Morgunblaðið - 27.02.2015, Side 23

en varði yrði maður orðinn of
gamall í svona vitleysu og hló. Og
þegar Óskar og afi ræddu námið
hans fyrir nokkrum vikum þá
sýndi afi honum skilvinduna við
hliðina á rúminu sínu á spítalanum
og spurði hvort hann gæti ekki
smíðað eina svona til þess að hafa
heima í Grindavík, þá þyrfti hann
ekki að vera uppi á spítala.
Afi var nautnaseggur og honum
fannst ekki leiðinlegt að fá nudd
og dekur frá Margréti. Undir það
síðasta reyndi hún að lina þján-
ingar hans, kenna honum jóga-
öndun og hjálpa honum að líða
betur svo að þau Soffía kæmust í
húsið sitt fyrir vestan. Afi sagði þá
að kannski yrði það bara hún sem
myndi svo lækna sig, og við vild-
um svo óska þess að það hafi verið
raunin. Afi og Margrét eru bæði
andlega sinnuð og voru handviss
um að lífið endaði ekki hér, og við
trúum því í einlægni. Afi var búinn
að fá mikið út úr lífinu, en hann
var alveg til í meira. Því finnst
okkur gott að vita að nú er hann
farinn til ömmu Möggu og syngj-
andi englanna hennar.
Við litum upp til afa og gætum
ekki verið stoltari af því að vera
barnabörnin hans. Það er með
miklum söknuði sem við kveðjum
afa í dag en minningarnar munu
hlýja okkur um ókomna tíð. Elsku
Soffía, Palli Jói, pabbi, Gréta,
Stína, Svanhvít, Sólný og stórfjöl-
skylda, megi góður Guð styðja
ykkur og styrkja í sorginni.
Erla, Ólöf, Margrét og Óskar
Pétursbörn.
Það eru margar minningar um
afa sem sitja eftir í hjörtum okkar
og það er gott að ylja sér við þær.
Það sem kemur fyrst í huga
okkar eru notalegar stundir með
ömmu og afa í Mánagerði og
Efstahrauni. Alltaf vorum við vel-
komin til þeirra og þótti okkur öll-
um gott að kúra með afa í sófan-
um. Við áttum okkar bestu stundir
með afa á Þingvöllum og í Þjórs-
árdal. Hann hafði alltaf nóg fyrir
stafni og sjáum við hann fyrir okk-
ur skreppa á bryggjuna, dunda
sér í garðinum eða í sólhúsinu.
Hann var mjög stríðinn og mik-
ill dellukarl. Það fylgdi því til
dæmis mikil spenna þegar hann
kom heim frá útlöndum og fylgd-
umst við vel með því hvaða dót
kom upp úr töskunum. Yfirleitt
var það eitthvað sem hann gat
strítt okkur með. Í nokkur skipti
keypti hann kókdósir sem gáfu
straum þegar þær voru teknar
upp. Hann bauð okkur þá upp á
kók og hló mikið þegar ætlunar-
verkið tókst.
Afi hafði mikinn áhuga á því
sem við tókum okkur fyrir hendur
og náði að fylgjast vel með því
hvað við barnabörnin vorum að
fást við og hvetja okkur áfram
þótt við séum mörg.
Þegar við lítum til baka þykir
okkur aðdáunarvert hvaða lífssýn
afi hafði. Þó að hann hafi verið
heilsulítill síðustu ár kaus hann að
láta ekkert stoppa sig. Hann lifði
lífinu til fulls í staðinn fyrir að vera
heima og hvíla sig eins og margir
höfðu eflaust ráðlagt honum.
Hann gerði það sem honum þótti
skemmtilegt og naut hvers dags.
Það sem okkur finnst dýrmæt-
ast af því sem hann skilur eftir sig
er stórfjölskyldan. Hann og amma
voru dugleg að þjappa fjölskyld-
unni saman og voru öll tilefni nýtt
til þess að hittast. Þessar mörgu
samverustundir skiluðu sér í því
að við frændsystkinin erum mjög
náin og dugleg að hittast. Það
finnst okkur ómetanlegt og ekki
sjálfgefið. Við lærðum af ömmu og
afa hversu mikilvægt það er að
eiga góða fjölskyldu og hversu
mikilvægt það er að rækta þau
sambönd.
Við munum sakna elsku afa
mikið en við eigum ótal minningar
um hann sem við munum geyma
vel og við treystum því að hann sé
á góðum stað núna.
Þín barnabörn,
Aníta Ósk, Valgerður,
Ingólfur og fjölskyldur.
Elsku afi. Það er erfitt að reyna
að sætta sig við að þú sért bara allt
í einu farinn. Það vantar mikið inn
í daginn, nú þegar ég veit að ég
mun ekkert heyra í þér aftur. En
svona er víst lífið og þetta er hluti
af því.
Þegar ég horfi til baka og hugsa
um farinn veg get ég ekki annað
en brosað út í annað og verið
þakklátur fyrir þann tíma sem við
áttum saman. Að eiga afa sem var
ekki bara góður afi, heldur líka
einn minn besti vinur, eru mikil
forréttindi og ég efast um að það
muni líða sá dagur sem ég hugsa
ekki til þín. Í mínum augum
varstu alltaf mikill meistari, sama
á hvaða sviði það var.
Ég hef alltaf verið mjög stoltur
af að hafa fengið að vera alnafni
þinn. Ég mun aldrei gleyma hvaða
nafn ég ber, einsog þú sagðir við
mig fyrir mörgum árum, þegar ég
var ekki alveg á réttri braut. Á
þeim tíma sýndir þú líka hvað þú
varst traustur og tryggur þegar á
brattann var að sækja.
Þín verður sárt saknað og
minningarnar geymdar vel.
Guð geymi þig, elsku afi minn.
Páll Hreinn Pálsson.
Afi Palli var góður maður,
traustur og hreinskilinn húmor-
isti. Hann var mikill fagmaður og
við vorum stolt af honum, stolt af
því að geta sagt að hann hefði
byrjað mjög ungur að vinna og
stofnað eigið fyrirtæki frá grunni.
Húsið hjá afa og ömmu var allt-
af fullt af fólki, barnabörnum sér-
staklega. Það voru allir velkomnir
hvort sem það var í kaffibolla, í
mat eða jafnvel bara að leika í
dótinu hjá þeim. Gufubaðið og
loftið var vinsæll leikstaður fyrir
okkur barnabörnin. Afi og amma
dekruðu mikið við okkur. Amma
skellti oft í skonsur og afi sýndi
okkur nýjustu græjurnar sem
hann hafði keypt, allt frá páfa-
gaukum sem hermdu eftir manni
og körlum og konum sem dönsuðu
húlla. Einnig átti hann gervi sprite
dós en þegar maður tók hana upp
kom straumur frá henni í hend-
urnar. Já, það var stutt í prakk-
arann hjá afa.
Þegar við minnumst afa þá
hugsum við oft til Þjórsárdals. Við
eigum svo margar góðar minning-
ar þaðan með afa og ömmu. Einn-
ig verða jólin ekki þau sömu án
jólaskrautsins hjá honum afa.
Hann var alltaf svo duglegur að
skreyta húsið hjá sér, sérstaklega
sólhúsið. Dansandi jólakarlar og
blikkandi jólaseríur út um allt.
Nú er afi kominn til ömmu
Möggu sem hefur beðið eftir hon-
um Palla sínum. Það er gott að
vita af þeim saman.
Við munum sakna elsku afa
Palla. Brosið, hláturinn sem gaf
okkur svo mikið. Hann mun alltaf
eiga sérstakan stað í hjarta okkar.
Þín barnabörn
Þórkatla Sif, Margrét og
Sigurpáll Albertsbörn.
Elsku afi. Mikið eigum við eftir
að sakna þín. Þú varst besti afi í
heimi, stríðinn og skemmtilegur
en líka svo ljúfur og góður. Við
eigum margar góðar minningar
sem eiga eftir að fylgja okkur í
gegnum lífið. Minningar frá
dásamlegum dögum á Djúpavogi,
þegar þið amma komuð og voruð
hjá okkur, og minningar frá Þing-
völlum þar sem hver dagur var
eins og ævintýri og við alltaf að
stússa í kringum sumarbústaðinn
með þér. Sem betur fer tók
mamma margar myndir af okkur
saman og þær minna okkur á
þessar dýrmætu stundir.
Þú varst aðalíþróttaþjálfarinn
okkar allra. Um leið og við fædd-
umst hófst þjálfunin enda byrjuðu
þrír okkar að skríða og ganga hjá
þér og þá varst þú sko stoltur af
strákunum þínum. Eftir að Hilmir
fæddist kom enn betur í ljós hvaða
mann þú hafðir að geyma.
Mamma gleymir því aldrei þegar
þú sást hann fyrst og sagðir að
hann væri fallegasta barn í heimi.
Fyrir þér var hann ekki fatlaður,
hann var fyrst og fremst Hilmir
sem þú elskaðir svo heitt.
Að sjálfsögðu þjálfaðir þú
Hilmi eins og okkur fyrsta árið en
þótt hann þyrfti lengri tíma til að
læra að ganga þá bættir þú bara
við æfingum og hættir ekki fyrr en
hann var farinn að hlaupa um.
Samband ykkar var einstakt og þú
þráðir svo heitt að fá að sjá hann
vaxa úr grasi eins og öll barna-
börnin þín. En við vitum að nú
fylgist þú með okkur frá öðrum
stað. Þar vakir þú yfir okkur og
verndar með stóru og sterku
höndunum þínum.
Megi gæfan þig geyma,
megi Guð þér færa sigurlag.
Megi sól lýsa þína leið,
megi ljós þitt skína sérhvern dag.
Og bænar bið ég þér,
að ávallt geymi þig Guð í hendi sér.
(Þýð. Bjarni Stefán Konráðsson)
Þínir dóttursynir,
Guðjón, Sighvatur, Pálmar,
Fjölnir og Hilmir.
„Föðurland vort hálft er hafið,
helgað þúsund feðra dáð.
Þangað lífsbjörg þjóðin sótti,
þar mun verða stríðið háð.
Yfir logn og banabylgju
bjarmi skín af drottins náð.
Föðurland vort hálft er hafið,
hetjulífi’ og dauða skráð.“
(Jón Magnússon)
Hann afi Palli var sjómaður af
Guðs náð. Hann var sterkur og
stór og hann umvafði barnabörnin
sín ást og kærleika. Alltaf var
stutt í brosið hans og húmorinn.
Og hann var óþreytandi við að
gleðja okkur krakkana með
óvæntum uppákomum og alls kon-
ar græjum, eins og talandi dýrum
og uppblásnum vélmennum. En
fyrst og fremst lét hann sér annt
um okkur og fylgdist með okkur
allt til síðasta dags. Við kveðjum
hann með trega en vitum að minn-
ingarnar fylgja okkur alla ævi.
Hvíl í friði, elsku afi.
Björg og Þórdís Pétursdætur.
Öllu er afmörkuð stund og sér-
hver hlutur undir himnum hefur
sinn tíma. Þessi setning fannst
okkur systkinunum og fjölskyld-
um okkar eiga vel við á stundu
sem þessari þegar við minnumst
Páls með miklum hlýhug. Við met-
um mikils þá stund og tíma sem
Páll hefur verið hluti af fjölskyld-
unni okkar en síðustu ár voru
hann og móðir okkar, Soffía Stef-
ánsdóttir, sambýlisfólk. Þau nutu
hverrar stundar saman, smituðu
út frá sér gleði og kærleika en við
hefðum svo sannarlega viljað að
þau hefðu fengið lengri tíma sam-
an. Páls verður sárt saknað en
minningin um virðulegan, ljúfan
og yndislegan mann sem nýtti
sinn tíma vel mun lifa með okkur.
Anna Soffía Sigurðardóttir,
Bergur Már Sigurðsson,
Gunnar Thorberg Sig.,
Stefán Már Sigurðsson.
Vorið 2011 afréðum við að halda
fyrsta kynningarfundinn okkar
um nýsköpun í sjávarútvegi í
Grindavík. Þarna átti hópur ungs
fólks með ýmsar nýjar hugmyndir
að segja frá því sem þau væru að
gera eins og að breyta fiski í
snyrtivörur o.fl. Við vissum ekkert
hvernig viðbrögðin yrðu. Kannski
þætti gestum þetta óskaplegt
smotterí í samanburði við þúsunda
tonna afla. Kannski yrði viðkvæðið
eins og hjá ýmsum um þetta leyti:
gaman af heilsu- og snyrtivörun-
um en eigum við ekki líka að tala
um alvörumálin! Þetta var eins og
að vera með nýtt lið með allt aðra
sóknartækni á körfuboltaleik.
Svo birtist í dyrunum Páll Páls-
son útgerðarmaður og Soffía sam-
býliskona hans og settust þau hjá
börnum hans. Að loknum kynn-
ingum kom Páll að borði þar sem
ýmsar nýjar vörur úr fiski voru
kynntar. Páll tók að handfjatla
þessar framandi fiskafurðir eins
og ensímkrem og lækningaroð.
Upp frá þessu varð ekki aftur snú-
ið. Gamli sjómaðurinn hafði séð
hvaða tækifæri lágu í nýjum sjáv-
arútvegi. Nýtt lið ungra frum-
kvöðla í sjávarútvegi skoraði mörg
stig á þessum fundi og ekki síst
hjá Páli og börnum hans sem
sýndu nýjungunum mikinn áhuga.
Stuðningur Páls hans síðustu ævi-
ár við þær hugmyndir sem þarna
komu fram reyndist án efa þýð-
ingarmikill í þeirri vakningu sem
orðið hefur á þessu sviði.
Sambýliskonu og fjölskyldu
sendi ég mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur. Megi minning um
merkan frumkvöðul lifa.
Þór Sigfússon.
Þegar áhugafólk um knatt-
spyrnu á Íslandi heyrir nafn Páls
Hreins Pálssonar tengir það ekki
nafnið við knattspyrnu í fyrstu.
Palli í Vísi eins og við kölluðum
hann var heiðursfélagi Knatt-
spyrnudeildar UMFG. Hann var
fæddur í Reykjavík 1932 og flutti
til Þingeyrar í Dýrafirði nokkurra
vikna gamall og ólst þar upp á ein-
um fallegasta stað á Íslandi.
Það var okkar lán þegar Palli
ásamt eiginkonu sinni, Margréti
Sighvatsdóttur, og fjölskyldu flutti
til Grindavíkur í nóvember 1965 og
þau stofnuðu útgerðarfélagið Vísi
hf. í Grindavík þann 1. desember
1965. Palli og Magga áttu saman
sex börn, þau eru: Margrét, Páll
Jóhann, Pétur Hafsteinn, Kristín
Elísabet, Svanhvít Daðey og Sólný
Ingibjörg. Talan 57 er einkennis-
tala hjá Vísi hf. t.d. bera símanúm-
er og skipaskrárnúmer töluna 57
og við andlát Palla eru börn hans
og Möggu 6, barnabörnin 24, og
langafabörnin 27, alls 57.
Börn Palla og Margrétar hafa
sett svip sinn á knattspyrnu- og
annað félagslíf í Grindavík ásamt
barnabörnum og tengdafólki. Þeg-
ar litið er til baka hefur engin fjöl-
skylda átt fleiri iðkendur í knatt-
spyrnu í Grindavík. Á tímabili
voru börn þeirra og tengdabörn
ráðandi í knattspyrnuliðum
Grindavíkur bæði í meistaraflokki
karla og kvenna þrátt fyrir að
gegna lykilstöðu innan fyrirtækis-
ins t.d. skipstjórar á sjó eða verk-
stjórar í landi. Kunn nöfn eru þar
á meðal, Páll Jóhann Pálsson al-
þingismaður og bróðir hans Pétur
Hafsteinn Pálsson, framkvæmda-
stóri Vísis hf., voru leikmenn í fót-
boltanum frá árinu 1977. Pétur er í
stjórn deildarinnar í dag, sonur
hans Óskar Pétursson hefur verið
aðalmarkmaður Grindavíkurliðs-
ins og landsliðsmaður í yngri
landsliðum Íslands m.a. í U-21
sem spilaði í úrslitakeppni EM í
Danmörk 2011.
Knattspyrnudeild UMFG
sendir fjölskyldu Páls Hreins
Pálssonar innilegar samúðar-
kveðjur.
Jónas Karl Þórhallsson
formaður knd. UMFG
MINNINGAR 23
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. FEBRÚAR 2015
Fríður eru rík af minningum um
þig og munum við halda þeim á
lofti, elsku Gunnsi okkar. Það var
einstaklega fallegt samband þitt
við mömmu og pabba og er þeirra
missir mikill rétt eins og annarra
systkina þinna. Við erum ríkar af
minningum og óendanlega þakk-
látar fyrir samveruna með þér.
Hvíl í friði, elsku frændi, þínar
Sigurlaug, Aðalheiður,
Hólmfríður og Eva Björg
Skúladætur og fjölskyldur.
Hvar liggja skilin á milli þess að
eiga góðan kunningja eða góðan
vin? Það getur verið erfitt að
greina þar á milli, en ljóst er að
kunningjana á maður marga, en
vinina færri. Bestu vinirnir eru
ekki þeir sem þú hittir oftast, það
eru þeir sem þú átt gæðastund-
irnar með. Það að eiga samskipti
við vin eru og verða alltaf gæða-
stundir og það án þess að einhver
forskrift sé að samskiptunum.
Nú er einn minn besti vinur,
Gunnar Lór, fallinn frá. Við bund-
umst böndum vináttunnar fyrir
áratugum, einum 50 árum. Það að
kynnast Gunnari og hans stóru og
glöðu fjölskyldu var mér einstakt
happ. Ekki var það nú verra að
Sólveig var tekin í hópinn. Ég fann
fljótt að Aðalheiður móðir Gunn-
ars var kletturinn, Lórenz gleði-
gjafinn og systkinin skemmtileg
blanda foreldranna. Að hitta
bræðurna á morgunstund hjá
þeim feðgum, Gunnari og Lórenz
og seinna hjá Gunnari þegar hann
bjó orðið einn, var bara gleði og
hlátur, reyndar á stundum nokkuð
háværar gleðistundir.
Hjá okkur Sólveigu gilti sú
stranga regla, að til Akureyrar
væri ekki komið án þess að hitta
Gunnar. Ef við vorum í stórum
hópi ferðafélaga varð hópurinn að
bíða eftir okkur þegar við skut-
umst til Gunnars. Stoppið var á
stundum stutt, knús og kossar,
smá hlátrasköll, eins og honum
var einum lagið og síðan haldið á
braut. Það að vera vinur snýst
ekki um að eiga langar stundir
saman heldur, eins og fyrr segir,
miklu fremur um gæði stundanna.
Margir vina okkar minnast góðra
stunda með Gunnari. Okkar vinir
voru hans vinir.
Gunnar var óvenjulegur maður,
Mér vitanlega átti hann sér engan
óvildarmann og hann gat glaður
kvatt eftir farsæla ævi í starfi og
leik. Ég tel að stærsta gæfa Gunn-
ars hafi verið að eiga þessa ein-
stöku og samhentu fjölskyldu, þar
sem hver og einn heldur utanum
hvern annan, jafnt í mótlæti sem
meðlæti
Í þessum fáu kveðjuorðum hef
ég reynt að lýsa manninum Gunna
Lór, eins og hann var ætíð kall-
aður og hvað hann var okkur.
Við Sólveig sendum fjölskyldu
Gunnars okkar innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Sértu kært kvaddur, kæri vin-
ur.
Sveinn Hlífar Skúlason.
Örnólfur bróðir
minn var ekkjumað-
ur og átti fjóra
stálpaða syni og
Rannveig var fráskilin fimm
barna móðir þegar þau rugluðu
saman reytum sínum, þá bæði
komin á sextugsaldur.
Það hefur varla verið auðvelt
fyrir Rannveigu að kynnast þess-
ari stóru, samheldnu og smá-
skrítnu fjölskyldu sem Thorlaci-
usarklanið er, en aldrei vissi ég
hana kvarta og alltaf tók hún okk-
ur með brosi á vör.
Barnabörnin hennar hændust
að bróður mínum og komu oft
heim til þeirra. „Ertu ekki búinn
að tala nóg við þessa konu?“ sagði
lítil hnáta einu sinni þegar ég var í
heimsókn og afinn hafði sagt
henni að hann gæti ekki sinnt
henni af því að hann þyrfti að tala
við þessa konu.
Þau höfðu búið á ýmsum stöð-
Rannveig
Tryggvadóttir
✝ RannveigTryggvadóttir
fæddist 25. nóv-
ember 1926. Hún
lést 5. febrúar
2015. Útför Rann-
veigar var gerð 19.
febrúar 2015.
um í bænum er þau
festu kaup á ein-
býlishúsi í Foss-
vogsdalnum, og þar
áttu þau heima uns
húshaldið og um-
hirða á stórum og
fallegum garði var
orðið þeim ofviða.
Þá fengu þau inni á
Minni-Grund þar
sem þau undu vel
hag sínum. Heilsu
Rannveigar hrakaði og hún var
flutt yfir á hjúkrunarheimilið.
Ég býst ekki við að hún hafi
þekkt mig síðast þegar ég leit inn
í herbergið til hennar, en hún tók
mér brosandi eins og ævinlega.
Þannig mun ég minnast hennar,
ánægðrar og brosandi – í sátt við
allt og alla.
Ég votta aðstandendum inni-
lega samúð og óska Rannveigu
blessunar á ókunnum stigum.
Kristín R. Thorlacius.
Nú er hún elsku amma mín
Rannveig búin að kveðja þennan
heim. Ég er svo lánsöm að eiga
um hana margar skírar minning-
ar áður en að alzheimerinn tók
hana smám saman frá okkur.
Hún var mikil barnagæla, svo blíð
og góð og vildi allt fyrir mann
gera. Við mamma bjuggum hjá
henni fyrsta æviárið mitt og þráð-
urinn á milli okkar var sterkur
upp frá því.
Ég hef ægilega gaman af blóm-
um og það er alfarið komið frá
henni ömmu minni. Amma var
einkar hrifnæm manneskja og
hafði yndi af plöntum. Hjá ömmu
voru blómapottar með laukum í
tröppunum niður í kjallara,
gluggakistan í eldhúsinu var full
af krukkum með afleggjurum og
flestir aðrir gluggar prýddir fal-
legum blómum. Þegar ég hugsa
um ömmu er hún með vökvunar-
könnuna í annarri hendinni og
mold á vísifingri hinnar handar.
Hún kenndi mér að ofvökva ekki,
stinga puttanum ofan í moldina til
að átta mig á hversu mikið ég ætti
að vökva. Hún kenndi mér að taka
afleggjara og umpotta, setja nið-
ur lauka og planta sumarblómum,
tína rabarbara, rifsber og sólber.
Amma bjó til fuglahræður á
sumrin en setti út smjörstykki og
fuglakorn á veturna, hún amma
gleymdi aldrei smáfuglunum.
Ég vildi óska þess að ég hefði
byrjað að eignast börn á meðan
amma var enn hún sjálf. Hún tal-
aði oft um, hvað það væri mik-
ilvægt að eignast mörg börn þar
sem við værum svo fámenn þjóð.
Amma lagði mikla áherslu á að
tala vandaða íslensku og var dug-
leg við að leiðrétta mann. Hún var
ekki skoðanalaus manneskja og
aldrei nein lognmolla í kringum
hana. Hún var full af þjóðernis-
stolti og vildi halda sínum innan
landsteinanna. Einu sinni átti ég
erlendan kærasta, það var ömmu
ekki að skapi og þá hringdi hún í
mig til útlanda og benti mér á að
það væri nú íslenskur handbolta-
maður í næstu borg og hvort ég
vildi nú ekki bara fara og finna
hann. Hún amma dó ekki ráða-
laus og passaði vel upp á sína.
Hún var einstaklega stolt af ætt-
inni sinni og af sínum stóra af-
komendahópi og sagði öllum sem
hún hafði tal af hvað hún ætti
mörg barnabörn. Við erum átján
talsins og ég er henni ævinlega
þakklát fyrir að hafa skapað
þennan góða hóp sem er svo ein-
stakt að vera hluti af.
Hvíl þú í friði, elsku amma mín,
þín verður ávallt sárt saknað.
Bryndís Sveinbjörnsdóttir
Morgunblaðið birtir minn-
ingargreinar endurgjalds-
laust alla útgáfudaga. Skil |
Þeir sem vilja senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsam-
lega beðnir að nota innsendikerfi
blaðsins. Smellt á Morgunblaðs-
lógóið í hægra horninu efst og
viðeigandi liður, „Senda inn
minningargrein,“ valinn úr felli-
glugganum. Einnig er hægt að
slá inn slóðina www.mbl.is/
sendagrein
Minningargreinar