Morgunblaðið - Sunnudagur - 08.03.2015, Page 36

Græjur
og tækni
Apple skákar Samsung
Samsung Galaxy S6 og S6
Edge koma út í sumar.
*Undanfarin ár hefur Samsung selt fleiri farsíma ennokkurt annað fyrirtæki. Á síðasta fjórðungi síðastaárs bar hinsvegar svo við að Apple sló Samsung viðog seldi 74,8 milljónir síma á meðan Samsung seldi„aðeins“ 73 milljónir síma. Fyrir ári var staðan hins-vegar sú að Samsung var á toppnum með 83,3 millj-
ónir síma og Apple með 50,2 milljónir síma. Í þriðja
sæti núna var Lenovo með 24 milljónir síma.
Sous vide-matreiðsla er ekki ný af náinni, en enn semkomið er þykir mörgum nýstárlegt að eldað sé meðslíku apparati inni á heimili. Samkvæmt Wikipediu
var tækninni fyrst lýst 1799, en síðan hafin til vegs og
virðingar um miðjan sjöunda áratuginn í matvælavinnslu.
Áratug síðar tóku franskir kokkar síðan að elda með
þessu móti og í kjölfarið urðu til tæki fyrir þá og síðan
tæki fyrir almenning. Flest hafa þau þó verið dýr og
umfangsmikil, en á síðustu árum hafa komið út ódýrari
og einfaldari tæki sem hita vatn í hvaða potti eða íláti
sem er. Gott dæmi um það er Sansaire sem byrjaði með
Kickstarter-söfnun fyrir tveimur
árum og náði á augabragði að
safna rúmum 100 milljónum á
einum mánuði þó takmarkið hafi
bara verið þrettán milljónir.
Sous vide þýðir í lofttæmi og
nær til þess að það sem elda á
er alla jafnan sett í lofttæmdan
plastpoka. Fyrir vikið kaupa
áhugamenn um sous vide oft
líka græju til að lofttæma plast-
poka, en það er líka hægt að nota poka með rennilás og
eins má nota glerkrukkur ef vill, en eðlilega erfitt að
lofttæma þær. Þar sem flestir vilja síðan hafa kjötið vel
steikt að utan er það oft gert að skella því undir grill,
nú eða þá að menn séu með gasbrennara við höndina til
að brúna kjötið eftir að það er tekið úr sous vide-baðinu.
Þau sous vide-tæki sem vinsælust hafa verið eru yf-
irleitt pottar með hitastilli eða hitajafnara, en Sansaire,
og fleiri tæki reyndar sem farið hafa sömu leið, byggist
á því að vatn er dregið inn í tækið og hitað og svo dælt
jafnharðan út aftur.
Það tekur ekki langan tíma að hita vatnið upp í æski-
legan hita, smátíma samt, en ekki þykir mér það vanda-
mál; þegar maður er að elda sous vide á annað borð
skipta einhverjar mínútur til eða frá í undirbúningi ekki
máli – í sumum uppskriftum sýður maður kjötið í einn
til tvo tíma, í öðrum tíu til tólf tíma og í enn öðrum
hálfan annan sólarhring í sumum uppskriftum.
Hægt er að hita hvaðeina sous vide, en alla jafna nýt-
ist aðferðin best við kjöt og fisk, en líka er hægt að
ELDAÐ Í LOFTTÆMI
ÞAÐ HLJÓMAR KANNSKI FRAMÚRSTEFNULEGA
AÐ ELDA Í LOFFTÆMI EN ER Í RAUN EINKAR
EINFÖLD OG ÞÆGILEG MATREISLUAÐFERÐ SEM
SKILAR JAFNAN FRAMÚRSKARANDI ÁRANGRI. TIL
ÞESS ÞARF ÞÓ TÆKI, SOUS VIDE-TÆKI, TIL AÐ
MYNDA SANSAIRE-HITAJAFNARA, PLASTPOKA
OG SMÁ SKAMMT AF HUGMYNDAFLUGI.
Einfaldleikinn er aðal
Sansaire og þá ekki bara í
útliti, heldur má segja að
maður kunni á tækið um
leið og maður tekur það
upp úr kassanum.
* Eins og getið er má nota nánast hvaða pott eða ílát semer til að sjóða mat sous vide, en Sansaire-tækið er þó ekki
gert fyrir meira vatnsmagn en 22 lítra. Á því eru merkingar
um lágmarks og hámarks vatnshæð – lágmark til að tryggja að
vatn streymi um hitarann og hámark til að koma í veg fyrir
að flæði inn í rafeindabúnað.
* Rétt er að geta þess að græjan er ekki hljóðlaus, þó húnsé hljóðlát; mun minna heyrist í henni en til að mynda í vift-
unni í bakaraofninum, nú eða viftunni yfir eldavélinni og suðið
kemur varla að sök nema þegar verið er að elda klukkutímum
saman, jafnvel í sólarhring eða meira, og þá kannski í stúd-
íóíbúð
* Sansaire-hitajafnarinn er ekki stór um sig, 10 x 10 x 38cm, nánast eins og vínflaska í yfirstærð, og auðvelt að sýsla
með hann. Hann er tæp tvö kíló að þyngd. Það rennur vel úr
tækinu þegar það er tekið upp úr pottinum, en á hliðinni er
klemma til að halda því uppréttu, líkast risavaxinni hárspennu
sem nælir tækið við pottinn.
Græjan
ÁRNI
MATTHÍASSON
Efsti hluti tækisins
er rofi til að stilla
hitann og sýnir líka
hita vatnsins.
nota það til að halda réttum hita við jógúrtgerð, til að
sjóða saman mangó chutney, að sótthreinsa krukkur,
búa til súkkulaðibúðing og svo má lengi telja.
Einfaldleikinn er aðal Sansaire, ekki bara í útliti, á
meðfylgjandi mynd má sjá hve stílhreint apparatið er,
heldur líka þegar kemur að stjórnborðinu – ofan á tæk-
inu eru hnappar til að kveikja og slökkva, hnappur til
að velja á milli selsíus og Farhrenheit og hnappur sem
sýnir þann hita sem stefnt er að. Síðan er hægt að
snúa efsta hluta tækisins til að velja hitann – einfalt og
áhrifaríkt.
Neðan við hitastillinn er svo ljóstvistskjár sem sýnir
hitastigið á vatninu, en á meðan efsta hlutanum er snú-
ið sýnir skjárinn hvaða hita er verið að velja. Skjárinn
er svo stór að sést vel á hann úr fjarlægð og mér
finnst það mikill kostur að það er sífellt kveikt á hon-
um og því hægðarleikur að fylgjast með hitastiginu.
Hitabilið sem Sansaire ræður við er frá 0 upp í
100 gráður á selsíus með 0,1 gráðu ná-
kvæmni.
Allt er þetta svo einfalt að segja má
að maður kunni á tækið um leið og
maður tekur það upp úr kassanum, en
ef tína á til einhvern galla varðandi
hitastillinn þá finnst mér hann full-
næmur þegar hiti er valinn, það mætti
vera aðeins meira viðnám í rofanum.
Kokka selur Sansaire-hitajafnara hér
á landi og hann kostar 38.900 kr. á vef-
setri verslunarinnar, kokka.is.
Einn af forsvarsmönnum Sansaire er Scott
Heimendinger sem hélt úti matarblogginu
seattlefoodgeek.com þar til hann hellti sér
út í tækjasmíði.
Hann var uppfinningasamur í meira lagi
og nægir að benda á myndband af vefsetri
hans þar sem hann kennir hvernig búa má
til kandífloss eða sykurull með rafknúnum
mjólkurfreyðara (sykur er hitaður með
smá vatni upp í 125-150 gráður á selsíus,
freyðaranum dýft í sykurlöginn og síðan er
honum haldið yfir stórri skál og kveikt á
honum).
Annars eru á síðunni aðallega uppskriftir,
en innan um þær er meðal annars að finna
ítarlegar leiðbeingar um hvernig hægt er að
smíða sous vide-maskínu heima hjá sér fyr-
ir innan við 10.000-kall.
Það „eina“ sem þarf er plastkassi, hita-
element, fiskabúrsdæla, PID-hitastillir, hita-
mælir, rofar, leiðslur og tilheyrandi, en síð-
an þarf maður að hafa aðgang að lóðbolta,
bor og stingsög til viðbótar við skrúfjárn
og hamra og ámóta, en líka slatta af hand-
lagni.
Á myndinni hér til hliðar, sem fengin eru
af bloggsíðu Heimendinger, sést sous vide-
„potturinn“ og þó hann sé ekki mikið fyrir
augað þá gerir hann sitt gagn.
Svo má líka gera sous vide-tilraunir með
því til að mynda að nota bakaraofninn,
enda er hann með hitastilli – setja matinn í
pokum í vatn í stálpotti og stilla svo ofninn
á réttan hita, þó aldrei verði það eins ná-
kvæmt og með sérstöku sous vide-
apparati.
HEIMAGERÐAR GRÆJUR
Lofttæmi fyrir laghenta
Úr plastkassa, hitaelementi, fiskabúrsdælu, hitastilli, hitamæli og tilheyrandi er hægt að búa til sous
vide pott, sem seint verður þó verðlaunaður fyrir útlit og hönnun.