Morgunblaðið - Sunnudagur - 08.03.2015, Side 17

8.3. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17
Hvar og hvenær? Borgarbókasafni
Reykjavíkur, Grófinni 1, sunnudag kl. 15-
16.
Nánar: Listasmiðja fyrir börn þar sem
Freyja Eilíf Logadóttir myndlistarmaður
leiðbeinir börnum í endurvinnslu á ís-
lenskri myndlist.
Barnadagur í Bókasafninu* Teygðu þig til himna!
Viddi kúreki
rænar vörur eru án tilbúins skor-
dýraeiturs og eiturefna sem venju-
lega eru notuð í litun á efninu í
flíkinni og sem eru notuð í að
vinna vöruna.“
Fyrir tveimur árum birtu hags-
munasamtökin Greenpeace nið-
urstöður úr rannsókn sinni sem
samtökin gerðu á fatnaði. Í ljós
kom að vörur frá 12 stórfyrir-
tækjum innihéldu hættuleg eitur-
efni í barnafatnaði. Það sem stóð
meðal annars upp úr í niðurstöðum
rannsóknarinnar var að sama
hvaða fyrirtæki átti í hlut, alltaf
fannst einhver flík sem innihélt
hættuleg eiturefni. Í kjölfarið stigu
nokkur fyrirtæki fram, þar á meðal
tískuhúsið Burberry, og lofuðu að
taka sér taki. Það fylgir þó ekki
sögunni hvort það hafi staðist.
Sængurgjöf varð að fyrirtæki
Hugmyndin að fötum fyrir fyrir-
bura kom í kollinn á Berglindi fyr-
ir nokkrum árum. Síðan þá hefur
mikið vatn runnið til sjávar og er
Berglind nú með tvö vörumerki,
sem sérhæfa sig í lífrænum barna-
fötum.
„Þetta byrjaði allt þegar bróðir
minn átti von á barni. Þá fór ég á
stúfana í leit að sængurgjöf en
fann ekkert sem mér fannst
henta,“ segir Berglind. „Bróðir
minn er einn af stofnendum Mjöln-
is, íþróttafélags bardagaíþrótta, og
fannst mér því tilvalið að hanna og
sauma lítinn bardagagalla.“
Sængurgjöfin vatt heldur betur
upp á sig því í dag eru gallarnir af-
ar vinsælir og selur Berglind Baby
grappling bardagagallana á Ama-
zon þar sem Bandaríkin eru henn-
ar helsti markaður. Í dag hefur
annað merki bæst við, Tamiko, en
undir merkinu hannar Berglind
fatnað fyrir fyrirbura úr lífrænni
bómull. Samfellurnar hafa smellur
sem eru einnig blýlausar. Þá eru
þær opnaðar að framan svo auð-
veldara er að klæða barnið í sam-
felluna, auk þess sem hægt er að
bretta vettlingum yfir fingurna og
festa þá á samfellunni, sem kemur
í veg fyrir að barnið klóri andlitið.
Berglind fór út í lífræna fram-
leiðslu eftir að hafa lesið ógrynni
af greinum tengdum fyrirburasíðu
sinni, www.fyrirburar.net. Hún
segir að sér hafi þótt skrítið hvað
mikið væri um ófrjósemi og velti
því fyrir sér hvort það gæti tengst
aukaefnum í mat og eiturefnum í
umhverfinu.
Vörurnar frá Tamiko fengu
gæðastimpil fyrir stuttu frá Cribsie
Award sem veitir á hverju ári
bestu barnavörunum verðlaun og
viðurkenningar en foreldrar sjá
um að velja vörurnar. En áður
hafa vörur Berglindar fengið við-
urkenningu frá Preemie Genius og
hún var í 3. sæti í Gullegginu árið
2013. Einnig var Tamiko tilnefnt
til Rising Star-verðlauna á vöru-
sýningunni Bubble í London
sl. sumar.
Ákveðin
köllun
„Hugmyndin
um föt handa fyrir-
bura kom áður en ég byrj-
aði með bardagagallana. Ég
fékk í rauninni bara hugboð. Í
kringum aldamótin langaði mig að
vinna á Vökudeildinni, ekki veit ég
hvers vegna. Mig langaði alltaf í
hjúkrun á sínum tíma en hafði ekki
efni á því að fara í námið. Það er
skrítið hvernig maður er stundum
leiddur áfram í eitthvað og mér
finnst eins og mér hafi verið ýtt út
í þetta,“ segir Berglind. Hún réttir
blaðamanni litla dúkku sem er í
agnarsmárri samfellu og erfitt er
að ímynda sér svo smá börn. „Það
er minna um svona litlar stærðir
hér á Íslandi heldur en í Banda-
ríkjunum t.d. þar sem börn fæðast
minni og fá að fara fyrr í föt.“
Berglind opnaði netverslun fyrir
vörur sínar fyrir stuttu, www.lit-
ilskref.is, en þar selur hún ýmsan
varning sem er viðurkenndur eitur-
efnalaus. „Það er mikið um óholl
efni í barnafötum, þar á meðal þa-
löt og formaldehýð. Þetta eru efni
sem geta verið ertandi. Þá hefur
formaldehýð verið skráð sem
krabbameinsvaldur en efnið er not-
að við pressun á fötum og er líka í
mörgum öðrum vörum á borð við
húsgögn, við og fleira. Annað efni,
BPA, er mikið notað í barna-
leikföng. BPA er ofnæmisvaldandi
en bæði þalöt og BPA eru horm-
ónaraskandi, sem er al-
varlegra og hefur áhrif
t.d. á frjósemi. Þalötin
eru t.d. oft í plast-
myndum framan á
barnafötum.“
Eiturefnin leynast víða
Þalöt eru efnasambönd sem gjarn-
an eru notuð í plast til mýkingar.
Þalöt má einnig finna í sápum,
snyrtivörum, skordýraeitri, efna-
iðnaði og leikföngum. „Það er ansi
óhugnanlegt að það sé ekki bannað
að nota mörg af þessum efnum í
barnavörur, en þau hafa hins vegar
oft ekki verið leyfð heldur.“ BPA
eða bisfenól er efni sem getur líkt
eftir hormóni og talið er að það
geti haft áhrif á kynþroska og æxl-
unarfæri. „Mörg af þessum efnum
sem eru í fatnaði eru talin vera or-
sök ófrjósemi sem staðfestir vanga-
veltur mínar um það hvort eitur-
efni í umhverfinu gætu verið
orsökin fyrir því hversu margir
foreldrar fara í tæknifrjóvgun.“
Efnið hefur verið notað í fram-
leiðslu á pelum fyrir ungbörn en
hefur í nokkrum löndum verið
bannað í slíkt, t.d. hér á landi og í
Danmörku, þar sem hætta er á að
efnið geti lekið út í mjólkina. Einn-
ig er það notað í ýmis mataráhöld.
Þessi tvö efni eru aðeins brotabrot
af því sem hefur fundist í barna-
vörum af ýmsu tagi sem og öðrum
vörum. Listinn er ansi langur.
„Það kæmi mér ekki á óvart að
eftir kannski 15-20 ár væri bannað
að nota annað en eiturefnalaust í
barnavörum og leikföngum. Vitn-
eskjan verður sífellt meiri eftir því
sem fleiri rannsóknir eru gerðar.
Það er ekki vitað um langtímaáhrif
efnanna og það er eflaust fjöldi
rannsókna í gangi núna sem
koma með nið-
urstöður eftir
einhver ár
sem eiga ef til
vill eftir að
breyta miklu á þessu
sviði. Þannig að við erum
í rauninni á tilraunastigi,“
segir Berglind að lokum.
Berglind hefur hlotið
ýmis verðlaun fyrir
barnavörur sínar.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Berglindi þykir óhugnanlegt að ekki sé bannað að nota eiturefni í barnavörur.
verskan. En ætli það sé
ekki einna helst góður
heimalagaður pastaréttur
með hvítlauksbrauði sem
lokkar okkur öll óvenju
fljótt að kvöldmatarborð-
inu.
Skemmtilegast að gera
saman? Við njótum þess öll að
ferðast saman, einkum til útlanda
þegar svigrúm gefst til og þá gjarnan
á ókunnar slóðir, eða einfaldlega bara
upp í sveitina hennar Hrundar,
Þrándarholt í Gnúpverjahreppi, eða á
æskuslóðir mínar í Hrísey. Þegar sá
gállinn er á okkur förum við saman á
kaffihús, að fá okkur kaffi, kalda
mjólk og kökusneið og fletta blöðum
og bókum. Þá finnst okkur alltaf
gaman að fara í keilu, sem gerist
reyndar allt of sjaldan, eða í sund og
út að borða þegar við höfum tök á –
enda öll miklir sælkerar.
Borðið þið morgunmat saman? Ég
er hræddur um að við séum orðin að
þessari dæmigerðu nútímafjölskyldu
sem lendir oftar en ekki í því að þurfa
að flýta sér
um of á
morgnana.
Hrund og Guðmundur
borða þó oftast saman
Cheerios-ið sitt á meðan
Ingvar Wu kýs helst að fá
sér heitan hafragraut í
skólanum sem stendur
öllum nemendum Hlíða-
skóla til boða alla
morgna. Virkilega gott
framtak það. Ég er hins-
vegar skammarlega lítið
fyrir morgunmatinn og
hef vinnudaginn oftar en
ekki á fastandi maga.
Hvað gerið þið saman
heima ykkur til dægrastyttingar?
Þegar við höfum okkur í það þá höf-
um við öll mjög gaman af því að spila
saman eitthvert skemmtilegt borðs-
pil – eða bara á venjuleg spil. En það
mætti gerast miklu oftar. Við grípum
gjarnan tækifæri sem gefast til að
eiga saman „kósíkvöld“ yfir sjónvarp-
inu og þá er poppið ómissandi. En ég
er þó hræddur um að of stór hluti af
dýrmætum frítíma okkar fari í
spjaldtölvudundur og þar með óhjá-
kvæmilega hvert í sínum heimi. Und-
anfarið hefur samt mesti tíminn farið
í að kynnast nýjasta fjölskyldu-
meðlimnum, honum Oreo okkar sem
er alveg ferlega fjörugur hvolpur sem
tekur ekki annað í mál en að fá
óskipta athygli okkar og alúð.
þegar þú vilt
kvarts stein
á borðið
Blettaábyrgð
Viðhaldsfrítt yfirborð
Slitsterkt
Bakteríuvörn
Viðarhöfða 1, 110 Reykjavík | Sími 566 7878 | www.rein.is
By Cosentino