Morgunblaðið - Sunnudagur - 26.04.2015, Side 59
26.4. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 59
Við sem erum blind og nafnlaus
heitir fyrsta ljóðabók Öldu
Bjarkar Valdimarsdóttur, sem
JPV gaf út í vikunni.
Alda Björk er doktor í al-
mennri bókmenntafræði og
skrifaði um höfundarvirkni Jane
Austen. Hún er aðjunkt í bók-
menntafræði við Íslensku- og
menningardeild.
Áður hafa komið frá henni
fræðibækur um skáldskap-
arfræði Hallgríms Helgasonar
og skáldskap Steinunnar Sig-
urðardóttur en síðarnefndu
bókina skrifaði hún með
Guðna Elíssyni. Alda hefur
einnig birt ljóð víða, m.a. í
Tímariti Máls og menningar og
Stínu og hún var valin há-
skólaskáldið 2013.
Fyrsta ljóðabók
Öldu Bjarkar
Breski rithöfundurinn James Meek var gestur á
Bókmenntahátíð í Reykjavík í september 2005 og
ræddi þá um bók sína Í nafni kærleikans, sem Bjart-
ur gaf út þá um haustið í þýðingu Árna Ósk-
arssonar.
Í nafni kærleikans, sem heitir The People’s Act of
Love á frummálinu, var vel tekið og hlaut ýmis
verðlaun. Meek er þó ekki bara rithöfundur, heldur
er hann lika þekktur sem blaðamaður og hefur ver-
ið verðlaunaður sem slíkur. Síðasta bók hans, Pri-
vate Island: Why Britain Now Belongs to Someone
Else, var einmitt bók blaðamanns,. en í henni fjallar
hann um einkavæðingu breskra ríkisfyrirtækja,
póstþjónustu, járnbrauta, vatns- og rafmagnsveitu,
heilbrigðisþjónustu og húsnæðismála og það að sú
einkavæðing hefur ekki skilað þeim ávinningi sem
lofað var, ekki síst í kjölfar þess að erlendir fjár-
festar hafa keypt ráðandi hlut í fyrirtækjum í grunn-
þjónustu og mjólka úr þeim allar tekjur.
Meek rekur hnignum fyrirtækja í grunnþjónustu
til einkavæðingarinnar sem hófst í stjórnartíð Marg-
areth Thatcher og stendur
enn og leiðir líkur að því að
næst á uppboðsskránni sé
breska heilbrigðisþjónustan
sem hægrimenn hyggist
einkavæða án tillits til þess
hve fyrri einkavæðing hafi
skilað litlum árangri.
Fyrir Private Island er
Meek tilnefndur til Orwell-
verðlaunanna, en þau eru
veitt í nafni George Orwell
þeim bókum um stjórnmál
sem næst komast því að vera listaverk.
Aðrir sem tilnefndir eru til verðlaunanna eru
Rana Dasgupta fyrir bók sína Capital, Dan Davies
fyrir In Plain Sight, ævisögu Jimmy Savile, David Kyn-
aston fyrir Modernity Britain, Nick Davies fyrir
Hack Attack og Louisa Lim fyrir The People’s
Republic of Amnesia sem fjallar um voðaverkin á
Tiananmen-torgi í Peking.
James Meek.
Ljósmynd/Sarah Lee
AUKAVERKANIR EINKAVÆÐINGAR
Pulitzer-verðlaunin bandarísku
voru veitt í vikunni, en þau eru
veitt fyrir bókmenntir, blaða-
mennsku og tónsmíðar. Verðlaun
eru veitt í 21 flokki, allt frá ljós-
myndun í almenningsþjónustu, en
blaðamennaverðlaunin vekja jafnan
einna mesta athygli vestan hafs og
eins bókmenntaverðlaunin.
Ef bara er litið til bókmenntanna
þá hlaut skáldsagan All the Light
We Cannot See eftir Anthony Do-
err Pulitzer-verðlaunin sem skáld-
saga ársins. Önnur verðlaun féllu
svo: Leikritið Between Riverside
and Crazy eftir Stephen Adly Gu-
irgis fékk verðlaun sem leikrit ársins, Encounters at the Heart of the World eftir
Elizabeth A. Fenn verðlaun sem sagnfræðirit ársins, The Pope and Mussolini eftir
David I. Kertzer var valin ævisaga ársins, Digest eftir Gregory Pardlon ljóðabók árs-
ins og The Sixth Extinction eftir Elizabeth Kolbert fékk viðurkenningu sem besta
bók almenns eðlis. Tónverk ársins var svo valið Anthracite Fields eftir Julia Wolfe.
Anthony Doerr heima hjá sér í Boise, Idaho.
ANTHONY DOERR FÉKK PULITZER
Eitt af höfuðritum tuttugustu
aldar er skáldsagan Nítján
hundruð áttatíu og fjögur
eftir breska blaðamanninn og
rithöfundinn George Orwell,
en í bókinni lýsir hann heimi
undir alræðisskipulagi þar
sem stríð er friður, frelsi er
fjötur og fáfræði er styrkur
og Stóri bróðir vakir yfir
öllu.
Söguhetja bókarinnar, Win-
ston Smith, drýgir þá höf-
uðsynd að hafa sjálfstæða vit-
und og sjálfstæðar skoðanir.
Fyrir vikið lendir hann í klóm
Hugsanalögreglunnar.
Nítján hundruð áttatíu og
fjögur kom fyrst út 1949, en
á íslensku 1951 í þýðingu
þeirra Hersteins Pálssonar
og Thorolfs Smith. Sú þýðing
var endurútgefin 1983. Ugla
gefur nú bókina út í nýrri
þýðingu Þórdísar Bachmann.
Nítján
hundruð átta-
tíu og fjögur
George Orwell
Nítján hundr-
uð áttatíu og
fjögur - aftur
NÝ ÞÝÐING
FÁAR BÆKUR HAFA HAFT EINS MIKIL ÁHRIF Á
SAMTÍMANN OG NÍTJÁN HUNDRUÐ ÁTTATÍU
OG FJÖGUR EFTIR GEORGE ORWELL SEM KEMUR
NÚ ÚT Í NÝRRI ÞÝÐINGU. Í BÓKINNI SAGÐI
ORWELL FYRIR UM ALLT ÞAÐ VERSTA SEM AL-
RÆÐIÐ BAUÐ OKKUR UPP Á Á SÍÐUSTU ÖLD
OG ER VÍTI TIL AÐ VARAST Á ÞESSARI.
Skáldsagan Góða nótt Silja vakti
mikla athygli þegar hún kom út
1997. Bókin var frumraun Sigurjóns
Magnússonar og þótti bera í sér
„sjaldséðan og kraftmikinn drunga“,
en gagnrýnandi Morgunblaðsins
sagði umfjöllunarefni hennar djarf-
lega valið og að bókin væri vel skrif-
uð, yfirveguð og skemmtileg aflestr-
ar. Bjartur gaf bókina út á sínum
tíma, en Ugla gefur hana út að nýju.
Góða nótt Silja
endurútgefin
Eitt mesta hörkutól seinni tíma er bandaríski
töffarinn Jack Reacher, fyrrverandi hermaður
sem nú er flakkari, þvælist um Bandaríkin til
að kynnast landinu sem hann barðist fyrir í
fjölda ára en bjó þó aldrei í. Hvar sem Reac-
her fer þá er eins og ævintýrin elti líkt og í
nýrri bók um hann, Ekki snúa aftur, sem JPV
gefur út, en þá setur löngun hans til að bjóða
stúlku út að borða allt úr skorðum.
Jack Reacher er hugarfóstur breska rithöf-
undarins Lee Childs. Komið hafa út tuttugu
bækur um ævintýri hans, en átta bókanna hafa
komið út á íslensku. Jón St . Kristjánsson
þýddi.
Jack Reacher stendur
í stórræðum
BÓKSALA 15.-21. APRÍL
Allar bækur
Listinn er tekinn saman af Eymundsson
1 Í fangabúðum nazistaLeifur H. Muller
2 Bylting og hvað svo?Björn Jón Bragason
3 Ekki snúa afturLee Child
4 Viðrini veit ég mig veraÓttar Guðmundsson
5 Vertu ÚlfurHéðinn Unnsteinsson
6 Britt - Marie var hérFredrik Backman
7 Gleymdu stúlkurnarSara Blædel
8 Ástin,drekinn og dauðinnVilborg Davíðsdóttir
9 SyndlausViveca Sten
10 Iceland In a BagÝmsir höfundar
Íslenskar kiljur
1 Ekki snúa afturLee Child
2 Britt - Marie var hérFredrik Backman
3 Gleymdu stúlkurnarSara Blædel
4 SyndlausViveca Sten
5 Fyrir sunnanTryggvi Emilsson
6 AfturganganJo Nesbø
7 Eiturbyrlarinn ljúfiArto Passilinna
8 NáðarstundHannah Kent
9 Mamma, pabbi, barnCarin Gerhardsen
10 ÖræfiÓfeigur Sigurðsson