Morgunblaðið - 21.02.2015, Blaðsíða 30

30 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. FEBRÚAR 2015
Árið 1905 birti Albert
Einstein veröldinni
formúlu sína: e=mc².
Efni er orka, lífsorka.
Við komum úr öðrum
heimi.
Fyrir tvö þúsund ár-
um sagði trésmiður frá
Nasaret, Jesús Kristur,
að þessi orka væri kær-
leikur. Guð er kær-
leikur. Jesús vitnaði í
Móses um mikilvæg-
asta boðorðið. „Elska skaltu Drottin,
Guð þinn, af öllu hjarta þínu, allri sálu
þinni og öllum huga þínum.“ Ræktaðu
kærleikann og þú átt samfélag við
Guð. Jesús boðaði byltingu; elskaðu
náungann eins og sjálfan þig og biddu
fyrir óvinum þínum. Hann boðaði frið,
réttlæti, samkennd og virðingu.
Á tímum Rómverja voru hinir kúg-
uðu réttlausir og fyrirlitnir. Valds-
menn tróðu fótum alþýðu fólks; hina
syndugu, kúguðu, holdsveiku; vænd-
iskonur, tollheimtumenn sem þjón-
uðu fyrirlitnu erlendu valdi og útlend-
inga. Allt þetta fólk fann skjól í Jesú.
Útburður barna var sem faraldur og
fyrir hverjar tíu stúlkur voru fjórtán
strákar. Börn voru réttlaus, alveg
sérstaklega stúlkubörn sem voru bor-
in út í stórum stíl. Börn fundu skjól í
Jesú. Á tímum Rómverja var konum
refsað fyrir að lifa menn sína. Ekkjur
fundu skjól í Jesú.
Maðurinn sem boðaði
kærleika krossfestur
Jesús boðaði að hver og einn væri
skapaður í Guðs mynd og lagði þar
með grunn að jafnréttishugsjón Vest-
urlanda. Hann boðaði að Guð væri
allra, fátækra sem ríkra sem áttu að
gefa af eigum sínum. Drottinn, Guð
væri allra þjóða, ekki bara yfirlæt-
isfullra farísea. Og Jesús boðaði fyr-
irgefningu syndanna. Allt þetta hljóm-
aði sem ögrun við ríkjandi tíðaranda.
Stjórnlynd og harðlynd yfirstétt
hataðist við manninn sem boðaði
kærleika. Þeir svívirtu, húðstrýktu og
krossfestu hinn fátæka trésmið.
„Hann verður gleymdur eftir páska-
hátíðina,“ sagði Kaífas æðstiprestur.
Ofsóknir í rómverska ríkinu
En Jesús gleymdist ekki, aldeilis
ekki. Ofsóknir hófust gegn fylgj-
endum hans en einn
helsti ofsækjandinn, Sál
frá Taurus, varð helsti
boðberi Krists; Páll
postuli. Fárið magn-
aðist í hinu mikla
heimsveldi, Róm. Þrátt
fyrir ofsóknir tók fólk
trú þótt í lífshættu væri.
Allir lærisveinarnir létu
lífið nema Jóhannes
sem skrifaði Opinber-
unarbókina. Neró bar
tjöru á kristna og
kveikti í til þess lýsa
upp Kólosseum. „Þeir segjast vera
ljós,“ hrópaði vitfirringurinn. Kristnir
voru logandi kyndlar. Símon Pétur og
Páll postuli létu lífið í Róm.
Hver hefði veðjað á hinn krossfesta
trésmið gegn hinu mikla Rómarveldi
og þess máttuga keisara?
Í dag skírir fólk börn sín í höfuðið á
Símoni Pétri, Jóhannesi, Páli, Mörtu
og Maríu en hundar eru nefndir eftir
Sesar og Neró. Enginn einn maður
hefur haft jafnmikil áhrif á veraldar-
söguna og Jesús frá Nasaret. Börn,
fátækir og kúgaðir hafa átt skjól með-
al kristinna. Klaustur urðu griðastað-
ir hinna kúguðu og fátæku. Þau urðu
miðstöðvar lærdóms, mennta, sagna-
ritunar, þjóðmenningar og vísinda.
Fyrstu menntastofnanir Vesturlanda,
háskólarnir í París, Cambridge og
Oxford, voru reistar á kristnum gild-
um af fylgjendum Krists. Enginn hef-
ur verið jafnmikill aflgjafi lista og Jes-
ús Kristur sem við miðum tímatal
okkar við. Vestræn list, menning og
lýðræði standa á herðum trésmiðsins
frá Nasaret.
Jón Gnarr og guðleysi
Á dögunum viðraði Jón Gnarr
hugsanir sínar um Guð. Það er
áhugavert þegar veraldlegur höfðingi
viðrar trúarskoðanir sínar. Jón Gnarr
kveðst trúlaus. Guð er ekki „kær-
leiksríkur, eiginlega þvert á móti“.
Guð er ekki til. Jón Gnarr er sumsé
guðleysingi, sem auðvitað er hans
réttur og heiðarlegt að segja það
hreint út. Trúarbrögð eru eins og
typpi, bætti hann við.
Hver er reynslan
af guðleysingjum?
Af þessu tilefni er eðlilegt að
spyrja: Hver er reynslan af guðleysi?
Á 20. öld reistu guðleysingjar stærsta
fangelsi veraldarsögunnar í Sovétríkj-
unum, Kína, hinni kúguðu A-Evrópu
og víðar. „Guði var úthýst,“ sagði Al-
exander Solzhenitsyn sem upplýsti
heiminn um hinar skelfilegu Gúlag-
fangabúðir. Um 100 milljónir biðu
bana í hildarleiknum. Guðleysingjar
tóku yfir Þýskaland og unnu ólýs-
anleg grimmdarverk í síðari heims-
styrjöldinni þegar 60 milljónir manna
fórust. Ófyrirleitið guðlaust fólk
komst til valda víða um heim. Hinir
guðlausu gerðu út á fátæktarvitund
fólks í nafni sósíalisma, komust til
valda í skjóli lægstu hvata og ofsóknir
fylgdu í kjölfarið. Illska réð ríkjum.
Krummi kveður í Váfugli:
Váfugl brýnir,
glyrnur gráðugar,
ágirnd, öfund;
mannlíf siðspillist.
Klær kreppast.
Vitund fátæktar,
hatur, ofríki,
hugur lokaður;
þjóðlíf friðspillist.
Martröð magnast.
Ofsóknir á nýrri öld
Frá dögum Jesú og út 20. öldina
voru 70 milljónir kristinna líflátnar,
þar af 40 milljónir á 20. öldinni. Og nú
á tímum lætur kristin manneskja líf
sitt sakir trúar sinnar á fimm mínútna
fresti. Engir eru ofsóttir sem kristnir
en fjölmiðlar segja ekki frá. Tólf deyja
á klukkustund; 288 á sólarhring; 2.016
á viku; 8.928 á mánuði; 105.120 á ári.
Þessar upplýsingar komu fram á ráð-
stefnu Stofnunar um öryggi og sam-
vinnu í Evrópu í Tirana, Albaníu 2013.
Jón Gnarr hefur stutt samkyn-
hneigða ötullega. Það er vel. Hann
gerir vel ef hann vekur máls á ofsókn-
um á hendur kristnu fólki.
Guð blessi Jón Gnarr, Guð blessi
Ísland.
Af Guði og guðleysingjum
Eftir Hall Hallsson » Á 20. öld reistu guð-
leysingjar stærsta
fangelsi sögunnar í Sov-
ét og hófu síðari heims-
styrjöldina undir haka-
krossi. Um 160 milljónir
biðu bana.
Hallur Hallsson
Höfundur er blaðamaður og rithöf-
undur.
Undanfarið höfum
við í Framsókn og
flugvallarvinum heyrt í
töluvert mörgum
óánægðum foreldrum
barna á grunn-
skólaaldri, sem lýsa
undrun sinni yfir nú-
gildandi reglum borg-
arinnar er varða gjafir
og auglýsingar í skóla-
og frístundastarfi.
Margir þessara for-
eldra telja að verið sé að mismuna
börnum eftir búsetu þar sem
Reykjavík virðist vera eina sveitar-
félagið sem ekki leyfir t.d. Kiwanis-
hreyfingunni að gefa sex ára börn-
um reiðhjólahjálma eða Tannlækna-
félagi Íslands að dreifa
tannverndarvörum til nemenda í 10.
bekk. Foreldrafélög grunnskólanna
í Breiðholti hafa til að mynda sent
öllum borgarfulltrúum bréf þess
efnis að reglurnar verði endurskoð-
aðar.
Við í Framsókn og flugvall-
arvinum tökum þó undir það sjón-
armið að nauðsynlegt er að hafa
skýrar reglur þegar kemur að gjöf-
um og auglýsingum er varða börn á
hvaða aldri sem þau eru, og að börn
eigi ekki að vera markhópur auglýs-
enda á skólatíma. Hins vegar teljum
við að beita verði heilbrigðri skyn-
semi og meta hvert tilvik fyrir sig.
Þegar gjöfin hefur fræðslu-, for-
varna- eða öryggisgildi ætti að
íhuga vandlega hvort ekki sé ásætt-
anlegt að veita heimild til dreifingar
slíkra gjafa í kjölfar fræðslu sem
hefur forvarnagildi. Þetta á t.d. við
tannhirðufræðslu Tannlæknafélags
Íslands og tannhirðugjafir sem mik-
ið hefur verið rætt um. Það er stað-
reynd að börn efnaminni foreldra
búa við verri tannheilsu heldur en
önnur börn, hverju sem það svo
sætir og sú staðreynd ætti að vera
næg ástæða til að heimila fyrr-
nefndar tannhirðugjafir. Reykjavík
hefur jú velferðarmál á sinni könnu
og það að neita börnunum um að
móttaka slíka gjöf í tengslum við
forvarnafræðslu skýtur því aðeins
skökku við. Það er mikilvægt að
unglingar fái gott tannhirðuuppeldi
til þess að koma í veg fyrir
skemmdir seinna meir og draga
þannig úr kostnaði fyrir samfélagið
allt. Útfærsla þessa átaks Tann-
læknafélagsins virðist hafa gefist
vel hingað til og jafnframt hefur
komið fram að allir framleiðendur
eða innflytjendur tannhirðuvara
hafi átt kost á því að taka þátt í
átakinu nú, en fimm þegið boðið.
Hvað þetta varðar er því ekki verið
að hygla ákveðnum framleiðendum
frekar en öðrum.
Sögu Kiwanishjálma-verkefnisins
má svo aftur rekja til ársins 1990
þegar hugmyndin kviknaði á Norð-
urlandi og var hrint í framkvæmd
1991 með tilstyrk Sjóvár trygging-
arfélags, Mjólkursamlagsins og
fleiri fyrirtækja ásamt fé úr styrkt-
arsjóði klúbbsins sjálfs. Þannig
fengu allir 1. bekkingar á Akureyri
reiðhjólahjálm til eignar og mæltist
verkefnið afar vel fyrir og var tekið
upp í fleiri Kiwanisklúbbum á land-
inu. Árin 2003 til 2004 var verkefnið
svo gert að landsverkefni og leitað
var eftir styrktaraðilum því að ljóst
þótti að verkefnið væri það um-
fangsmikið að Kiwanishreyfingin
næði ekki ein að standa undir fjár-
mögnun þess. Niðurstaðan varð sú
að Eimskipafélagið gerðist alls-
herjar styrktaraðili
verkefnisins eins og
fram kemur í grein
Haralds Finnssonar,
fyrrverandi formanns
hjálmanefndarinnar,
sem birtist í Reykjavík
vikublaði nú nýlega.
Eimskip hafi séð um
hönnun og framleiðslu
hjálmanna ásamt inn-
flutningi og sem fram-
leiðanda sé þeim skylt
að setja nafn sitt á þá.
Verkefninu sé ætlað að
auka fræðslu, stuðla að
öryggi í umferðinni og koma í veg
fyrir slys, hvort sem er við hjólreið-
ar eða notkun hjólabretta eða hjóla-
skauta.
Við þekkjum það sjálf sem eigum
börn að mikið af þeim vörum sem
við verslum fyrir börnin okkar er
merkt ákveðnum framleiðendum og
erfitt að ætla að sneiða hjá slíkum
merkingum. T.d. eru ritföng merkt
ákveðnum framleiðendum, íþrótta-
fatnaður og ýmislegt annað sem
börnin okkar nota í sínu daglega
skólastarfi. Ekki get ég séð, verandi
móðir þriggja barna á grunn-
skólaaldri að slíkar merkingar,
hvort sem hafi verið á hjálmunum
sem þau hafa fengið að gjöf, eða
einhverju öðru, hafi skapað sér-
staka velvild hjá börnunum eða mér
sem foreldri til viðkomandi fyr-
irtækja. Auðvitað þekkja foreldrar
til fyrirtækjanna og eru þeim þakk-
lát fyrir að hafa stuðlað að auknu
öryggi eða lýðheilsu hjá börnum
þeirra en ég á bágt með að sjá að
kauphegðun stjórnist í framhaldi af
viðkomandi gjöf.
Mikilvægt er að foreldrar hafi um
það að segja hvað lagt er fyrir börn-
in þeirra, hvort sem það er fræðsla
eða gjöf og að foreldrafélög í sam-
ráði við skólastjóra vegi og meti
hvað sé viðeigandi í hvert skipti
með tilliti til reglna Reykjavík-
urborgar. Þess vegna teljum við í
Framsókn og flugvallarvinum það
afar áríðandi að skipulagt sé með
fyrirvara hvaða aðilar séu að koma
inn í skólana, hvort sem er með
gjafir eða kynningar sem ekki
tengjast námsefninu beint. Þannig
geti foreldrar afþakkað viðkomandi
fræðslu eða gjöf fyrir barnið sitt
fyrirfram, telji það viðkomandi gjöf
eða fræðslu ekki henta barninu
sínu. Það er svo á ábyrgð hvers for-
eldris að útskýra fyrir barninu sínu
á hvaða forsendum foreldrið telji
gjöfina eða fræðsluna ekki henta
barninu.
Við teljum það ekki brjóta í bága
við leiðbeinandi reglur umboðs-
manns barna þó að grunnskólabörn
í Reykjavík fái gefins hjálma eða
tannhirðuvörur þar sem fram kem-
ur í fyrstu grein reglnanna „Utan
við leiðbeiningar þessar fellur hug-
sjónarstarf og önnur starfsemi sem
ekki hefur arðsemistilgang, t.d
kynning almannasamtaka á málstað
sínum. Sama gildi um ýmsa áhuga-
starfsemi.“ Það að vilja stuðla að
auknu öryggi, forvörnum og lýð-
heilsu má vissulega flokka sem hug-
sjónarstarf sem ekki hefur arðsem-
istilgang. Þess vegna teljum við
farsælt að endurskoða grein nr. 4 í
reglum um auglýsingar í skóla- og
frístundastarfi og að skólastjórn og
gjarnan einnig foreldraráð skólans
fái val um að ákveða að veita eða
neita heimild sé um vafaatriði að
ræða.
„Stóra hjálma- og
tannburstamálið“
Eftir Grétu Björg
Egilsdóttur
» Þess vegna teljum
við farsælt að endur-
skoða grein nr. 4 í
reglum um auglýsingar
í skóla- og frístunda-
starfi.
Gréta Björg
Egilsdóttir
Höfundur er varaborgarfulltrúi
Framsóknar og flugvallarvina.
mbl.is
alltaf - allstaðar
Tónastöðin • Skipholti 50d • Reykjavík • sími 552 1185 • www.tonastodin.is
Landsins mesta
úrval af trommum
í öllum verð�lokkum.
Hjá okkur færðu
faglega þjónustu,
byggða á þekkingu
og áratuga reynslu.