Morgunblaðið - Sunnudagur - 05.04.2015, Blaðsíða 51

5.4. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 51
svokölluðu, Balkanskaganum og svo að
Úkraínu, Moldóvu og Georgíu. Hefur Ingi-
björg meðal annars heimsótt Úkraínu tvisvar
með það að markmiði að finna leiðir til að
styrkja hlut kvenna í þeirri pólitísku þróun
og friðarumleitunum sem þar þarf að vinna
að.
„Þar sem við erum með starfsemi reynum
við að efla þátttöku kvenna í stjórnmálum og
auka hlutdeild þeirra í ákvarðanatöku í sam-
félaginu. Í öðru lagi erum við að reyna að
styrkja efnahagslega stöðu kvenna og
vinnum m.a. að því að þeim sé tryggður
lagalegur réttur til erfða, eignar og tekna.
Þriðji málaflokkurinn er ofbeldi gegn konum,
og felst starfið meðal annars í því að vinna
að bættri löggjöf og þjónustu við fórnarlömb
ofbeldis sem og breyttu hugarfari karla í
stjórnkerfinu, og karla almennt, gagnvart
konum sem verða fyrir kynferðislegu of-
beldi.“
UN Women vinnur líka að friðar- og ör-
yggismálum enda hafa rannsóknir sýnt að ef
konur taka meiri þátt í uppbyggingu og
sáttaumleitunum í kjölfar átaka aukast lík-
urnar á friði og stöðugleika. Ingibjörg segir
það oft gerast á miklum umbrotatímum að
konum sé ýtt til hliðar. „Þetta sjáum við t.d.
gerast í Úkraínu í dag. Konur höfðu sig í
frammi og stóðu við hlið karla í mótmæl-
unum sem urðu til þess að Janúkovitsj
hrökklaðist frá völdum, en þegar hið póli-
tíska ferli hófst sem átti að móta nýtt sam-
félag var ekkert pláss fyrir konurnar. Þó að
karlarnir hafi í kjölfarið misst tökin á að-
stæðum sitja þeir samt einir við borðið og
skipta á milli sín völdum og áhrifum. Það
sama gerðist í Egyptalandi, Túnis og Líbíu.“
Fyrir samfélagið sjálft skiptir gríðarmiklu
máli, að sögn Ingibjargar, að konur fái að
koma að uppbyggingunni og skipulagningu
framtíðarinnar. „Við sáum þetta heppnast
vel á Balkanskaganum þar sem konur hafa
gert sig gildandi í friðarferlinu milli Kosovo
og Serbíu og tala saman þvert á hvers kyns
þjóðernislínur.“
Í Úkraínu liggur líka á að vernda innlenda
flóttamenn gegn afleiðingum átakanna sem
geisa í austurhluta Úkraínu. „Um ein milljón
Úkraínubúa hefur þurft að flýja heimili sín
og þar af eru um 70% konur og börn. Við
þær kringumstæður sem ríkja í landinu er
mikil hætta á að t.d. kynferðislegt ofbeldi
aukist til muna og mikilvægt að bæði sé
fylgst vel með og gripið inn eins og þörf
krefur.“
Róttækur íslamismi
má ekki skjóta rótum
Samtalið færist frá Tyrklandi og Afganistan
og nær Íslandi. Undanfarin misseri hefur
verið deilt um byggingu mosku í Reykjavík.
Virðast landsmenn skiptast í tvær fylkingar,
þar sem annar hópurinn tekur framtakinu
fagnandi á meðan hinn hópurinn hefur
áhyggjur af að róttæk íslömsk bókstafstrú
kunni að skjóta rótum í samfélaginu.
Þar sem Ingibjörg hefur búið í tveimur
múslimalöndum er rétt að heyra álit hennar
á málinu. Hún segir enga ástæðu til að hafa
áhyggjur af byggingu mosku í Reykjavík. Á
ferðum sínum hefur Ingibjörg ekki kynnst
öðru en að þorri múslima sé gott og friðelsk-
andi fólk.
„En eins og hjá öllum samfélagshópum er
misjafn sauður í mörgu fé og róttækur ísl-
amismi er vissulega mjög hættulegurog
skaðlegur og þarf að reyna að koma í veg
fyrir að hann berist til Íslands.“
Þannig segir Ingbjörg það fráleita hug-
mynd að Sádi-Arabía fái að setja fjármagn í
byggingu mosku í Reykjavík. „Til að reyna
að sporna við því að róttækur íslamismi ber-
ist til okkar ættum við ekki að heimila að er-
lendir aðilar fjármagni moskubygginguna.“
Ingibjörg leggur áherslu á rétt fólks til að
iðka sína trú. „Við eigum að virða þann rétt
og ekki gera trúariðkun fólks tortryggilega,
en við eigum ekki heldur að samþykkja það
að fram fari neins konar hatursáróður í nafni
trúarinnar, eða að á Íslandi taki sér bólfestu
skoðanahópar sem ala á andúð í garð þeirra
sem ekki samsinna þeim. Það á jafnt við um
öfgasinnaða kristna þjóðernissinna og öfga-
sinnaða múslima. Ég geri þar engan grein-
armun á.“
Ingibjörg er líka á þeirri skoðun að setja
þurfi í lög eða lögreglusamþykkt ákvæði sem
banna fólki að hylja andlit sitt á opinberum
vettvangi og megi þá einu gilda hvort það
eru íslenskir karlar með lambhúshettur í
mótmælaaðgerðum sem vilja ekki þekkjast
eða konur í „búrku“ sem hylja andlit sitt af
trúarlegum ástæðum.
„Í okkar samfélagi, okkar menningarheimi,
þá þurfum við að geta séð framan í fólk til
að geta áttað okkur á einstaklingnum og les-
ið í andlitstjáninguna. Þegar konur hylja
andlit sitt á opinberum vettvangi gerist það
um leið að þær hætta að vera einstaklingar
og eru einungis til sem hluti af fjölskyldu, og
hér um bil eign fjölskyldunnar eins og raun-
in er með margar afganskar konur.“
Ingibjörg gerir sér grein fyrir að margar
íslamskar konur hylja andlit sitt af fúsum og
frjálsum vilja og finna má íhaldssamar kon-
ur, rétt eins og íhaldssama karlmenn, sem
vilja halda í andlitsblæjuna. „Ég hef ekkert
á móti því að konur beri slæður af trúar-
legum ástæðum ef þær svo kjósa en andlits-
blæjan er táknmynd kvennakúgunar sem við
getum ekki samþykkt að mínu viti. Og regl-
urnar verðum við að setja áður en þessi hefð
berst til landsins.“
Ísland: Pólitísk átaka-
menning sem þarf að laga
Ingibjörg segist hafa ákveðið að kúpla sig al-
veg út úr íslenskum stjórnmálum árið 2009.
„Ég gekk út af þessum vettvangi og hef
aldrei séð eftir því og raunar verið af-
skaplega fegin að vera fjarri þessum ill-
úðlegu átökum sem mér finnst einkenna
stjórnmálaumræðuna. Það mætti ætla, eins
og umræðan á Íslandi er orðin í dag, að
margir íslenskir stjórnmálamenn myndu vilja
skipta og vera frekar í Afganistan eða Úkra-
ínu,“ segir Ingibjörg og hlær.
Virðist Ingibjörg fegin að vera ekki lengur
opinber persóna á Íslandi. „Ég skynja það
Með nemendum sem útskrifast höfðu úr námi í ensku og tölvunotkun sem UN Women bauð upp á
í nokkrum héruðum Afganistan til að gera ungum stúlkum auðveldara að fá vinnu.
* „Að sækja mál fyrir Lands-dómi var til mikilla óheillaog situr eins og fleinn í holdi
margra þeirra sem þar áttu hlut
að máli. Þar eru allir meiddir, ekki
síður þeir sem stóðu að kærunni
en hinir sem voru settir á saka-
mannabekkinn. Nú er tækifærið
glatað og orðið of seint að gera
upp við hrunið á réttan hátt.“