Reykjalundur - 01.10.1981, Blaðsíða 4

í tilefni árs
Um þessar mundir lifir fjórðungur alþjóðaárs
fatlaðra. Lokaspretturinn er framundan. Hvað
hefur unnist á liðnu ársfjórðungunum þrem-
ur? Hvað er í deiglunni þessar vikurnar?
Hvernig verður endaspretturinn?
Þetta eru áleitnar spurningar og áhugaverð-
ar. Ekki er sanngjarnt að vænta skýrra svara
að svo komnu. Ýmislegt markvert má tíunda
sem flest hefur verið birt almenningi jafnóð-
um. Ávinningi ársins verður eflaust gerð skil
síðar meir á hlutlægan og hlutlausan hátt.
Eitt verður þó örðugt að meta sem er skiln-
ingur almennings, eða skilningsauki, á fötl-
un og örorku. Hann ræður afstöðu samfélags-
ins til þeirra sem lifa lífi sínu með þeim sér-
stæða liætti að vera hamlaðir til orðs, æðis eða
hvors tveggja.
Skilningur almennings er óhjákvæmilegur
undanfari þess að fatlaðir menn og öryrkjar
njóti réttinda á borð við aðra og geti tekið
þátt í athöfnum samfélagsins. Málið snýst urn
þetta tvennt: Jafnrétti og óhindraða þátttöku.
Málið er pólitískt að því leyti að það snertir
landsmenn í heild, sem jafnframt komast ekki
hjá því að axla í lieild kostnaðarþætti sam-
fara jafnréttisaðgerðum.
Eitt er það, sem skýrar mætti koma fram i
umræðu á þessu ári, almenningi til skilnings-
auka: Fötlun manna er ósjaldan ekki sýnileg
öðrum en til þekkja. Hreyfifötlun sést, en oft-
ast ekki sú hömlun sem afstaðnir sjúkdómar
í svo kölluðum innri líffærum valda. Benda
má á lijarta- og lungnasjúkdóma sem dæmi,
einnig húðsjúkdóma og það er mála sannast
að margir hverjir geðsjúkdómar jafngilda
fangelsun á félagslega vísu þeim sem jiá taka.
Það er skoðun ýmissa, að meira ætti að heyr-
ast á þessu ári og endranær, í þeim sem reynt
hafa heilsufarslegar hindranir í daglegum at-
höfnum sínum og í félagslegum atvikum á
borð við atvinnu. Sá er eldurinn heitastur sem
á sjálfum brennur. í tilefni aljijóðlegs árs fatl-
aðra 1981 hafa að sjálfsögðu ýmsir, konur og
karlar, stungið niður penna um eigin reynslu
af fötlun og örorku og ber að fagna því. Til
Jiessa er fátt að finna í rituðu máli íslensku
um reynslu manna í þessum efnum sem skráð
er af þeim sjálfum.
Ársriti S.I.B.S. um endurhæfingu og málefni
öryrkja er á þessu ári heiður gerður að birta
á síðum sínum mál nokkurra þeirra sem mæla
af harðri reynslu og eru jafnframt megnugir
þess að miðla henni öðrum til skilningsauka
og heilla.
2
REYKJALUNDUR