Reykjalundur - 01.06.1971, Qupperneq 14

Þannig mætti áfram nefna dæmi um sér-
stakar þarfir heilaskaddaðra barna, sem all-
ar eru tímafrekar og fást yfirleitt ekki á
heimilum.
Ekki ber þó svo að skilja, að öll börn með
meðfædda líkamlega örorku hafi jafnframt
skerta hæfileika til náms og aðlögunar. Að
sjálfsögðu byggist það þó á magni örork-
unnar, hversu þeim tekst að nálgast skóla-
nám. Sum þeirra eru illa fallin til almennr-
ar skólagöngu sökum erfiðleika við að kom-
ast í og úr skóla og að kornast um innan
skólans. Með góðurn vilja og réttu skipu-
lagi má þó leysa slíka umferðarerfiðleika
barnanna. En þótt ein fjölskylda geti leyst
slíka erfiðleika, kann að vera önnur, sem
ekki tekst það. Þannig er hætt við, að ýmis
börn verði útundan, ef ekki er um að ræða
almenna fyrirgreiðslu, sem öllum stendur
til boða. Það má nefna, að töluverður
kostnaður fylgir sérstöku flutningskerfi
barna af þessu tagi í skóla og úr. Auk þess
eru ferðir þeirra tímafrekar, bæði fyrir
börnin sjálf og aðstandendur.
Undanfarin ár hefur nokkuð verið mælt
fyrir því af öryrkjafélögum og einstakling-
um, að opinberar byggingar séu þannig úr
garði gerðar, að umferð um þær sé mögu-
leg fyrir hreyfingahindrað fólk. Einkanlega
ættu skólabyggingar að vera auðveldar um-
ferðar, jafnvel að barn eða unglingur í
hjólastól eigi þar greiðfæra leið inn, út og
um bygginguna. Hér er venjulega ekki um
kostnaðarsöm frávik frá venjulegum bygg-
ingarháttum að ræða, nema í því tilfelli
að lyfta sé milli hæða. Nú kann að virðast
eðlilegt að byggja í Iiæfilegu þéttbýli sér-
staka skólabyggingu, sem hentaði þeim,
sem ekki geta gengið eða komist áfram á
venjulegan hátt. Slík hugmynd á þó tvf-
mælalaust lítinn rétt á sér, því að rangt er
að einangra þau börn frá öðrum, sem ekki
þurfa sérlegrar kennslu við. Þau hafa sömu
félagslega þörf og önnur börn til samveru
með jafnöldrum og jafnokum á andlega
sviðinu.
Hér hefur ýmislegt verið rakið um að-
stæður „fjölfatlaðra barna“. Upptalning
hinna einstöku vandamála þeirra er þó
hvergi nærri tæmandi. Þau eru fleiri og
oft mjög einstaklingsbundin. Það er hins
vegar ljóst, að hér eru á ferðinni framtíðar-
verkefni, sem nútímanum ber að gera sér
grein fyrir og framkvæma. Aðstöðu verður
að skapa til þess að börn með meðfædda
örorku fái strax á fyrsta og öðru aldurs-
ári og áfram skipulagða þjálfun, jafnt
líkamlega sem skynjunarlega, svo að þau
geti síðar fylgt öðrum í námi og starfi.
Alltof oft gerist það, að þá fyrst er leitazt
við að gera úrbætur, þegar að skólagöngu
er komið og ljóst er, að barnið er ekki náms-
hæft. Skólagangan fer í handaskolum, og
loks er aðeins beðið eftir því, að viðkom-
andi verði 16 ára og öðlist rétt til örorku-
bóta. Fyrirbyggjandi ráðstafanir hafa ætíð
meira raungildi en aðrar, ]:>egar tímar h'ða,
og gildir það einnig um þjálfun og for-
skólun barna, sem hér hefur verið um
fjallað.
Örorka af völdum sjúkdóma.
Nefnd hefur verið sú spá, að endurhæf-
ingarþörf jiess hóps, sem örorku ber af
völdum sjúkdóma, minnki hlutfallslega
með tímanum. Spáin byggist að vísu aðeins
á þeirri ætlan margra, að á næstu áratug-
um takist að finna lækningaaðferðir gagn-
vart mörgum sjúkdómum, sem nú valda
örorku. Ætla má t. d., að lækning finnist
á liðagigt, slitgigt og öðrum liðamótasjúk-
dómum, æða- og hjartasjúkdómum og fleiri
kvillum. Margvíslegir sjúkdómar í heila og
mænu eru ennþá óútskýrðir og ólæknandi,
ganga braut sína óstöðvaðir og láta eftir
sig spor, sem ekki er hægt að afmá. Það
er ekki óviturlegt að gera ráð fyrir því, að
einhvern tíma verði á þessu breyting.
14
REYKJALUNDUR