Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.05.2015, Blaðsíða 54
54 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17.5. 2015
Menning
H
vað er hægt að fá út
úr því að sjá leik-
sýningar á tungu-
málum sem maður
skilur ekki? Þess-
arar spurningar hefur undirrituð
reglulega verið spurð þegar hún
hefur lagt leið sína út fyrir land-
steinana til að horfa á erlendar leik-
sýningar, nú seinast þegar leiðin lá
til Berlínar í maíbyrjun. Svarið er
hins vegar alltaf það sama: Það
víkkar sjóndeildarhringinn. Þekki
maður söguþráðinn fyrirfram hvort
heldur er af sviði eða úr handriti þá
er spennandi að beina sjónum sín-
um fremur að sviðsumgjörðinni,
leikmynd og búningum, en ekki síst
leiknum. Þannig verður aldrei aug-
ljósara hvort leikur er góður eða
vondur þegar maður skilur ekki það
sem sagt er, því þá skiptir tjáningin
ein máli eins og hún birtist í radd-
og líkamsbeitingu.
Á sl. tveimur áratugum hefur
greinarhöfundur reglulega lagt leið
sína til meginlandsins með það eitt
að markmiði að horfa á erlendar
leiksýningar frá öllum heimsins
hornum og telja sýningarnar nú vel
á annað hundraðið. Þegar kom að
því að velja sýningar í Berlín var
horft til orðspors leikstjóranna og
leikhúsanna, umsagna sem og kunn-
ugleika verkanna. Þrjú leikhús voru
sótt heim að þessu sinni; Schau-
bühne, Deutsches Theater og Maxim
Gorki Theater, en samtals náðist að
sjá sex sýningar á einni viku. Eðli
málsins samkvæmt voru sýningarnar
mislangar, flestar voru í kringum
120 mínútur, sú stysta var 90 mín-
útur og lengsta 165 mínútur. Allar
áttu það hins vegar sameiginlegt að
vera leiknar án hlés, sem getur oft
verið til mikilla bóta þar sem betra
tempó næst fyrir vikið, og mættu ís-
lensk leikhús horfa til þessa í auknu
mæli. Schaubühne og Deutsches
Theater eiga hrós skilið fyrir efnis-
miklar leikskrár prýddar fjölda
mynda í aðeins A6-broti sem fóru vel
í vasa í lestarferðum.
Blóði drifin ástarsaga
Leikhúsvikan hófst í Deutsches
Theater þar sem harmleikurinn
Rómeó og Júlía eftir William
Shakespeare í þýðingu Thomasar
Brasch og leikstjórn Christophers
Rüping var frumsýndur 28. mars
2015. Kraftmikil sýning og að
mörgu leyti áhugaverð, ef áhorf-
endur létu það ekki trufla sig að
leikritið hafði farið í gegnum hakka-
vél, verið raðað saman upp á nýtt
og senur iðulega leiknar í öfugri
tímaröð. Í upphafi skyldi endinn
skoða virtist leiðarstef leikstjórans,
því sýningin hófst í grafhvelfingunni
þar sem allar þær persónur verks-
ins sem áttu eftir að deyja í átökum
ættanna tveggja birtust blóði drifn-
ar. Blóðið flaut, en átök og dráp
voru útfærð með þeim hætti að
leikarar supu á blóðlitum vökva úr
flösku og frussuðum honum síðan
yfir andstæðing sinn, sem virkaði
áhrifamikið til að byrja með en varð
leiðigjarnt til lengdar. Sama verður
einnig að segja um nánast látlausa
notkun á hringsviðinu, sem virtist
vera gegnumgangandi þema hjá
bæði Deutsches Theater og Maxim
Gorki Theater.
Sviðið var berangurslegt en mikið
fór fyrir fimm líkkistum sem óspart
voru notaðar með áhrifaríkum
hætti. Svalaatriðið var útfært með
hjálp vinnulyftu, sem hefði getað
virkað sem smellin hugmynd en
reyndist heldur þunglamalegt í út-
færslu. Leikstjórinn braut mark-
visst upp allar innilegar og ást-
úðlegar senur elskendanna tveggja
með háði sem hafði að lokum þau
áhrif að áhorfendum stóð á sama
um grimm örlög þeirra.
Tilþrifalítill Tsjekhov
Maxim Gorki Theater bauð upp á
tvær uppfærslur á verkum Antons
Tsjekhov, báðar í leikstjórn Nur-
kans Erpulat. Annars vegar var um
að ræða Kirsuberjagarðinn sem
frumsýndur var 15. nóvember 2013
og hins vegar Vanja frænda sem
frumsýndur var 2. maí 2015. Leik-
hópurinn í báðum uppfærslum var
fjölþjóðlegur og lítið fór fyrir hvers
kyns raunsæi þegar kom að aldri
eða uppruna leikara.
Greinarhöfundur sá aðalæfinguna
á Vanja frænda og var hún óhemju
dauf og uppfærslan lítilfjörleg. Aug-
ljóst var að mikið hafði verið lagt í
þrívíddarskjá sem huldi bakvegg-
Lars Eidinger var hættulega heillandi í hlutverki sínu sem
Ríkarður þriðji í leikriti Williams Shakespeare sem
Thomas Ostermeier leikstýrði hjá Schaubühne.
Ljósmynd/Arno Declair
FJÖLBREYTTAR OG FORVITNILEGAR LEIKSÝNINGAR TIL SKOÐUNAR Í BERLÍN
Vit fremur en tilfinningar
AUGLJÓST ER AÐ ANDI BERTOLTS BRECHT SVÍFUR ENN YFIR VÖTNUM Í ÞÝSKU LEIKHÚSLÍFI. Í FIMM AF SEX LEIKSÝNINGUM SEM LEIKLISTARRÝNIR MORG-
UNBLAÐSINS SÁ Í BERLÍN Í MAÍBYRJUN VAR MARKVISST UNNIÐ GEGN HVERS KYNS INNLIFUN ÁHORFENDA EÐA SAMÚÐ MEÐ LEIKPERSÓNUM.
Silja Björk Huldudóttir silja@mbl.is
Í löngu vídeóinnslagi í uppfærslu Schaubühne á Ödipusi konungi þjáðist leik-
stjórinn Romeo Castellucci mikið þegar piparúða var úðað í augu hans.
Ljósmynd/Arno Declair