Morgunblaðið - 27.02.2015, Qupperneq 35

Í átta vikna ferðalagi blaðamanna Morgunblaðsins um
hverfin í Reykjavík og sveitarfélögin á höfuðborgarsvæðinu
er fjallað ummannlíf og menningu, atvinnulíf og opinbera
þjónustu, útivist og umhverfi og skóla og skipulag með
sérstakri áherslu á það sem einkennir hvern stað.
sonar þar uppi. Austursalurinn er
hins vegar kenndur við Kjarval og
þar eru fastar sýningar á verkum
hans. Sýningin sem nú stendur yfir í
salnum ber yfirskriftina Ljóðrænt
litaspjald.
Nýmálað á næstu sýningum
Málverkið er áberandi í sýn-
ingum Listasafns Reykjavíkur um
þessar mundir. Nú stendur yfir í
Hafnarhúsinu við Tryggvagötu sýn-
ingin Nýmálað I og beint framhald
er Nýmálað II á Kjarvalssstöðum
sem hefst 28. mars. Samtals eru á
þessum tveimur sýningum verk 85
samtímalistamanna, en þetta er viða-
mesta úttekt á samtímamálverkinu
sem ráðist hefur verið í á Íslandi.
Meðan á sýningunni stendur verður
Kjarvalssalurinn undirlagður en
verk hans verða áfram til sýnis í for-
salnum.
Í lok júní verður opnuð Kjar-
valssýning þar sem textaskreytt
verk listamannsins eru í aðal-
hlutverki. Æsa Sigurjónsdóttir og
Kristín Guðnadóttir vinna að und-
irbúningi sýningarinnar, en þemað
sýnir vel hve margar víddir eru í
verkum listamannsins. Nánast alltaf
og endalaust má í þeim finna þúsund
þræði sem hægt er að spinna heilu
sýningarnar út frá.
Á bak við rammgerða hurð
Árið 1968 ánafnaði Kjarval
Reykjavíkurborg hluta listaverka
sinna, það er nærri 3.300 teikningar
og málverk og mikið hefur bæst við
síðan. Eins og gefur að skilja er að-
eins lítill hluti þessara verka uppi við
og til sýnis á hverjum tíma. Flest eru
þau varðveitt í kjallara hússins.
„Já, nú skulum við líta á fjár-
sjóðinn,“ sagði Helga Lára þegar
hún sýndi Morgunblaðinu listaverka-
geymslurnar. Þeim er skipt upp í
nokkur rými og í einu þeirra eru
Kjarvalsverkin, á bak við ramm-
gerða eldvarnahurð. Stóru mál-
verkin eru í rekkum sem draga má
fram, en teikningar og smáverk eru í
skúffum og skápum. „Þetta er falleg
teikning á bókarkápu,“ segir Helga
þegar hún dregur fram skissu sem
merkt er Hvalasaga. Þarna var Kjar-
val í essinu sínu; maðurinn sem átti
þá hugmynd að hvalaskoðun gæti
verið ábatasamur útvegur – rétt eins
og að skjóta þá. Á sínum tíma þótti
þetta algjör fjarstæða. En sá best
hlær sem síðast hlær, segir mál-
tækið.
Safnið á 18 þúsund verk
„Hér eru varðveitt listaverk eft-
ir marga af helstu listamönnum þjóð-
arinnar. Það er langt síðan listaverk
fóru að safnast til Reykjavíkur-
borgar, en byrjað var að halda skipu-
lega utan um þennan safnkost og
skrá um það leyti sem safnið var
formlega stofnað. Í dag eru verkin í
safneigninni um 18 þúsund talsins
þegar allt er tekið með,“ segir Helga
Lára. Dýrmætustu verkunum – gull-
molunum – er haldið til haga á
öruggum stöðum en um 600 verk eru
uppi til dæmis í skólum borgarinnar,
þjónustumiðstöðvum, í Ráðhúsinu,
Hörpu og víðar. Þorra þessara verka
má skoða slóðinni safneign.listasafn-
reykjavikur.is.
Kúnst Kjarvalsverkunum í geymslurýminu er haganlega fyrir komið og
þau skráð og mynduð eins og áhugasamir sjá á vef Listasafns Reykjavíkur.
Tónlist Margvíslegir listviðburðir fara fram á Kjarvalsstöðum. Hér sést El-
ísabet Waage slá hörpustengi á æfingu fyrir tónleika sem voru í vikubyrjun.
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. FEBRÚAR 2015
Elite fiskabúr
54 lítra
Verð að
eins
13.900
kr.
Kauptúni 3 / Garðabæ / Sími: 564-3364
kíktu í heimsókn
Ljós og ljósastæði
Lok • Dæla • Hitari
TILBOÐ
Lifandi verslun
 Ný þúsund fermetra Bónusverslun
verður opnuð í Skipholti 11-13 síðar á
árinu en kaupsamningur um fasteign-
ina var undirritaður í desember síðast-
liðnum, að því er segir í tilkynningu frá
Högum.
„Við búumst við að fá húsið afhent í
maímánuði og í kjölfarið munum við
ráðast í vinnu við að innrétta og undir-
búa opnun. Við stefnum svo á að opna
verslunina upp úr miðju ári ef allt
gengur eftir,“ segir Guðmundur Marteinsson framkvæmdastjóri Bónuss.
Ekki er langt síðan tilkynnt var að Nóatúnsverslunin í Nóatúni myndi breyt-
ast í verslun Krónunnar. Þannig er ljóst að íbúar á svæðinu munu njóta aukins
úrvals af vörum á lágu verði í nágrenni sínu eftir þessa skyndilegu fjölgun lág-
vöruverðsverslana.
Húsið sem um ræðir var byggt árið 1968 og var hannað sem bakarí enda
hýsti það brauðgerð Mjólkursamsölunnar á sínum tíma. Þá verða íbúðir á efri
hæðum hússins, samtals tuttugu á þremur hæðum. sh@mbl.is
Bónus opnar í brauðgerðinni
Bjart Ný verslun opnuð um mitt árið.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Stundum er sagt að hlutverk lista-
manna – ef eitthvað er – sé að færa
gráa tilveruna í nýtt og æðra veldi.
Þetta á við um rithöfunda, tónlista-
menn og þá sem leggja myndlistina
fyrir sig. Og óhætt er að segja að
Jóhannes Sveinsson Kjarval hafi
komið með liti inn í líf Íslendinga,
ekki aðeins í málverkum sínum og
teikningum heldur einnig á þann
hátt að hann sjálfur var stór í
brotinu. Fór sínar eigin leiðir að flestu leyti og setti
svip á bæinn. Var á margan hátt einfari, en átti víða
skjól, svo sem í ranni Reykavíkurborgar. Bygging lista-
safns var hluti af þeirri viðleitni. Upphaflega var
reyndar talað um Myndlistarhúsið við Miklatún, en
með greinaskrifum kom Elín Pálmadóttir blaðamaður
Morgunblaðsins nafninu Kjarvalsstöðum á flot – og
öðlaðist sú nafngift fljótlega góðan þegnrétt í máli
manna.
Jóhannes Sveinsson Kjarval, sem fæddur var árið
1885, lést vorið 1972. Margir urðu þá til að minnast
hans í minningargreinum. Sú lesn-
ing er áhugaverð, til að mynda það
sem Thor Vilhjálmsson rithöfundur
skrifaði af mikilli andagift:
„Ekki verður framar sem fyrr —
nema það sem svifar fyrir hugar-
sjónum: að sjá og heyra þennan
mann sem var engum líkur, sem
gerði umhverfi sitt eðlilega æv-
intýralegt, hið óvænta sjálfsagt
þegar hann var búinn að sýna
manni það og segja. Þennan töframann sem snerpti
hugsunina svo hún fengi notið ólinnandi framboðs
undra sem hvarvetna bíða þess að við vöknum til að
geta farið að dreyma ... Nú hefur líka Austurstræti
skroppið aftur saman og orðið að annríkisgötu eða
eyðileika með bönkum sínum apóteki og Silla og Valda
og lofteitrun bílanna sem safnast í Kvosina; það verð-
ur aldrei framar það mikla og víða svið þar sem við
fórum með þér um meðan þú stækkaðir heiminn og
okkur, svo við komumst varla fyrir milli húsanna tak-
andi þátt í leiknum með þér sem þú orktir jafnharðan.“
„Við vöknum til að geta farið að dreyma“
SETTI TILVERUNA Í ÆÐRA VELDI OG KOM MEÐ LITI INN Í LÍF ÍSLENDINGA
Elín Pálmadóttir Jóhannes Kjarval
 Nýbyggt hverfi er núllpunktur. Þegar
svo stundir fram líða breytist mannlífið í
myndir og sögur. Sú er raunin um Norð-
urmýrina, sem er milli Rauðarárstígs og
Snorrabrautar. Norðurmýrarhverfið,
sem byggðist um 1940, var sem lítið
þorp í Reykjavík þar sem göturnar voru
nefndar eftir hetjum úr Njálu, Laxdælu
og fleiri ritum. „Hér hefur safnast sam-
an hin fjölbreytilegasta flóra mannlífs-
ins,“ segir Arnaldur Indriðason í bók
sinni Mýrin sem kom út 2000. Þar segir
frá morði í Mýrinni á á rosknum manni
með vafasama fortíð. Rannsóknin á
verknaðinum vatt upp á sig og leiddi lögregluþjóninn Erlend og hans menn út um
víðan völl. Og þannig eru bókmenntirnar; rætur sögu geta verið í hlíðum, holtum
eða mýri en laufi skrýddir sprotar leita til allra átta.
Morð í Mýrarbók Arnaldar
Norðurmýri Bókmenntahverfið.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi