Morgunblaðið - Sunnudagur - 15.03.2015, Blaðsíða 45

15.3. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45
að ríkisstjórnin kynnti hið allra fyrsta lokaniðurstöðu
sína í aðildarmálinu. Það var eðlileg ábending. Það
hefur ekki verið upplýst af hverju það gerðist ekki.
Setningin hér að framan um að hin „nýja stefna“ rík-
isstjórnarinnar „yfirtaki hvers kyns skuldbindingar
af hálfu fyrri ríkisstjórnar“ þarf skýringar við. Hún
hljómar eins og ESB-sinnarnir sem ráða nú stóru og
smáu í utanríkisráðuneytinu, séu að tryggja að sú að-
lögun sem fyrri stjórn stóð fyrir, á þeirri forsendu að
Ísland væri á leið inn í ESB, standi þótt slíkum
áformum hafi verið hafnað. Það væri auðvitað fráleitt.
En að öðru leyti þá virðist ályktun Ríkisstjórnar-
innar vera orðuð með afgerandi hætti.
Stækkunarstjóri hlustar ekki
Því vekur eftirtekt að Stækkunardeild ESB virðist
ekki líta þannig á, samkvæmt því sem hún segir að-
spurð við Morgunblaðið. Hún segir að Ísland sé og
verði áfram umsóknarríki að Evrópusambandinu,
þrátt fyrir það sem ríkisstjórn þess lands álykti um
að sé „bjargföst“ sannfæring.
Það hefur ekki farið fram hjá neinum að yfirstjórn
ESB tekur lítið mark á yfirlýsingum hinna smærri
ríkisstjórna eða á úrslitum almennra kosninga ef slíkt
fylgir ekki forriti frá Brussel.
En það kemur samt óneitanlega á óvart að íslenska
ríkisstjórnin skuli meðhöndluð eins, þótt ESB hafi
enn ekki „yfirtekið allar skuldbindingar“ þess ríkis,
a.m.k. ekki að forminu til.
En óljós og fálmkennd stefna ríkisstjórnarflokk-
anna í málinu í næstum tvö ár kann að ýta undir að
Evrópusambandið telur ekki nauðsynlegt að taka þá
alvarlega.
Það liggur fyrir að stjórnarandstaða, sem var og er
þó með allt niðrum sig í málinu, gat komið í veg fyrir
að þetta mál fengi efnislega umræðu á þingi. Yfir-
stjórn þingsins missti allt vald á meðferð ályktunar-
tillögu um afturköllun umsóknar og ómálefnaleg
stjórnarandstaða talaði dögum saman um „störf
þingsins“.
Meirihluti þingsins og leiðtogar þess sátu vand-
ræðalegir undir þessu ómerkilega upphlaupi, án þess
að taka á því.
Síðan hefur ekki kjarkur endurheimst til að klára
málið, sem er þó hreinn hégómi. Þó ætti það að vera
eftirsóknarvert tækifæri að fá að ræða aðildar-
umsóknina í þinginu. Einsmálsflokkurinn í þinginu
engist sundur og saman vegna þess og helstu tals-
menn trúarjátningarinnar eru fallnir opinberlega frá
henni. Hinn gamli stjórnarflokkurinn á skilið að fá
vandaða umræðu um eindæma tvöfeldni sína og sögu-
leg svik í svo stóru máli.
Snýst ekki um formskyldu
Það er vafalaust að ríkisstjórnin er óbundin af þings-
ályktunartillögu síðasta þings um málið. Þar við bæt-
ist að meðferð þingsályktunartillögunnar var lokið án
árangurs áður en síðasta kjörtímabil var úti.
Ekki hafði þá verið samið um eitt einasta atriði á
milli Íslands og ESB. En á hinn bóginn hafði svoköll-
uð „samninganefnd“ Össurar hamast við að laga ís-
lenskar reglur að aðild að ESB og mætt með þær
reglubundið til stækkunarstjórans eins og skólabörn
með stíla. Vandamálið nú, eftir að stórfurðuleg við-
brögð embættismanna ESB hafa borist, virðist klárt.
Það er ekki aðildarumsóknin sem komin er „á byrj-
unarreit“ eins og það var orðað. ESB lætur eins og
ríkisstjórnin sé komin á byrjunarreit eftir fát og fum í
tvö ár. Hún hafði hrökklast niðurlægð með málið úr
þinginu og margoft tilkynnt að þess væri von þangað
aftur „alveg á næstunni“ án þess að af því yrði. Evr-
ópusambandið dregur af því þá ályktun að ríkis-
stjórnin hafi ekki meirihluta á þingi fyrir málinu.
Það er ekki skrítið þótt Evrópusambandið geri það.
En það er þó ekki rétt niðurstaða.
Það er vafalaust að meirihluti Alþingis er í þessu
máli í góðu samræmi við þjóðarviljann. En ESB er að
reyna að styrkja stöðu stjórnarandstöðunnar á Ís-
landi í slagnum við ríkisstjórnina. Það gerir sam-
bandið jafnan við pólitískar 5. herdeildir í löndum
sem það er að eiga við.
Einn af fræðimönnunum við H.Í., góðkunningi
Samfylkingarinnar, sagði raunar eftir að ályktun
ríkisstjórnarinnar var kynnt, að ekki skipti máli hvað
Ríkisstjórn Íslands segði að fælist í ályktun hennar.
Aðeins það, hvað ESB teldi að fælist í þeirri ályktun.
Fræðimaðurinn er, eins og sumir aðrir, fyrir löngu
kominn með víðfeðmara ríkisfang en hann hafði áður.
Æfinlega æfir
Það er kátbroslegt hvað Ríkisútvarpið æsir sig með
stjórnarandstöðunni án þess að leyna því. Fréttastof-
an sagði að „leiðtogar stjórnarandstöðunnar væru
æfir“ og ekki vottaði fyrir gagnrýni í þeirra garð.
Sömu leiðtogar sem komu vikum saman, með mis-
notkun á taumlausri undanlátssemi í þinginu, í veg
fyrir efnislega umræðu þar og komu jafnframt í veg
fyrir að þingviljinn næði fram kvarta nú yfir því að
hafi ekki fengið að njóta sín.
Sömu leiðtogar og eru „æfir,“ að sögn baráttu-
bræðra þeirra á „RÚV,“ yfir því að fá ekki „þjóðar-
atkvæðagreiðslu,“ eru „æfir“ yfir broti á stjórnar-
skrá, sem ekki er fótur fyrir. Þeir sömu leiðtogar
felldu allar tillögur um þjóðaratkvæðagreiðslur um
þetta mál og tóku ákvörðun um að ganga í Evrópu-
sambandið (það fólst í viðræðunum), sem þó stenst
alls ekki íslensku stjórnarskrána.
Um það er enginn ágreiningur á milli þeirra sem
eitthvað þekkja til þessa grundvallarrits íslenskrar
stjórnskipunar.
Morgunblaðið/Eggert
* Það er vafalaust að ríkisstjórnin er óbundin af þingsályktunartillögu síðasta
þings um málið. Þar við bætist
að meðferð þingsályktunar-
tillögunnar var lokið án árangurs
áður en síðasta kjörtímabil var úti.