Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.06.2015, Blaðsíða 12

12 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14.6. 2015
É
g hef undanfarin ár verið dósent
við tækni- og verkfræðideild Há-
skólans í Reykjavík, sinnt þar
kennslu og rannsóknum, einkum
í verkefna- og gæðastjórnun, og
stýrt MPM-náminu. Hafi maður verið dug-
legur að skrifa greinar á alþjóðlegum og rit-
rýndum vettvangi, fengist við rannsóknir
ásamt kennslu kemur að því í fræða-
samfélaginu að manni er „klappað á bakið“.
Ég hef fengið framgang, eins og það er kall-
að í akademíunni, verið skipaður prófessor
við HR frá og með 1. júní,“ segir dr. Helgi
Þór Ingason.
„Það er svolítið skondið að hugsa til þess
að þegar ég var níu ára gamall með gleraugu
var ég uppnefndur prófessorinn, og ekkert
þótti mér verra þá. En nú er þetta orðið að
veruleika og þykir virðingarstaða sem veitt
er fyrir góðan árangur,“ bætir hann við glað-
beittur.
Helgi Þór lauk meistaraprófi frá Háskóla
Íslands, sá fyrsti frá verkfræðideild. Eftir
það fór hann til náms í Þrándheimi í Noregi,
þaðan sem hann lauk doktorsprófi. Ritgerð-
arefni hans var framleiðsluferli málma.
„Það er gaman að segja frá því að hér
starfaði mjög framsýnt fyrirtæki sem hét Ís-
lenska járnblendifélagið en er ekki lengur til
sem slíkt. Þar var Jón Sigurðsson forstjóri.
Um tíma borgaði þetta fyrirtæki prófess-
orsstöðu við Háskóla Íslands og lagði mikið
til rannsókna á Íslandi. Ég á þessu fyrirtæki
mikið að þakka. Það kostaði mig til fram-
haldsnáms, ég var að gera rannsóknir á
framleiðslu kísiljárns í Hvalfirði. Mitt til-
raunatæki var framleiðsluofn í fullri stærð á
Grundartanga. Ég var að gera tilraunir með-
an hann var í fullum rekstri.
Ég útskrifaðist 1995, þrítugur að aldri og
vann hjá Íslenska járnblendifélaginu eftir
það, þangað til ég varð lektor og síðar dós-
ent við verkfræðideild Háskóla Íslands.
Einnig var ég ráðgjafi úti í atvinnulífinu.“
Meginhlutverk að
þjóna samfélaginu
Við ræðum saman á heimili Helga Þórs við
Deildarás í Reykjavík. Húsið er umvafið
gróðri sem greinilega er vel sinnt. Kona
Helga Þórs er Margrét Sigurðardóttir garð-
yrkjufræðingur. Hún rak fyrirtæki á því
sviði á Akureyri þegar Helgi Þór hitti hana
og náði að „heilla hana til sín til Reykjavík-
ur“, eins og hann orðar það.
Í stofunni er stór flygill og harmónikka
sem hann á og á borðinu fyrir framan okkur
liggur nýútkomin bók eftir Helga Þór sem
ber nafnið: Gæðastjórnun, samræmi, sam-
hljómur og skipulag. Ýmislegt bendir því til
að Helgi Þór sé ekki við eina fjölina felldur
hvað áhugamál snertir, – doktor í verkfræði
og kennari, sem með tónlistina sér við hlið
skrifar greinar og bækur.
„Akademían hefur verið að breytast mikið
og kröfurnar að vaxa. Mikið er lagt upp úr
að fræðimenn hafi áhrif út fyrir landstein-
anna, geri eitthvað sem tekið er eftir úti í
heim. Ég hef alltaf litið á það sem mitt meg-
inhlutverk í mínu starfi að þjóna samfélag-
inu, skrifa eitthvað sem kemur því að gagni,
jafnframt því að kenna,“ segir Helgi Þór.
Nýútkomin bók mín er skrifuð beinlínis af
því að ég hef mikla trú á því að gæðastjórn-
un eigi hingað mikið erindi. Geti hjálpað okk-
ur að auka framleiðni og samkeppnishæfni
samfélagsins. Ég skrifaði hana þannig að
hún væri læsileg og „á mannamáli“. Hún á
að geta komið allskonar fyrirtækjum að
gagni, ekki síst í mannvirkjageiranum, sem
er mikilvægur og þarf nú að standa undir
nýjum og auknum kröfum varðandi gæða-
kerfi.“
Talað er að framleiðni á Íslandi sé minni
en í nágrannalöndum sem við berum okkur
saman við. Tengist þetta gæðastjórnun?
„Ég get svarað þessu þannig að gæða-
stjórnun snýst ekki minnst um það að draga
úr sóun. Takist að draga úr sóun, hvort sem
það er á tíma, hráefni eða fækka göllum
náum við að framleiða meira með sama
mannskap og hráefni. Þarna höfum við tæki-
færi til að auka framleiðni.“
Samhljómur skiptir meginmáli
Í aðfararorðum bókarinnar talar þú um tón-
list. Er það vettvangur sem þú þekkir vel
til?
„Orðið gæðastjórnun er ekki gott og getur
jafnvel verið hindrun í að beita hugmynda-
fræðinni sem að baki liggur. Fólk er hrætt
við þetta orð, hátíðleika þess. Ég leitaði því
ljósum logum að einhverju öðru nafni svo ég
þyrfti ekki að kalla bókin Gæðastjórnun. Þar
sem ég er tónlistarmaður velti ég því fyrir
mér hvort í tónlistinni væri að finna gott
nafn á bókina. Gæðastjórnun snýst ekki síst
um að uppfylla væntingar, til dæmis við-
skiptavina og starfsfólks. Til þess að geta
gert þetta þarf að koma á samhljómi. Mér
datt í hug að kalla bókina samhljómur. En
ég hætti við það og kallaði bókina á end-
anum Gæðastjórnun. En samhljómurinn er
samt þarna.
Hugsið ykkur hljóðfæraleikara sem ætla
upp á svið til að leika fyrir gesti. Þá koma
þeir sér saman um ýmsar reglur, í minnsta
lagi eru þeir sammála um tóntegund og takt
og hljómfallið. Ef menn hafa eitthvað til að
byggja á þá líður þeim vel, þeir verða örugg-
ir. Þessi vellíðan smitar út til áheyrenda. Það
myndast samhljómur. Þannig er þetta líka í
fyrirtækjum. Þar þarf að vera fyrir hendi
einhver lýsing á því hvað á að gera svo
starfsfólkið viti til hvers er ætlast. Þá verður
til ánægja og öryggi sem smitar svo út til
viðskiptavina.“
Finnst þér gaman að kenna?
„Já, ég hef alltaf haft mjög gaman af því.
Ég kem úr kennarafjölskyldu. Faðir minn,
Ingi Viðar Árnason, var kennari í Hagaskóla,
mér finnst stundum eins og hann hafi kennt
hálfri þjóðinni. Móðir mín Katrín Sigurð-
ardóttir gekk í húsmæðrakennaraskólann
þótt hún hafi ekki starfað sem kennari, syst-
ir mín, Signý Ingadóttir er kennari og bróðir
minn dr. Árni Sigurður Ingason er verkfræð-
ingur og fræðimaður í Svíþjóð. Tryggvi Sig-
urbjarnarson vakti áhuga minn á verk-
efnastjórnun, hann er
eiginlegur „guðfaðir“
verkefnastjórnunar á
Íslandi. Ég vann mik-
ið með honum. Einn
af mínum kennurum
var Pétur Maack,
sem hafði byggt upp
kennslu í stjórn-
unarfræðum í verk-
fræðinni og ég tók
við prófessorsstöðu af
honum seinna meir.
Síðar varð ég gæða-
stjóri hjá verk-
fræðistofunni Línu-
hönnun, hún var fyrst
verkfræðistofa hér vottuð samkvæmt ISO
9001 staðli.“
Varstu ekki forstjóri Orkuveitunnar? Hve-
nær var það?
„Ég var forstjóri Orkuveitunnar frá 2010
til 2011 og vann þar að verulega miklum
breytingum. Á þeim tíma átti Orkuveitan
ekki fyrir afborgunum lána sinna. Við urðum
að gera hluti sem voru nánast fordæmalaus-
ir. Við þurftum að hækka gjaldskrár úti í
samfélaginu á erfiðum tíma og segja upp
stórum hópi starfsmanna. Þegar ég tók við
þessu starfi áttaði ég mig á að maður er ekki
trúverðugur þegar gera þarf erfiða hluti
nema að ganga á undan sjálfur og taka
fyrstu skrefin. Fyrsta sem við gerðum var að
flytja framkvæmdastjórnina úr „fílabeinst-
urninum“ af sjöttu og efstu hæðinni og niður
á aðra hæð, þar sem allir gátu komið. Við af-
námum ýmis hlunnindi, afnámum öll bílafríð-
indi, laun forstjóra voru lækkuð stórlega og
framkvæmdastjór-
arnir lækkuðu einnig
mikið. Með því að
gera þetta varð mað-
ur trúverðugur og
það varð auðveldara
að ganga í erfiðar
uppsagnir og hækk-
anir á gjaldskrám.
Þarna myndaðist góð-
ur samhljómur, sem
er forsenda þess að
fólki finnist að það sé
á sama báti. Við meg-
um ekki gleyma að
við erum öll ein áhöfn
á sama skipinu, Ís-
landi. Það þurfa þeir sem eru í brúnni og á
dekki að átta sig á. Það skortir á samhljóm-
inn í íslensku samfélagi um þessar mundir.
Þetta voru erfiðir tímar hjá Orkuveitunni en
fólkið stóð saman, fyrirtækið er vel statt í
dag og framtíð þess er björt.“
Er þetta reynsla sem nýtist í háskóla-
kennslunni?
„Ég tel mig ekki þess umkominn að kenna
nokkurn hlut nema ég hafi reynt hann sjálf-
ur. Kennslan við Háskóla Íslands þróaðist
sem sagt á þann veg að ég var fljótlega kom-
inn í fullt starf og kominn í samstarf við dr.
Hauk Inga Jónasson, sem hefur alla tíð síðan
verið minn nánasti samstarfsmaður. Við fór-
um að skrifa bækur saman og þróa nám í
verkefnastjórnun, bæði á grunnstigi og
meistarastigi. Árið 2011 fór ég til starfa hjá
Ég hlakka til
hvers dags
VERKFRÆÐINGURINN HELGI ÞÓR INGASON VAR NÝVERIÐ SKIPAÐUR
PRÓFESSOR VIÐ HÁSKÓLANN Í REYKJAVÍK. Á DÖGUNUM KOM ÚT
EFTIR HANN BÓK UM GÆÐASTJÓRNUN OG FYRR Í VETUR
GAF HANN ÚT GEISLADISKINN GAMLA HVERFIÐ.
Guðrún Guðlaugsdóttir gudrunsg@gmail.com
* Í blaðamennskunnigekk allt út á það aðátta sig á kjarna málsins.
Hvað skipti máli og koma
því svo frá sér á kjarn-
góðri íslensku. Þetta hefur
aldeilis komið mér að
notum við greina- og bók-
arskrif og í verkfræðinni.
Svipmynd