagði að gamla
gríska músíkin, alls konar þjóðlaga-
tónlist, hefði notið vaxandi vinsælda í
Evrópu undanfarið. Þetta myndi
væntanlega leiða til þess að bæði
þjóðlög og búsúkí gengju í endurnýj-
un lífdaga.“
Stefnir að tónleikum
Árni er að ljúka undirbúningi að
útgáfu Sólarsvítunnar í tveimur út-
gáfum. Auk þess að hljóðrita hana í
Kiev og Aþenu með sinfón-
íuhljómsveit og búsúkí var verkið
einnig útsett fyrir klassískan gítar.
Úkraínski gítarleikarinn Yuri Fomin
lék verkið og var það hljóðritað í Kiev
í Úkraínu.
„Yuri Fomin er í fremstu röð klass-
ískra gítarleikara á heimsvísu,“ sagði
Árni. Þá hefur Össur Geirsson,
stjórnandi Skólahljómsveitar Kópa-
vogs, útsett Sólarsvítuna fyrir lúðra-
sveit.
Yuri Fomin er nú að útsetja Stór-
höfðasvítuna, verk í tíu þáttum eftir
Árna, fyrir klassískan gítar og nú-
tímagítar.
Árna langar að halda tónleika til að
frumflytja Sólarsvítuna. Verið er að
skoða það að fá eina af þremur sin-
fóníuhljómsveitum í Aþenu til að
frumflytja Sólarsvítuna með búsúkí-
einleik þar í borg.
Friðþjófur Helgason, kvikmynda-
gerðarmaður og ljósmyndari, fór með
Árna til Aþenu og kvikmyndaði við
upptökurnar. Þess er að vænta að úr
því efni verði gerður sjónvarpsþáttur.
Sólarsvíta með grísku yfirbragði
 Árni Johnsen fékk einn fremsta búsúkíleikara Grikkja til að leika einleik í Sólarsvítunni  Það er
nýtt að búsúkí sé notað sem einleikshljóðfæri með sinfóníuhljómsveit, að sögn grískra tónlistarmanna
Ljósmynd/Friðþjófur Helgason
Búsúkíleikarinn Panayiotis Stergiou þykir vera í fremstu röð búsúkíleik-
ara í Grikklandi nú um stundir. Hann kunni vel að meta tónsmíðina.
Ljósmynd/Friðþjófur Helgason
Á rökstólum Konstantinos Anadiotis, upptökustjóri og hljóðmeistari, og Árni Johnsen, höfundur Sólarsvítunnar,
náðu vel saman. Grikkirnir sögðu að tónlistin væri eins og samin fyrir búsúkí og búsúkí smíðað fyrir tónlistina.
kÖku
gerÐ hp
www.flatkaka.is
Flatkökur& rúgbrauð
ádiskinn þinn
þjóðlegt, gómsætt og gott
Gríptu með úr næstu verslun
Búsúkí (bouzouki) er þjóðar-
hljóðfæri Grikkja. Það er átta
strengja með belglaga búk,
löngum hálsi og um eins metra
langt. Tveir og tveir strengir
hljóma saman líkt og á mandól-
íni og er leikið á hljóðfærið með
nögl. Búsúkí hefur aðallega ver-
ið notað í grískri þjóðlaga- og
alþýðutónlist.
Búsúkí var til dæmis mjög
áberandi í tónlistinni við kvik-
myndina um Grikkjann Zorba
eftir söngvasmiðinn Mikis
Theodorakis og í annarri tónlist
hans.
Hljóðfæri
alþýðunnar
BÚSÚKÍ (BOUZUOKI)