Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.06.2015, Blaðsíða 48

Þ
að er verið að sýna það í verki
að bæði kynin geti höndlað tón-
listina svona ljómandi vel,“ segir
Ragnhildur Gísladóttir, betur
þekkt sem Ragga Gísla, um há-
tíðartónleika í tilefni af 100 ára afmæli
kosningaréttar kvenna í Eldborgarsal
Hörpu 19. júní. Í tilkynningu segir að á
tónleikunum, sem bera titilinn Höfundur
óþekktur, verði viðteknum venjum ögrað og
kastljósinu beint að sjaldséðum fyrir-
myndum. Á öldum áður þóttu konur ekki
hafa hæfileika til að iðka tónlist. Leifar af
þeim hugarburði sitja enn eftir í jafnréttis-
baráttunni þar sem kvenhöfundar tónlistar
á Íslandi fá tæplega 10% af útgreiddum
stefgjöldum þrátt fyrir mikla grósku í tón-
listarlífinu almennt. Hlutföllin eru svipuð
um heim allan. Íslenskir kvenhöfundar í
tónlist eru því í forgrunni þetta kvöld með
sérstökum kynjasnúningi þar sem karlflytj-
endur syngja lög kvenhöfunda við undirleik
og hljómsveitarstjórn kvenna.
Bjóst við að baráttan yrði styttri
„Ég verð fulltrúi Grýlanna sem voru
ákveðnir brautryðjendur í kvennarokki hér
á landi. Húsbandið, sem skipað er konum,
leikur með og þetta smellur allt mjög vel
saman,“ segir Ragga en auk hennar koma
Dúkkulísurnar og Kolrassa Krókríðandi
meðal annars fram á tónleikunum. Ragga
segir að þegar hún steig sínu fyrstu tónlist-
arspor hafi hún gert ráð fyrir því að jafn-
réttinu yrði náð fljótlega. Annað kom þó á
daginn og segir hún janfréttisbaráttuna inn-
an tónlistargeirans enn eiga nokkuð í land.
„Ég hélt að við myndum bara vera nokk-
ur ár að ná fram jafnrétti í öllum málum,
það var svo mikill kraftur í kvenfólki á
þessum tíma. Það tekur bara svo mikla
orku frá fólki að vera sífellt
öskrandi, það hreinlega bugast
bara á köflum. Það er mjög
skrítið að enn þann dag í dag
þurfi fólk að öskra til að láta
heyra í sér um þessi sjálf-
sögðu mannréttindi. Fólk er,
svona almennt, sammála um
kvenréttindi, sem eru í raun
mannréttindi. En það er þó
ljóst að þar sem það er ekki
að fullu meðtekið, þá stöndum
við enn í þessari baráttu,“ seg-
ir hún en bætir þó við að
krafturinn í kvenþjóðinni hafi
sjaldan eða aldrei verið meiri
en nú.
Þarf að klippa á kúgunarkeðjuna
„Ég held að það sé langt síðan jafnréttis-
byltingin hefur verið eins sterk og í góðu
stuði og hún er núna. Fólki ofbýður um all-
an heim. Hún hefur verið í fullum gangi
hér en það er ekki komin inn í samfélagið
almenn innri meðvitund um kynjaréttindi.
Grunnástæðan er sennilega völd og eign-
arréttur. Karlmenn hafa átt erfitt með að
sleppa því „stolti“ að hafa sjálfskipaðan
eignarrétt á öllu. Það að konur hafi ekki
fengið kosningarétt fyrr en árið 1915 er
vitnisburður þess að karlmenn hafi ekki
viljað missa þessi völd. Fólk þarf að finna
og meðtaka réttlætið,“ segir Ragga og
kveðst trúa því að jafnréttið muni aukast í
tónlistarlífi Íslendinga.
„Ég vil trúa því að þetta muni breytast í
náninni framtíð. Ef umræðan helst stöðug
þá fara konur að finna að þær eiga heima
hérna. Þetta er spurning um að klippa á
kúgunarkeðjuna sem nær svo langt aftur í
tímann. Þetta afmælisframtak er til dæmis
frábært og vekur fólk enn þá meira til um-
hugsunar,“ segir hún.
Vill ná til ungra tónlistarkvenna
Meðal annarra kvenna sem eiga verk á tón-
leikunum má nefna Björk Guðmundsdóttur,
Emilíönu Torrini, Hafdísi Huld, Ingibjörgu
Þorbergs, Láru Rúnars, Ólöfu Arnalds,
Ragnheiði Gröndal, Sóleyju, Svölu Björg-
vins, Védísi Hervöru og
Þórunni Antoníu. Þá má
nefna flytjendur á borð
við Arnór Dan, Björgvin
Halldórsson, Bubba Mort-
hens, Friðrik Ómar, Frið-
rik Dór, Helga Björns,
Jón Jónsson, Pál Óskar,
Ragga Bjarna og Valdi-
mar.
„Viðburðurinn mun ef-
laust vekja nokkra athygli,
þá vonandi helst hjá yngri
kynslóð kvenna sem eru
að stíga sín fyrstu skref
inn í tónlistina,“ segir Elín
Eyþórsdóttir, betur þekkt
sem Elín Ey, einn meðlima tríósins Sísí Ey,
en hún er tónlistarstýra viðburðarins ásamt
Ingibjörgu Elsu Turchi en þær eru báðar í
húsbandinu ásamt þeim Þórdísi Claessen,
Brynhildi Oddsdóttur og Margréti Thorodd-
sen.
„Það er ýmislegt hægt að segja um tón-
listina hér á landi, þar á meðal að hún sé
heldur karllæg. Það er margt sem þarf að
breytast í viðhorfi fólks og það er líka ým-
islegt að breytast til hins betra. Það þarf
hugrekki og við stelpurnar þurfum bara að
vaða í þetta, ekki láta vaða yfir okkur,“
segir hún.
Hinir óþekktu höfundar oft konur
Þess má geta að titillinn, Höfundur óþekkt-
ur, er tilvísun í fjöldann allan af vísnakver-
DÚKKULÍSURNAR OG KOLRASSA KRÓKRÍÐANDI MEÐ ENDURKOMU
Kynjahlutföllum
snúið við
í Hörpu
EFNT VERÐUR TIL TÓNLEIKA Í HÖRPU 19. JÚNÍ Í TILEFNI AF
100 ÁRA AFMÆLI KOSNINGARÉTTAR KVENNA. ÍSLENSKIR
KVENHÖFUNDAR Í TÓNLIST VERÐA Í FORGRUNNI MEÐ SÉRSTÖKUM
KYNJASNÚNINGI ÞAR SEM KARLFLYTJENDUR SYNGJA LÖG KVEN-
HÖFUNDA VIÐ UNDIRLEIK OG HLJÓMSVEITARSTJÓRN KVENNA.
Davíð Már stefánsson davidmar@mbl.is
Tónlistarkonan Elín Ey er tónlistarstýra
viðburðarins ásamt Ingibjörgu Elsu Turchi.
* „Ég hélt aðvið myndumbara vera nokkur
ár að ná fram
jafnrétti í öllum
málum, það var
svo mikill kraftur
í kvenfólki á þess-
um tíma.“
48 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14.6. 2015
Hringrás nefnist sýning sem Gerður Guð-
mundsdóttir opnar í Listasal Mosfellsbæjar í
dag, laugardag, kl. 14-16. Þar getur að líta
textílverk sem öll vísa í fjölbreytni náttúr-
unnar. Verkin eru að mestu unnin úr ull, sem
Gerður þæfir í voðir, þrykkir á og saumar út
í, auk þess sem hún beitir blandaðri tækni og
vinnur úr plasti og næloni.
Gerður lauk prófi í textíldeild Myndlista-
og handíðaskóla Íslands 1991. Hún hefur
unnið sjálfstætt að myndlist upp frá því og
sýnt afraksturinn á Íslandi, í Frakklandi, Kór-
eu, Bandaríkjunum, Tyrklandi, Þýskalandi og
Danmörku. Sýningin stendur til 18. júlí nk.
LISTASALUR MOSFELLSBÆJAR
HRINGRÁS
Meginstef verka Gerðar Guðmunsdóttur á sýn-
ingunni Hringrás er fjölbreytni náttúrunnar.
Herdís Anna Jónsdóttir víóluleikari og Steef van
Oosterhout slagverksleikari eru Dúó Stemma.
Dúó Stemma flytur tónleikritið „Heyrðu
villuhrafninn mig“ á stofutónleikum Gljúfra-
steins á morgun, sunnudag, kl. 16. „Dag-
skráin inniheldur bæði íslenskar þulur og
þjóðlög sem koma fram í þessari frumsömdu
sögu um þau Fíu frænku og Dúdda og
ævintýralega leit þeirra að rödd Dúdda sem
hefur verið stolið! Villuhrafninn, dvergurinn
Bokki og fleiri góðir vinir koma einnig við
sögu í þessari viðburðaríku dagskrá fyrir alla
fjölskylduna,“ segir m.a. í tilkynningu.
Dúó Stemma skipa þau Herdís Anna Jóns-
dóttir víóluleikari og Steef van Oosterhout
slagverksleikari. Miðaverð er 1.500 krónur.
HEYRÐU VILLUHRAFNINN MIG
DÚÓ STEMMA
Alþjóðlegt orgelsumar í
Hallgrímskirkju 2015 hefst
með tónleikum Björns
Steinars Sólbergssonar,
organista við Hallgríms-
kirkju og skólastjóra Tón-
skóla Þjóðkirkjunnar, í dag,
laugardag, kl. 12 og á
morgun, sunnudag, kl. 17.
Efnisskrá sunnudagsins
er undir sterkum frönsk-
um áhrifum með verkum eftir Gigout, Mulet
og Widor, en auk þess leikur Björn Steinar
tónlist eftir hina þýsku Lübeck og J.S. Bach
auk eigin umritunar á Rímnadönsum Jóns
Leifs. Björn Steinar stundaði framhaldsnám í
Róm hjá James E. Göettsche og í París hjá
Susan Landale. Hann starfaði sem organisti
við Akureyrarkirkju í 20 ár og vann að upp-
byggingu tónlistarstarfs þar. Björn Steinar
hefur haldið fjölda einleikstónleika hér heima
og erlendis og leikið einleik, meðal annars,
með Sinfóníuhljómsveit Íslands.
ALÞJÓÐLEGT ORGELSUMAR
FRÖNSK ÁHRIF
Björn Steinar
Sólbergsson
Menning