Morgunblaðið - Sunnudagur - 29.03.2015, Blaðsíða 34

34 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29.3. 2015
Matur og drykkir
N
önnu Rögnvaldardóttur, mat-
reiðslubókarhöfund með meiru,
þekkja flestir. Nanna er lands-
þekkt fyrir skrif sín um mat og
matargerð en hún hefur skrifað á annan
tug matreiðslubóka. Ný bók hefur nú litið
dagsins ljós, Ömmumatur Nönnu. Bókin
inniheldur um 80 uppskriftir að ekta ís-
lenskum ömmu- og mömmumat, maturinn
sem við þekkjum öll og notalegt er að
snæða. Mataráhugann telur hún vera með-
fæddan en hún hafði alltaf gaman af því að
fylgjast með í eldhúsinu og taka þátt í mat-
argerð og bakstri frá blautu barnsbeini.
„Mamma átti enga matreiðslubók en ég las
fjölrituðu blöðin sem hún hafði fengið í hús-
mæðraskólanum á Löngumýri, af miklum
áhuga – man ennþá hvað mér fundust lýs-
ingar á ísgerð í fötu spennandi – og ég hef
áttað mig á því að flest það sem ég man
best úr bókum sem ég las þegar ég var
barn tengist mat eða matargerð,“ segir
Nanna. „Einu sinni rakst ég á gamlan reyf-
ara í sumarbústað þegar mig vantaði lesefni
og las aftur í hann miðjan, kannaðist ekki
við neitt. Svo var farið að lýsa veislu og
veitingum í henni ítarlega, þetta náði yfir
heila opnu, og allt í einu lá við að ég gæti
lokað augunum og þulið lýsinguna utan-
bókar. Þá hafði ég lesið þessa bók einhvern
tímann fyrir tíu ára aldur en mundi ekkert
eftir henni fyrr en kom að matarlýsing-
unni.“
Nanna segist hafa lært að elda „ömm-
umat“ með því að fylgjast með móður sinni
í eldhúsinu, fyrst í sveit og síðar í kaupstað.
„Ég lærði snemma að elda marga þessa
hefðbundnu rétti og þegar ég var fjórtán
ára eldaði ég hádegismatinn heima heilan
vetur, ofan í sex manna fjölskyldu og stund-
um þrjá kostgangara. Ég var að vísu ekki
góður kokkur, það breyttist ekki fyrr en
löngu seinna. En ég gat nú gert flest þetta
hefðbundna, kannski ekki alveg skammlaust,
en fólk var svangt,“ segir Nanna og hlær.
Spurð um sinn uppáhalds hefðbundna ís-
lenska rétt segir hún að erfitt sé að gera
upp á milli en nefnir þó einn sem ekki er í
bókinni, þó að báðir hlutar réttarins séu
vissulega þar. „Það er grjónagrautur með
saltkjöti. Ég hafði þetta ekki með því þessi
samsetning er held ég mjög lókal, ég þekki
hana bara út Blönduhlíðinni þar sem ég ólst
upp. Og svo er þetta nú kannski eitthvað
sem maður þarf að hafa vanist á barnsaldri
til að kunna að meta,“ segir Nanna. „Fyrir
nokkrum árum, þegar ég var í heimsókn
hjá foreldrum mínum einu sinni sem oftar
spurði mamma mig hvort ekki væri eitthvað
sérstakt sem mig langaði í. Ég var svolítið
hissa, hún var ekki vön að spyrja, en allt í
einu langaði mig svo í saltkjöt og grjóna-
graut, sem ég hafði ekki fengið í yfir 40 ár.
Hún eldaði graut og sauð saltkjöt fyrir mig,
ég brytjaði kjötið smátt, setti út í grautinn
og stráði dálitlum kanilsykri yfir. Þetta
borðaði ég með bestu lyst og það var allt í
einu eins og ég væri orðin átta ára aftur.
Þetta var síðasta máltíðin sem mamma eld-
aði fyrir mig.“
Nanna gefur lesendum Sunnudagsblaðs
Morgunblaðsins uppskrift að kótelettum.
Morgunblaðið/Kristinn
GRJÓNAGRAUTUR OG SALTKJÖT Í UPPÁHALDI
Mataráhuginn líklega meðfæddur
Nanna hefur skrif-
að ótal margar
matreiðslubækur.
NANNA RÖGNVALDARDÓTTIR MAN VEL EFTIR MATARLÝSINGUM Í BÓKUM SEM HÚN LAS SEM BARN EN MAN LÍTIÐ SEM EKKERT EFTIR ÖÐRUM KÖFLUM.
ÞAÐ TELUR HÚN VERA EITT AF MERKJUM ÞESS AÐ MATARÁHUGINN HAFI VERIÐ TIL STAÐAR LENGI. NANNA HEFUR SENT FRÁ SÉR NÝJA MATREIÐSLUBÓK
SEM INNIHELDUR TUGI UPPSKRIFTA AÐ RÉTTUM SEM MARGIR ÓLUST UPP VIÐ OG FENGU HJÁ MÖMMU EÐA ÖMMU, EN ERU NÚ SJALDSÉÐIR.
Gunnþórunn Jónsdóttir gunnthorunn@mbl.is
Fyrir 4
Kótelettur og lærisneiðar í raspi voru mjög
algengur sunnudagsmatur á seinni hluta 20.
aldar og standa enn alveg fyrir sínu. Oftast
var notað skærlitt Paxo-rasp en heimagert
rasp er eitt af því sem tilkoma matvinnsluvél-
anna hefur auðveldað svo mikið. Læri-
sneiðar eru eldaðar á sama hátt, þurfa að-
eins lengri tíma en það fer þó eftir þykktinni.
12 kótelettur, einfaldar
3−4 hálfþurrar brauðsneiðar
½ tsk þurrkað timjan
pipar og salt
50 g hveiti
2 egg
2 msk olía
2 msk smjör
3−4 msk vatn
Berðu kóteletturnar létt með buffhamri eða
kökukefli. Settu brauðið í matvinnsluvél og
láttu hana ganga þar til það er orðið að
fremur fíngerðri mylsnu. Settu brauðmylsn-
una og timjanið á disk og hveitið á annan og
kryddaðu hvort tveggja með dálitlum pipar
og salti. Brjóttu eggin á þriðja diskinn og
sláðu þau létt með gaffli. Hitaðu olíu og
smjör á stórri pönnu. Veltu kótelettunum
fyrst upp úr hveitinu, svo eggjunum og síðast
úr raspinu, og steiktu þær við meðalhita í
um 3 mínútur á hvorri hlið. Helltu vatninu á
milli kótelettanna, leggðu lok yfir pönnuna,
lækkaðu hitann og láttu krauma í 3−4 mín-
útur í viðbót. Berðu kóteletturnar fram
með soðnum eða steiktum kartöflum, hrá-
salati, grænum baunum og e.t.v. rauðkáli og
rabarbarasultu.
Kótelettur í raspi