Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.06.2015, Blaðsíða 42

42 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14.6. 2015
Viðtal
N
ákvæmlega tuttugu árum eftir
að hann yfirgaf Santiago
Bernabéu til að reyna fyrir
sér sem aðalþjálfari er Rafael
Benítez kominn aftur þangað
sem ferillinn hófst, 55 ára að aldri. Hann ólst
upp í akademíunni hjá Real Madríd og stýrði
í framhaldinu nokkrum af yngri liðum félags-
ins og hlýtur því að líða eins og hann hafi far-
ið heilhring. Síðustu tuttugu árin hefur hann
aflað sér reynslu annars staðar og reynst sig-
ursæll knattspyrnustjóri félaga á borð við
Valencia, Liverpool og Chelsea, þar sem hann
hefur unnið nokkra lands- og Evróputitla. Að-
ferðir hans hafa löngu sannað sig enda eru
stóru titlarnir orðnir tólf í það heila.
Eigi að síður hefur knattspyrnustjóraferill
hans ekki alltaf verið dans á rósum. Hann
þurfti að finna sína eigin nálgun eftir að hafa
orðið fyrir vonbrigðum í upphafi ferilsins.
Eftir að hafa getið sér gott orð í akademí-
unni hjá Real Madríd – þar sem hann vann
fjölda titla í yngri flokkunum – var þjálfarinn,
sem fæddist í Madríd, ráðinn knattspyrnu-
stjóri annarrardeildarliðsins Real Valladolid
árið 1995. Væntingar voru miklar en útkoma
þess ævintýris varð önnur en hann vonaðist
eftir. Skömmu eftir að hann tók við starfinu
þurfti hann að breyta áformum sínum, þar
sem Valladolid vann sér óvænt sæti í efstu
deild. Liðið fór upp ásamt Albacete þar sem
Celta de Vigo og Sevilla var vísað úr keppni
vegna fjármálaóreiðu. Enda þótt þessi félög
endurheimtu sæti sín eftir áfrýjun hélt Val-
ladolid sínu sæti í Primera División og Bení-
tez þurfti að styrkja lið sitt til að eiga mögu-
leika á að keppa við þá bestu.
Lenti snemma í basli
„Ég minnist þess að ég var að fá mér kríu á
síestunni – síðdegishléinu á Spáni – og þegar
ég vaknaði var mér tjáð að við værum komnir
í efstu deild. Ágústmánuður var hálfnaður,
sem þýddi að við höfðum bara fimmtán daga
til að bæta við okkur leikmönnum. Við keypt-
um tvo menn til viðbótar en uppistaðan í lið-
inu var ungir leikmenn sem á þeim tíma áttu
betur heima í næstefstu deild. Við lentum
snemma í basli og stjórn félagsins tjáði mér
að ég væri of ungur og vantaði alla reynslu.
Síðan losuðu þeir sig við mig.“
Sparktíðin var aðeins hálfnuð og fyrsta
reynsla Benítez af knattspyrnustjórastarfinu
var ekki góð. Hann fékk þó annað tækifæri
árið eftir hjá Osasuna, liði í annarri deildinni.
Aftur varð dvöl hans stutt í annan endann,
þegar taugaveikluð stjórn sagði honum upp
störfum eftir aðeins níu vikur á grundvelli
reynsluleysis.
Benítez hafði verið sagt upp tvisvar á tæpu
ári, sem seint verður talin óskabyrjun hjá
ungum og metnaðarfullum knattspyrnustjóra.
Samt sem áður var hann ekki uggandi um
framtíðina. „Ég var alltaf sannfærður um að
ég myndi ná árangri, vegna þess að ég lagði
svo hart að mér. Sjálfstraustið hafði ekki beð-
ið hnekki,“ segir hann.
Sjálfstraustið hafði hann byggt upp áður en
hann varð aðalþjálfari með því að afla sér
þekkingar á íþróttinni og almennrar lífs-
reynslu. Innsæi hans hafði getið af sér mót-
aða sýn á knattspyrnu sem fékk hann til að
trúa því að hans tími myndi koma. Benítez
varð snemma staðráðinn í að verða knatt-
spyrnustjóri. Þrettán ára gömlum var honum
boðið að æfa í akademíunni hjá Real Madríd.
Enda þótt hann æli að sjálfsögðu þann draum
í brjósti að verða atvinnumaður í greininni
sjálfur var hann strax byrjaður að nota hæfi-
leika sína til að kryfja leikinn taktískt. Hann
var vanur að skrifa athugasemdir sínar í litla
minnisblokk, þar á meðal ráð til handa sam-
herjum sínum. Hann kynnti sér fleiri hliðar
leiksins í háskóla, þar sem hann lagði stund á
nám í íþróttafræðum. Þar öðlaðist hann líka
reynslu sem þjálfari.
Ekkert óviðkomandi
„Ég lék með háskólaliðinu en var þjálfari þess
um leið. Ekkert var mér með öðrum orðum
óviðkomandi, sem þýddi að ég lærði að greina
knattspyrnu á ýmsa vegu.“
Á sama tíma stjórnaði hann líka liði í hverf-
inu heima í Madríd. Eftir að hann lauk prófi
vann Benítez sem íþróttakennari við hina
ýmsu skóla og öðlaðist þannig aukna reynslu
sem þjálfari. „Ég var að kenna börnum og
skipuleggja keppni. Ég var alltaf að stjórna
fólki og liðum.“
Sjálfur fór hann aldrei á flug sem leik-
maður, að hluta til vegna hnémeiðsla sem
hann varð fyrir á háskólamóti í Mexíkó árið
1979. Hann náði sér aldrei að fullu og eftir að
hafa leikið í nokkur ár fyrir neðrideildarliðin
Parla og Linares neyddist hann til að leggja
skóna á hilluna 26 ára gamall.
Skömmu síðar hóf hann störf sem tækni-
legur stjórnandi við nokkrar líkamsræktar-
stöðvar og bauðst um líkt leyti starf sem
þjálfari í unglingaakademíu Real Madríd. Þar
tók hann hröðum framförum, þökk sé aðstöð-
unni og fólkinu í kringum hann.
„Ég lærði margt af góðum og reyndum
þjálfurum. Þetta var þegar „Gammakvintett-
inn“ frægi var á staðnum, Emilio Butragueño,
Míchel, Manolo Sanchís, Martín Vázquez og
Miguel Pardeza. Ég fylgdist grannt með þeim
og æfði meira að segja og spilaði með sumum
þeirra, svo sem Butragueño og Míchel.“
Það var ekki bara hans eigið félag sem
hafði áhrif á hugmyndafræði Benítez. Hann
hafði dáð Franz Beckenbauer sem leikmann
en þótti mikið til ólíkra þjálfara í Evrópu
koma. „Arrigo Sacchi var líklega í mestu
uppáhaldi, ég hafði mikið yndi af AC Milan-
liðinu hans. En ég heillaðist líka af Barcelona-
liðinu hans Johans Cruijffs, sem lék í hol-
lenskum anda. Hann kom með 3-4-3-kerfið til
Spánar. Seinna fylgdist ég líka grannt með
Ajax þegar liðið varð Evrópumeistari undir
stjórn Louis van Gaal og fleiri hollenskum lið-
um. Í þjálfun minni studdist ég við margar
æfingar sem þessir þjálfarar notuðu. Þetta
snerist mikið um að halda boltanum og halda
stöðum.“
Á æfingu í brúðkaupsferðinni
Benítez lærði mikið á því að heimsækja hin
ýmsu félög erlendis og kynna sér aðferðir
þeirra. „Ég ferðaðist um Spán, Frakkland,
Ítalíu, England, Holland og jafnvel Bandarík-
in til að fylgjast með því hvað ólíkir þjálfara
voru að gera.“ Hann minnist einnar ferðar
sérstaklega, við mjög sérstök skilyrði. „Við
hjónin vorum á brúðkaupsferð í Evrópu. Ein
af borgunum sem við heimsóttum var Amst-
erdam og mig langaði að líta inn á æfingu hjá
Ajax. Frúin var ekkert sérstaklega glöð með
þá ráðstöfun en þar sem við höfðum farið á
safn fyrr um daginn lét hún til leiðast. Meðan
á þessari ferð stóð leyfði hún mér að fara á
fleiri æfingar hjá knattspyrnuliðum enda var
ferðin með miklu menningarívafi líka. Hún er
mjög almennileg hvað þetta varðar, sem kom
sér vel þarna, ég lærði heilan helling.“
Eitt af því sem Benítez komst á snoðir um
í Amsterdam var TIPS-líkanið (tækni, innsæi,
persónuleiki, snerpa) sem var í notkun í aka-
demíunni hjá Ajax. Síðan fór hann heim og
greindi leiki liðsins á myndböndum út frá
téðu líkani.
Frá Amsterdam lá leið þeirra hjóna til
Rómar og þaðan til Toscana, þar sem hann
heilsaði upp á Adriano Bacconi, sem hafði
ásamt þjálfaranum Mircea Lucescu þróað
tölvuforrit sem gat séð þjálfara fyrir gögnum
og myndefni í búningsklefanum í leikhléi.
Benítez, sem er forvitinn að eðlifari, sá í
hendi sér að þetta gæti hann nýtt sér. Allar
götur síðan hafa mörg fótboltaforrit verið
hluti af vopnabúri hans.
Líklega lærði hann mest á Ítalíu, landi sem
kann sína taktík upp á tíu. Hann heimsótti
höfuðstöðvar ítalska knattspyrnusambandsins
í Coverciano nokkrum sinnum, þar sem lands-
liðið æfði undir stjórn Sacchis. „Ég punktaði
hjá mér og eftir æfingar spjallaði ég við
Sacchi og spurði hann í þaula um aðferðir
hans.“
Benítez stakk einnig við stafni hjá AC Mil-
an meðan Fabio Capello var þjálfari þar.
Hann átti hvort eð er reglulega leið til Ítalíu
til að fylgjast með yngri liðum Real Madríd á
alls kyns mótum.
Tók upp á tvö tæki
Reynslan frá útlöndum átti þátt í að móta
hann, auk þess sem hann jók við þekkingu
sína með því að sökkva sér í bækur, tímarit
og myndbönd. Frá unga aldri myndritaði
hann ýmsa leiki. „Ég byrjaði í Beta-kerfinu
áður en ég fékk mér VHS og notaði þá gjarn-
an tvö tæki í einu. Með öðru tækinu tók ég
upp allan leikinn en valda kafla með hinu sem
ég sýndi leikmönnum mínum síðan í fræðslu-
skyni. Þegar við ferðuðumst milli staða í rútu
var upplagt að sýna leikmönnunum þetta efni
og segja þeim til dæmis: Hér sjáið þið sér-
stöðu AC Milan, fylgist með hvernig leik-
mennirnir pressa!“
Síðar leysti DVD VHS-spólurnar af hólmi
og í dag er Benítez með allt efni af þessu tagi
í stafrænu formi á tölvunni sinni. Hjá Napólí,
þar sem Benítez var síðast, fékk hver leik-
maður efni með pennastrikum frá þjálf-
aranum eftir leiki. Allt myndefni og upplýs-
ingar á tölvunni hans Benítez er afrakstur
endalausra klukkustunda sem hann hefur
Þjálfari
verður til
EFTIR ERFIÐA BYRJUN Á FERLINUM ER RAFAEL BENÍTEZ ORÐINN EINN SIG-
URSÆLASTI KNATTSPYRNUSTJÓRI EVRÓPU. KNATTSPYRNUSTJÓRNUN
HEILLAÐI HANN FRÁ UPPHAFI OG SPÁNVERJINN HEFUR STUNDAÐ STÍFAR
RANNSÓKNIR OG NÁLGAST KNATTSPYRNU EINS OG VÍSINDI, EINS OG
FRAM KEMUR Í SAMTALI VIÐ SUNNUDAGSBLAÐ MORGUNBLAÐSINS.
Arthur Renard info@arthurrenard.nl
Steven Gerrard, fyrirliði Liverpool, og Rafael Benítez með Evrópubikarinn kvöldið ótrúlega í Istan-
búl 2005. „Stevie er svo ótrúlega góður að ég var alltaf að reyna að ýta honum aðeins lengra.“
AP