Morgunblaðið - Sunnudagur - 28.06.2015, Blaðsíða 41

28.6. 2015 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 41
okkar flestra hverfist í flestum tilvikum um
einn til tvo hluti en við tökum margt annað að
okkur.“
– Er engin hugmynd of galin?
„Nei, ekki fyrir okkur.“
Hún hlær.
Að sögn Unnar Maríu jafnast fátt á við að
standa á sviði fyrir framan fullan sal af fólki.
Og viðtökurnar skipta miklu máli. „Klappið
yljar sirkusfólki, eins og öðrum listamönnum.“
Að lesa og húlla fer vel saman
Unnur María segir sirkuslistirnar og bókaást-
ina eiga ótrúlega vel saman. Fátt sé notalegra
eftir langan og strangan dag í sirkusnum en
að setjast niður með góða bók. Og öfugt. Eftir
langa lestrar- og grúsktörn jafnist ekkert á
við að standa upp og húlla frá sér allt vit.
Unnur María er með meistaragráðu í sagn-
fræði og fjallaði meistararitgerðin um pönk á
Íslandi. „Ég er jafngömul pönkinu og þessi
róttæka tónlistarstefna hefur alltaf heillað
mig. Bæði er ég mjög hrifin af tónlistinni sem
slíkri og síðan hef ég líka lengi haft áhuga á
dínamíkinni í kringum hópamyndun. Hvað
skapar hópamenningu? Hvað mótar sjálfs-
mynd hópa? Það var mjög gaman að skoða
pönkið út frá því.“
Unnur María er fráleitt hætt að stúdera
pönkið en hún vinnur um þessar mundir að
bók sem hefur vinnuheitið „Pönksaga Ís-
lands“. Vonir standa til að hún komi út á
næsta ári hjá bókaforlaginu Skruddu. „Ég tók
fjölmörg viðtöl meðan ég var að skrifa rit-
gerðina og langaði að koma þeim betur á
framfæri. Pönkið er partur af munnlegri sögu
þjóðarinnar en það er mikið áhugamál hjá
mér. Það er frábært að fá tækifæri til að
halda þessu efni til haga með útgáfu bókar.“
Pönkið reis með brambolti austan hafs og
vestan á ofanverðum áttunda áratugi síðustu
aldar en bjó aðallega með sérvitringum í
kjöllurum hér á landi fram til ársins 1980,
eins og Unnur María kemst að orði. Þá
sprakk það út á einu ári, ekki síst fyrir at-
beina Fræbbblanna og tónleikahalds þeirra í
Kópavogsbíói. Síðan komu Utangarðsmenn og
svo hvert bandið á fætur öðru. „Eins og einn
viðmælandi minn orðaði það einkenndu lá-
deyða og leiðindi Reykjavík á þessum tíma.
Síðan kom pönkið. Því fylgdi bæði frumleiki
og kraftur, auk þess sem menn þurftu að
ryðja brautina sjálfir. Skapa sér aðstöðu til að
spila, ekki var hægt að rölta bara inn á pöbb-
ana eins og til dæmis í Bretlandi.“
Henni þykir pönkið hafa elst ljómandi vel.
Hljómsveitir eins og Þeyr, Q4U og Purrkur
Pillnikk hafi staðist tímans tönn, að ekki sé
talað um Vonbrigði sem kom aftur saman fyr-
ir nokkrum árum til að hljóðrita áður óútgefið
eldra efni – eins og þeir hefðu viljað gera það
í gamla daga. „Og gerðu í þeirri atrennu eina
bestu plötu Íslandssögunnar, Eðli annarra.“
Sjálf var Unnur María á sínum tíma í pönk-
hljómsveit, Brúðarbandinu. Lék þar á bassa.
Ekki kemur á óvart að Unnur María hefur
notað pönk í atriðum sínum í Sirkusi Íslands,
Þeysarana í eldsýningunni. „Ég á örugglega
eftir að nota fleiri pönkbönd í framtíðinni, ég
hef ofboðslega gaman af íslenska pönkinu.“
Dýravinur dauðans
Spurð um önnur áhugamál nefnir Unnur
María strax matseld og að borða góðan mat.
„Ég veit ekki hvort mér þykir skemmtilegra,
að elda eða borða, enda helst þetta oft í hend-
ur.“
Hún hlær.
„Ég elda mest grænmetis- og fiskrétti en
ég hætti alveg að borða kjöt fyrir nokkrum
árum. Trappaði mig smám saman niður uns
ég hætti alveg.“
– Hvers vegna?
„Mér þykir of vænt um dýr til að geta
borðað þau. Ég er dýravinur dauðans og
mjög svo mótfallin þeim þjáningum sem liggja
að baki hagkvæmum kjötpakkningum. Mögu-
lega hætti ég líka einhvern daginn að borða
fisk, í bili held ég mig við það að forðast eld-
isfisk.“
Spurð hvort hún haldi gæludýr brýst fram
stórmerkileg saga. „Já, ég er með kött. Sirk-
uskött frá Mexíkó. Ég fann hann þegar ég
var að húkka far frá Torreon. Hann var
þarna rytjulegur og svangur í vegarkantinum,
lítill kettlingur. Hann var gæfur og úr varð að
ég tók hann með mér. Við smullum strax
saman og í næstum þrjú ár ferðaðist ég um
Mexíkó með köttinn á öxlinni. Það hafa lík-
lega fáir kettir sótt jafn margar sirkusnáms-
stefnur og þessi litli kisi!“
Þegar hún flutti heim kom ekki annað til
greina en að Herra Mjá, eins og kötturinn
heitir, kæmi með. Það var hægara sagt en
gert. Fyrir utan að sækja um innflutningsleyfi
og panta tíma í sóttkví þurfti Unnur María að
skila inn staðfestingu á því að kötturinn væri
ekki með hundaæði. Blóðsýni úr dýrum eru
ekki greind í Mexíkó í þeim tilgangi og fyrir
vikið þurfti Unnur María að senda sýnið með
tilheyrandi kostnaði og veseni yfir landamær-
in til Bandaríkjanna. „Ég lagði mikið á mig til
að koma Herra Mjá heim,“ segir hún.
Allt gekk að óskum og í dag er Herra Mjá
frá Torreon orðinn virðulegur Vesturbæj-
arköttur. Og unir hag sínum vel.
Þess má geta að Herra Mjá er eina „barn“
Unnar Maríu. „Fyrir utan öll sirkusbörnin
mín. Mér finnst ég eiga svolítið í þeim líka.“
Hún brosir.
Gæti haldið áfram lengi
Loks berst talið að framtíðinni og Unnur
María kveðst vel geta hugsað sér að vinna
lengi við Sirkus Íslands. „Mér finnst gaman
að kenna, sýna og koma fram og á meðan
mér þykir þetta skemmtilegt og fólk kemur
til að sjá okkur er engin ástæða til að hætta.
Fólk er á öllum aldri í sirkusbransanum og ég
hef séð fólk á sjötugsaldri troða upp á sýn-
ingum og ráðstefnum erlendis. Ég gæti því
haldið áfram lengi enn. Líkamlega ætti það
ekki að vera nein fyrirstaða og frá mínum
bæjardyrum séð vinnur tíminn bara með
manni. Þjálfunin, nákvæmnin og einbeitingin
er iðulega meiri hjá fertugri manneskju en
tvítugri sem er rétt að byrja.“
Félagar í Sirkusi Íslands eru á aldrinum
tuttugu til fjörutíu ára en Unnur María segir
þau vera að vinna í því að eldast. Með hverju
árinu.
Hún gerir líka fastlega ráð fyrir að halda
áfram að skrifa. Það hafi hún alltaf gert með
öðru. Spurð um næstu verkefni eftir pönkið
verst hún samt allra frétta. „Ætli sé ekki best
að klára þessa bók fyrst, áður en maður snýr
sér að þeirri næstu. En mitt svið er og verður
alþýðumenning. Fyrir nokkrum árum tók ég
til dæmis þátt í að skoða barmenningu á
Norðurlöndunum á vegum Norrænu ráð-
herranefndarinnar og úr því varð áhugaverð
bók þar sem skandinavísk barmenning var
krufin.“
Annars gildir það sama um sirkusinn og
skriftirnar. „Ég reyni alltaf að finna mér eitt-
hvað skemmtilegt að gera.“
Unnur María Bergsveins-
dóttir hélt hún væri orð-
in of gömul til að byrja að
húlla þrítug að aldri. Það
var öðru nær.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Unnur María með eldhring á lofti. Myndina tók Jeaneen Lund en hægt er að skoða þessa mynd og
fleiri frá síðasta ferðalagi Sirkus Íslands á einkasýningu hennar í galleríinu Mengi, Óðinsgötu 2.
Ljósmynd/Jeaneen Lund