Morgunblaðið - Sunnudagur - 05.04.2015, Blaðsíða 46

Málshættir
46 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5.4. 2015
Kristín Ómarsdóttir rithöf-
undur á málsháttinn:
Snúðurinn bíður í næsta lífi.
Getty Images/iStockphoto
Í PÁSKAEGGJUNUM SEM OPNUÐ VERÐA UM
HELGINA LEYNAST GAMLIR OG GÓÐIR, OFTAST
HÖFUNDARLAUSIR, ÍSLENSKIR MÁLSHÆTTIR, SEM
FJALLA UM LÍFIÐ OG TILVERUNA. ÞESSIR MÁLS-
HÆTTIR HAFA Í GEGNUM ALDIRNAR AÐ MESTU
HALDIST ÓBREYTTIR OG BORIST FRÁ KYNSLÓÐ
TIL KYNSLÓÐAR. EN HVAÐ EF VIÐ BREYTTUM NÚ
ÚT AF VENJUNNI OG SETTUM FRUMSAMDA
MÁLSHÆTTI NÚLIFANDI ÍSLENDINGA INN Í EGG-
IN. HVERNIG HLJÓÐUÐU ÞEIR ÞÁ?
Júlía Margrét Alexandersdóttir julia@mbl.is
Frumsamdir
málshættir
Atli Fannar Bjarkason ritstjóri á
hispurslausan málshátt í ár:
Oft getur putti í rass
í
mottumars bjargað
borunni.
Frumraun Vilborgar Davíðsdóttur
rithöfundar í málsháttagerð hljómar svo:
Ævintýrið þar
f hvort
tveggja, dreka
og hetju.
Frumsaminn málsháttur Þórunnar
Lárusdóttur hljómar svo:
Dauður er b
armlaus bæ
r.
Höfundar málsháttanna á næstu blaðsíðum fengu að
hafa nokkurn veginn frjálsar hendur í málsháttagerð
sinni en fyrirmælin voru þó þau að lengdin væri svip-
uð og í málsháttum yfirleitt og efniviður á sömu nót-
um; um lífið og tilveruna.
Nokkrir af elstu málsháttum okkar eru úr Háva-
málum, svo sem Maður er manns gaman og Þjóð veit
ef þrír eru.
Einkenni málshátta er að þeir skiljast þótt sam-
hengið í kring vanti og í heilum þekktum ljóðum, sem
og í Íslendingasögum, er að finna setningar sem hafa
fengið að standa einar og sér sem málshættir í okkar
máli en einnig má finna málshætti úr nýrri verkum. Ef
línur skiljast ekki án samhengisins, eru ekki fullgerðar,
flokkast slíkt fremur undir það að vera orðatiltæki.
Elísabet Jökulsdóttir benti blaðamanni á málshátt
sem faðir hennar Jökull Jakobsson rithöfundur bjó til í
lifanda lífi, sem má fylgja hér áður en viðmælendur
stíga fram og opinbera málshætti sína um lífið og til-
veruna:
Lífið er ólæknandi.
* Á eftirlægðkemur lægð
FENGU FRJÁLSAR HENDUR
Hvað er
málsháttur?