Morgunblaðið - 20.02.2015, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. FEBRÚAR 2015
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
Íslenska gámafélagið er eitt þeirra
fyrirtækja sem ítrekað hafa leitað
réttar síns í samskiptum við Sorpu.
Jón Þórir Frantzson, forstjóri fé-
lagsins, segir mikla orku hafa farið í
að berjast við Sorpu á markaði og
tími sé kominn til að gera breyt-
ingar á þessu byggðasamlagi. Þrátt
fyrir baráttuna er Íslenska gáma-
félagið einn stærsti viðskiptavinur
Sorpu og þjónustar byggðasamlagið
mjög mikið.
„Okkar samstarf er á margan
hátt gott en það er alltaf barningur
um hugmyndafræðina og hvernig
nálgast eigi hlutina. Þetta er orðið
mikið bákn sem þarf að einhverju
leyti að breyta, það verður bara að
viðurkennast,“ segir Jón Þórir og
telur vænlegast að Sorpa verði leyst
upp og sveitarfélögin bjóði einfald-
lega sorphirðuna út. Byggða-
samlagið geti áfram séð um að reka
urðunarstaðinn.
Ólýðræðisleg vinnubrögð
Jón Þórir bendir á að víða úti á
landi hafi sveitarfélögin gefist upp á
byggðasamlagsforminu og hvert og
eitt þeirra farið að sjá um sorp-
hirðuna og boðið hana út. Einkafyr-
irtæki sjái um sorphirðu víða um
land og hjá mörgum sveitarfélögum
ríki mikill metnaður í þessum mála-
flokki.
„Við höfum gagnrýnt vinnu-
brögðin hjá Sorpu og viðhorfin
gagnvart umhverfismálum. Við
upplifum einstrengingshátt og ólýð-
ræðisleg vinnubrögð þar sem að
mínum dómi er verið að taka
ákvarðanir með gerræðislegum
hætti, án þess að öllum reglum sé
fylgt. Sorpa hefur margsinnis orðið
afturreka með sín mál, það er ekki
eins og þeir hafi verið að tapa einu
og einu máli,“ segir Jón Þórir og er
ómyrkur í máli.
Ógegnsæ framkvæmd
Þessa dagana hefur hann verið að
skoða gögn frá Sorpu varðandi
kaup á búnaði fyrir nýja gas- og
jarðgerðarstöð í Álfsnesi. Hann seg-
ir að í ljósi þess að um þriggja millj-
arða króna framkvæmd sé að ræða
sé með ólíkindum að ekki hafi farið
fram útboð.
„Þessi framkvæmd er svo
ógegnsæ að það veit eiginlega eng-
inn hvað þeir eru að fara að gera.
Við fengum ekki að sjá allar tölur en
eftir að hafa lesið gögnin skil ég enn
síður hvernig þeim datt í hug að
fara ekki í útboð. Við höfum skilað
inn frekari gögnum til kærunefndar
útboðsmála og ef niðurstaða hennar
verður sú að Sorpa hefði átt að
bjóða verkið út, þá er það enn einn
áfellisdómurinn yfir starfsháttum
fyrirtækisins. Mér finnst þessi
vinnubrögð ekki til eftirbreytni,“
segir Jón Þórir og bætir við að til að
fjármagna þessa nýju stöð í Álfsnesi
hafi Sorpa ákveðið að hækka hjá sér
gjaldskrána.
Í samkeppni við einkaaðila
Hann segir stjórnun Sorpu óskil-
virka, með aðild sex sveitarfélaga
þar sem ekki geti alltaf verið sam-
staða um mál. Hagkvæmni í rekstri
sé ekki gætt og í krafti stærðar-
innar ætti hagræðingin að vera
meiri en annars staðar. Jón Þórir
segir kostnað við urðun víða vera
mun lægri á landsbyggðinni og það
geti ekki talist eðlilegt.
Að mati Jóns Þóris er margt
fleira gagnrýnivert við Sorpu.
Fyrirtækið standi í samkeppni við
einkafyrirtæki á ýmsum sviðum,
m.a. í útflutningi á pappa og pappír,
einu sveitarfélögin sem það geri. Á
sama tíma sé Sorpa nánast ekkert í
því að taka við viðkvæmasta úr-
ganginum, eins og t.d. járni og spilli-
efnum. Þar láti fyrirtækið einkaað-
ilana um hituna. „Þeir skilgreina
þetta eftir sínu höfði, það er fullt af
úrgangsflokkum sem Sorpa hefur
lítil afskipti af þó að fyrirtækið taki
við úrganginum. Aðrir sjá um förg-
un og frágang á efnunum,“ segir
Jón Þórir og hafnar því alfarið að
einkafyrirtæki hirði eingöngu úr-
gang sem gera megi verðmæti úr.
„Við erum með alla erfiðustu
flokkana, sem minnst verð er í.
Sorpa er til dæmis ekki með neina
úrlausn í förgun á sjónvarpsskjám
og fleiri raftækjum. Eina sem við
höfum ekki er urðunarstaður og það
gæti verið að væri hagstætt fyrir
samfélagið að hafa í umsjá sveitar-
félaga eða sorpsamlags.“
Sorpa verði leyst
upp og sorphirða
fari öll í útboð
 Forstjóri Íslenska gámafélagsins
gagnrýnir vinnubrögð Sorpu harðlega
Morgunblaðið/Ómar
Samkeppni Jón Þórir Frantzsson, forstjóri Íslenska gámafélagsins, hefur
marga hildina háð við Sorpu og oftar en ekki haft sigur í baráttunni.
Í samkeppni við Sorpu
» Íslenska gámafélagið var
stofnað árið 1999 með það að
markmiði að auka samkeppni í
sorphirðu.
» Hjá fyrirtækinu starfa um
250 manns víða um land. Auk
höfuðborgarsvæðisins er fyrir-
tækið með starfsstöðvar í 13
sveitarfélögum.
» Þjónustar félagið um 3.000
fyrirtæki og yfir 100 þúsund
heimili í landinu.