Morgunblaðið - Sunnudagur - 28.06.2015, Blaðsíða 40

Viðtal
40 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28.6. 2015
H
ún bíður eftir mér í sólinni
fyrir utan Ármannsheimilið í
Laugardalnum. Unnur María
Bergsveinsdóttir er auðþekkj-
anleg á dreddlokkunum og
húðflúrinu. Útlit sem kemur heim og saman
við ferilsskrána en hún er ekki bara húlla-
drottning Sirkus Íslands, heldur líka með
meistaragráðu í pönki. Sirkusbakteríuna
krækti Unnur María sér í á götum Mexíkó.
Nema hvar? Besti dagur sumarsins er að ná
hámarki og við þurfum ekki að hugsa okkur
um lengi. Hlaðið er í fyrsta útiviðtal ársins.
Við þiggjum það sem við fáum, Íslendingar.
Sirkus Íslands hefur verið starfræktur frá
árinu 2007 og eftir að hafa haldið nokkrar
sýningar eignaðist sirkusinn sitt eigið sirkus-
tjald í fyrra og gat þá í fyrsta skipti farið í
ferð um landið. Sá leikur verður endurtekinn í
sumar og fyrirhugaðar eru sýningar í Reykja-
vík, á Fáskrúðsfirði, Siglufirði, Blönduósi og í
Vestmannaeyjum, þar sem fyrsta sýning sum-
arsins verður á fimmtudaginn kemur á Gos-
lokahátíð.
Unnur María segir sirkusinn hafa rennt
blint í sjóinn í fyrra en viðtökur hafi verið
vonum framar. „Fólk tók okkur afskaplega
vel og þetta var virkilega skemmtilegt. Við
lærðum margt í fyrra, maður rekur sig alltaf
á einhverja veggi þegar svona lagað er gert í
fyrsta sinn, og í sumar ættum við að geta tek-
ið þessa ferð í nefið,“ segir hún brosandi.
Umfang sýningarinnar er mikið, listamenn-
irnir eru átján og með öllu starfsfólki telur
hópurinn sem fer hringinn í kringum þrjátíu.
„Þrír Íslendinganna eru í háskólanámi í sirk-
usfræðum í Hollandi og koma með brasilíska
skólasystur sína með sér sem mun fetta sig
og bretta á allan mögulegan og ómögulegan
hátt. Auk þess munu slást í för með okkur
vinir frá Frakklandi, Nýja Sjálandi, og
Bandaríkjunum.“
Hrunið sendi mig af stað
Spurð um bakgrunn sinn svarar Unnur María
því til að hún sé bókaormur og sagnfræð-
ingur. Það er eflaust ekkert verri leið inn í
sirkuslistir en hver önnur. Haustið 2008 var
hún verkefnastjóri Miðstöðvar munnlegrar
sögu en fjárveitingar til þess verkefnis voru
skornar niður vegna Hrunsins. Unnur María
ákvað þá að venda kvæði sínu í kross og fara
í ferðalag til Mexíkó. „Það má segja að Hrun-
ið hafi sent mig af stað. Frændi minn bjó þá í
Mexíkó og er giftur þarlendri konu og sum-
arið áður hafði ég setið fyrir hjá áhugaverð-
um ljósmyndara sem bjó í Mexíkóborg. Þessi
tengsl vöktu hjá mér áhuga á því að kynnast
þessu framandi landi. Upphaflega ætlaði ég
að vera í hálft ár en árin urðu rúmlega þrjú.“
Upphaflega ætlaði Unnur María áfram til
Suður-Ameríku en ekkert varð af því, þar
sem henni líkaði svo vel í Mexíkó. „Það bíður
bara betri tíma. Ég hef soldið grínast með
frasann „aldrei fór ég suður“ í samhengi við
upprunalegu ferðaplönin ...“
Fljótlega eftir að hún kom út kynntist Unn-
ur María hópi götulistamanna og úr varð að
hún slóst í hópinn. „Í upphafi var ég þessi
með hattinn og fyrsta setningin sem ég lærði
í mexíkósku var: „Viltu tipsa?“
Hún hlær.
Sirkuslistirnar, sem hópurinn framkvæmdi,
heilluðu Unni Maríu og hún fór að spreyta sig
á þeim. Hún lærði fyrst að jöggla og síðan
tók hún til við að klifra í silki. „Ég var þrítug
og hélt satt best að segja að ég væri orðin of
gömul til að læra svona lagað. Það var öðru
nær. Ég prófaði ýmislegt en fannst á end-
anum langskemmtilegast að húlla. Ég æfði
mig og æfði og eftir um hálft ár var ég farin
að sýna með hópnum.“
Unnur María húllar ekki bara með venju-
legum hringjum, heldur einnig járnhringjum,
ljósahringjum og eldhringjum og oftar en
ekki eru fleiri en einn og fleiri en tveir hring-
ir á lofti.
Fljót að læra tungumálið
Ágætlega gekk að lifa af götulistinni í Mexíkó
og Unnur María ferðaðist vítt og breitt um
landið með hópnum. Hún talaði ekki stakt orð
í mexíkósku en var fljót á bragðið. „Ég tala
frönsku, bjó tvö ár í Frakklandi og var í há-
skóla þar síðara árið og það hjálpaði til. Ég
skildi málið orðið vel eftir hálft ár og eftir
heilt ár var ég farin að tala svo mikið að fólk
þurfti að segja mér að þegja,“ rifjar hún upp
hlæjandi.
Unnur María talar svokallaða „lágstéttar-
mexíkósku“, sem er auðvitað afskaplega við-
eigandi fyrir götulistamann. „Síðast þegar ég
var í heimsókn í Mexíkó átti að okra á mér á
mörkuðum, eins og hverjum öðrum ferða-
manni, en þegar ég opnaði munninn var strax
slegið af um helming.“
Hún hlær.
Í hugum okkar sem hokrum hér við nyrstu
voga er Mexíkó stórhættulegt land, þar sem
átök og mannvíg eru daglegt brauð. Unnur
María staðfestir það. „Mexíkó er, hvað ákveð-
in svæði varðar, stórhættulegt land. Því mið-
ur. Það er auðveldlega hægt að lenda í kúlna-
hríð á götu úti.“
– Og lentir þú í því?
„Já, ég lenti í því í borginni Torreon.“
– Var skotið á þig?
„Nei, tvær klíkur byrjuðu skyndilega að
skjóta hvor á aðra og þá var ekki um annað
að ræða en að flýja inn á næsta veitingastað.
Vertinn var eldsnöggur að læsa öllu og fara
með okkur gestina inn í bakherbergi. Þar var
svo beðið. Maður fer ekkert út að kíkja þegar
kúlur byrja að fljúga á þessum slóðum. Þetta
er svolítið öðruvísi en hérna heima.“
Segðu!
„Á sumum stöðum fer maður ekkert út eft-
ir myrkur. Það er auðvitað stórskrýtið að
venjast svona hlutum og fara að þykja þetta
eðlilegt en fólk lærir að lifa með þessu. Það
er ekkert annað hægt að gera.“
Andrúmsloftið að breytast
Unnur María segir trú almennings á stjórn-
völdum og lýðræðinu ekki sterka í Mexíkó.
Andrúmsloftið sé þó aðeins að breytast. „Ég
er í góðu sambandi við vini mína í Mexíkó og
hef farið út í heimsókn síðan ég flutti heim og
mér finnst eins og bjartsýnin sé aðeins að
aukast. Fólk er farið að þora að knýja á um
breytingar en þetta tekur allt tíma. Það hefur
aðrar afleiðingar að mótmæla á götum úti í
Mexíkó en Íslandi. Vonandi verður öryggið
meira í framtíðinni, Mexíkanar eru upp til
hópa yndislegt fólk sem á allt gott skilið.“
Eftir að hún sneri heim í ársbyrjun 2012
var Unnur María um tíma í hlutastarfi á
hjúkrunarheimilinu Grund. Hún kunni því vel
enda hefur það alltaf átt við hana að hugsa
um aðra. Frá vorinu 2013 hefur hún verið í
fullu starfi við Sirkus Íslands. „Þau sáu mig
úti að hjóla á einhjólinu og buðu mér að koma
og æfa með þeim,“ segir hún um tildrög þess
að hún gekk til liðs við hópinn. „Ég er mjög
ánægð með að hafa sleppt öryggisnetinu, það
er öruggri vinnu, en rekstur Sirkus Íslands
hefur sem betur fer gengið vonum framar og
það er æðislegt að hægt sé að vinna við sirk-
uslistir á Íslandi. Þetta hefur verið frábær
tími, lærdómsríkur og gefandi.“
Fjögur hundruð börn á ári
Auk þess að æfa og sýna í stærri og smærri
sýningum sinnir Unnur María og skipuleggur
kennslu í Sirkusskólanum. Hún segir það af-
skaplega gefandi starf og börnin sýni sirk-
uslistunum upp til hópa mikinn áhuga. „Við
fáum um fjögur hundruð börn til okkar í skól-
ann á hverju ári og þau fara yfirleitt stolt og
ánægð heim frá okkur. Það gefur okkur mik-
ið.“
Spurð hvort allir geti lært að húlla kinkar
Unnur María áköf kolli. „Já, allir geta lært að
húlla, að því gefnu að þeir fái góða leiðsögn
og leggi sig fram. Ég er til dæmis mjög góður
kennari,“ segir hún hlæjandi.
Ég hugsa eitt augnablik um að panta tíma
hjá henni en hætti svo við. Horfist einfaldlega
í augu við staðreyndir: Það yrði ekki falleg
sjón!
Sýningar Sirkus Íslands eru að vonum
flóknar og kalla ekki bara á hæfni og getu,
heldur ekki síður einbeitingu. Unnur María
segir mistök sárasjaldgæf enda sýni hópurinn
ekki atriði nema hann ráði 100% við þau. Til-
raunir eru fyrir æfingasalinn. „En auðvitað
getur alltaf eitthvað klikkað, ég hef til dæmis
lent í því á miðri sýningu að fá húllahring
framan í mig, þannig að jafnvel hefur sprung-
ið fyrir. Við því er ekkert að gera og maður
verður bara að brosa og halda áfram eins og
ekkert hafi í skorist. Það þýðir ekkert að
segja aumingja ég og hlaupa út af sviðinu.“
Hún brosir.
Auk hefðbundinna sýninga taka liðsmenn
sirkusins að sér allskyns verkefni. Um þessar
mundir heimsækir hún nokkra leikskóla í viku
ásamt sirkusfélaga sínum Axel, með hálftíma
langa sýningu þar sem koma við sögu boltar,
húllahringir, legókubbar og stórhættuleg
svipa. Unnur María hefur einnig verið „borð-
skraut“ í kokkteilkeppni og „hauslaus maður“
í Kringlunni auk þess að lyfta sér reglulega
upp á stultum í allskonar búningum. Þá hefur
hún yndi af andlitsmálun og tekur verkefni af
því tagi reglulega að sér. „Listrænn metnaður
Hoppaði
inn í húllið
HEFÐI EINHVER SAGT BÓKAORMINUM OG SAGNFRÆÐINGNUM UNNI MARÍU BERGSVEINS-
DÓTTUR FYRIR NOKKRUM ÁRUM AÐ HÚN ÆTTI EFTIR AÐ HAFA LÍFSVIÐURVÆRI SITT AF
HÚLLAHOPPI Í SIRKUS HEFÐI HÚN EFLAUST SKELLT UPP ÚR. OG ÞÓ. HÚN ER NEFNILEGA
TÝPAN SEM ÚTILOKAR ALDREI NEITT Í ÞESSU LÍFI. SIRKUSFERILLINN HÓFST Á GÖTUM ÚTI Í
MEXÍKÓ, LANDI ÞAR SEM BYSSUBARDAGAR ERU DAGLEGT BRAUÐ. SJÁLF FÓR HÚN EKKI VAR-
HLUTA AF SKÁLMÖLDINNI.
Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Sirkuskötturinn Herra Mjá í fullum skrúða.
Unnur María tók hann að sér í Mexíkó.