Morgunblaðið - Sunnudagur - 28.06.2015, Blaðsíða 4

Karlar sækja síður í háskólanám
2.615 manns hafa verið brottskráðir
úr Háskóla Íslands það sem af er
ári, og eru 68% þess fjölda konur.
Hlutfall háskólamenntaðra kvenna á
Íslandi fer vaxandi frá ári til árs,
töluvert hraðar en hlutfall háskóla-
menntaðra karla, ef marka má tölur
Hagstofu.
„Við fögnum því að konum fjölgar
í háskólanum en höfum jafnframt
miklar áhyggjur af því að strákar
virðast vera sá hópur þar sem brott-
fallið er mest úr framhaldsskólum og
sækja síður í háskólanám. Brýnt er
að kanna ástæðurnar fyrir því og
vinna að úrbótum,“ segir Kristín
Ingólfsdóttir, fráfarandi rektor Há-
skóla Íslands, í samtali við sunnu-
dagsblaðið.
Konur sækja í sig veðrið hvað
varðar aðsókn í margar greinar,
t.a.m. hagfræði ef skoðaðar eru tölur
yfir brautskráða úr HÍ árin 2004 og
2014. Hlutfall kvenna í hópi braut-
skráðra af hagfræðideild hér um bil
þrefaldast milli þessara ára, en nefna
ber að tölurnar eru breytilegar milli
ára. Þá skerpist meirihluti kvenna í
læknisfræði á þessum tíma, en hlut-
fall kvenna í hópi brautskráðra í
læknisfræði var 56% árið 2004 en
65% í fyrra. Athygli vekur að konur
eru í meirihluta í öllum greinum heil-
brigðisvísinda. Meirihluti karla stend-
ur nokkurn veginn í stað í tölvunar-
fræði og sumum greinum verkfræð-
innar og hlutföllin eru nokkuð jöfn í
lögfræði, þótt konur nái meirihluta.
Þá hefur konum fjölgað í raunvís-
indadeild og sömuleiðis rafmagns- og
tölvuverkfræðideild.
Virðing fyrir karlastéttum
„Við vorum mjög ánægð að sjá
aukningu í þessum deildum,“ segir
Kristín. Hún segir konur frekar
sækja í hefðbundnar „karlagreinar“
en karla í „kvennagreinar“, eins og
hjúkrunarfræði og kennaranám.
„Þetta eru greinar sem okkur
sárvantar fólk í og þarf að bera
meiri virðingu fyrir. Þar er mikið
verk að vinna.“
Þorgerður Einarsdóttir, prófessor
í kynjafræði, tekur í sama streng.
„Stór hluti skýringarinnar er að
virðing kvenna vex við að fara inn á
karlasvið meðan hið gagnstæða gild-
ir um karla.“
Þorgerður bendir líka á að síð-
ustu fimmtán ár hafi sumar
„kvennagreinar“ á borð við leik-
skólakennara og þroskaþjálfa færst
á háskólastig, en sama þróun eigi
ekki við um margar „karlagreinar“,
t.a.m. stýrimanna- og vélstjóra-
menntun.
Drengir fá litla endurgjöf
Munur á námsárangri kynjanna
gerir vart við sig í grunnskóla, en
drengir eiga sérstaklega erfiðara
uppdráttar í lestri. Þetta segir Þor-
björg Helga Vigfúsdóttir, fyrrver-
andi borgarfulltrúi, sem leiddi
starfshóp um námsárangur drengja
2011, og framkvæmdastjóri Tröppu.
„Brothættan er mest á yngri stig-
um skólanna þar sem drengir fá
ekki nægjanlega endurgjöf um
hvernig þeim gengur. Þeir eru,
samkvæmt þroskasálfræðinni, á
undan stelpum að átta sig á tak-
mörkum sínum. Þannig eru stelpur
þrautseigari lengur, og þar af leið-
andi iðnari,“ segir Þorbjörg.
Hún segir drengi hafa meiri þörf
á endurgjöf og þurfa meiri stuðning
til að halda sér við efnið, og bendir
m.a. til hegðunar barna í tölvu-
leikjum máli sínu til stuðnings.
„Ef þú talar við tölvuleikja-
framleiðendur, sem eru búnir að
grannskoða hvernig maður heldur
athygli krakkanna í leikjum, kemur
í ljós að strákar eru allt öðruvísi en
stelpur. Stelpur virðast frekar vilja
upplýsingar um félagslegt umhverfi
og hvernig heildin hagnast á hinu
eða þessu, á meðan strákar þurfa að
fá meira um sig og sína persónu í
leiknum, hvernig hún stækkar og
nær árangri. Og þar er ekkert smá
mikil endurgjöf sem þeir þurfa. Ef
við yfirfærum það sem leikirnir
segja okkur liggur beint við að
strákar þurfa mikla endurgjöf og
hrós, annars eru þeir fljótir að gef-
ast upp.“
Koma betur undirbúnar
„Við vitum að kynjamunur á náms-
árangri hefur verið að aukast hægt
og bítandi, sérstaklega í læsi, stúlk-
um í vil. Flestar rannsóknir benda
til þess að strákar lesi einfaldlega
minna en stelpur,“ segir Freyja
Birgisdóttir, dósent við Mennta-
vísindasvið Háskóla Íslands.
Hún segir muninn jafnvel koma
fram ekki síðar en í leikskóla, þegar
mikilvægur málþroski og annað fer
að myndast. Strákar séu seinni hvað
það varðar en stelpur.
„Auðvitað hangir þetta allt sam-
an. Ef stelpur koma betur undir
skólann búnar í fyrsta bekk, ekki
nema sex ára, taka þær hraðari
framförum og þannig getur mun-
urinn undið upp á sig. Þær koma í
skólann þroskaðri á ákveðnum svið-
um, til dæmis málþroska, og taka
þar með betur við kennslunni, sem
aftur getur haft áhrif á áhuga nem-
enda.“
Ljóst er að margt er enn ókannað
í þessum efnum og óljóst hvaða
áhrif þessi þróun mun hafa á at-
vinnulíf framtíðar. „Við þurfum að
vera bjartsýn á að það takist að ná
jafnrétti á sem flestum vígstöðvum,“
segir fráfarandi rektor.
Konur sækja í
sig veðrið í
hefðbundnum
„karlagreinum“
ef svo má segja.
Getty
Kristín
Ingólfsdóttir
Þorgerður
Einarsdóttir
Þorbjörg Helga
Vigfúsdóttir
Freyja
Birgisdóttir
HLUTFALL HÁSKÓLAMENNTAÐRA KVENNA HEFUR FARIÐ VAXANDI UNDANFARIN ÁR. VISSULEGA FAGNAÐAREFNI EN Á SAMA TÍMA SÆKJA KARLAR
SÍÐUR Í HÁSKÓLANÁM. HEFÐBUNDNAR „KVENNASTÉTTIR“ HAFA MARGAR FÆRST Á HÁSKÓLASTIG OG KONUR SÆKJA Í SIG VEÐRIÐ HVAÐ VARÐAR
AÐSÓKN Í SUMAR HEFÐBUNDNAR „KARLAGREINAR“, EN EKKI ÖFUGT. BROTHÆTTAN VIRÐIST MEST Á YNGRI STIGUM SKÓLANNA EN DRENGIR EIGA
ERFIÐARA UPPDRÁTTAR Í GRUNNSKÓLUM EN STÚLKUR, SÉRSTAKLEGA VIÐ LESTUR.
* Þrátt fyrir að karlar láti frekar til sín taka í stjórn-málum eru konur í meirihluta í hópi háskólamennt-aðra, en munurinn milli kynjanna skerpist milli ára.ÞjóðmálMATTHÍAS TRYGGVI HARALDSSON
mth@mbl.is
„Við þurfum að æfa stúlkur
meira í þeim kjarki að fara inn
í óhefðbundið umhverfi, við
þurfum að kenna þeim að vera
svolítið óþekkar og um leið
þurfum við að æfa drengina til
að þeir vilji ganga í störf
kvenna og deila fjármunum og
völdum með konum. Til þess
þarf að æfa börn frá unga
aldri, bæði kjarkinn, að taka
sitt pláss og láta heyra í sér en
líka að vera saman, hjálpast að
og finna samkennd,“ segir
Margrét Pála Ólafsdóttir,
stjórnarformaður Hjallastefn-
unnar, en Hjallastefnan rekur
einu grunnskólana á landinu
þar sem markvisst er unnið
með kynjaskipt skólastarf. Hún
segir að þar sé lögð áhersla á
að mæta hverju barni eins og
það er og þjálfa hjá báðum
kynjum vissa sammannlega
þætti.
„Við sjáum strax í leik- og
grunnskólum og í því uppeldi
sem stúlkur fá, að það er
öðruvísi en uppeldi drengja.
Hin dulda námskrá, eins og
við köllum
það, er enn
að kenna
stúlkum að
bíða prúðar
eftir að röðin
komi að þeim
og drengir
eru ennþá
verðlaunaðir
fyrir að fara fremstir í röð og
taka meira en þeim ber. Þetta
birtist þannig að þótt við segj-
umst vera að vinna að jafnrétti
eru drengir ennþá að taka
meira rými, fá meiri athygli og
meiri hvatningu sem ein-
staklingar í leik- og grunn-
skólum. Stelpum sem koma vel
út í skólum er líka hrósað
mikið fyrir það, en þær eru
látnar bíða eftir athygli og fá
ekki hvatningu og sjálfsmynd
þeirra verður veikari fyrir vik-
ið. Strákarnir eru hins vegar
að glata námslegri sjálfsmynd
sinni, því þótt þeir fái mikla
hvatningu eru þeir alltaf að
heyra og sjá að stelpurnar eru
betri að læra en þeir.“
STRÁKAR TAKA PLÁSS OG
STELPUR BÍÐA PRÚÐAR
Margrét Pála
Ólafsdóttir
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28.6. 2015