Dagblaðið Vísir - DV - 27.04.2011, Page 10
10 | Fréttir 27. apríl 2011 Miðvikudagur
„Þessi frásögn er mjög óljós finnst
mér því hvaða heila- og taugaskurð-
læknir hefur fullyrt þetta og hvernig
eru menn að mæla þetta? Það er tal-
að um kvikasilfur í bóluefnum sem er
mjög rangt því það eru engin kvika-
silfursambönd í bóluefnum sem not-
uð eru á Íslandi og hafa ekki verið í
mjög langan tíma,“ segir Þórólfur
Guðnason, yfirlæknir á sóttvarna-
sviði Landlæknisembættisins í sam-
tali við DV.
Ragna Erlendsdóttir, móðir Ellu
Dísar, fimm ára gamallar stúlku sem
barist hefur við óþekktan hrörn-
unarsjúkdóm í fjögur ár, fullyrð-
ir í viðtali á vefmiðlinum bleikt.is
síðastliðinn sunnudag að íslensk-
ur heila- og taugaskurðlæknir hafi
staðfest að stúlkan þjáist af sjálfs-
ofnæmi vegna bólusetningaróþols
eða „vaccine induced disease syn-
drome“. Hún gaf þó ekki upp hvaða
íslenski læknir staðfesti þessar nið-
urstöður. Þá hafa bæði ísraelskur og
þýskur læknir haldið því sama fram,
að sögn Rögnu. Hún segir einnig að
mikið magn af kvikasilfri hafi fund-
ist í líkama Ellu Dísar við mælingar
erlendis og vill meina að það tengist
bólusetningunum. Ragna segir Ellu
Dís hafa orðið mikið veika eftir all-
ar bólusetningar frá 2 til 24 mánaða
aldurs og hafi lamast hratt eftir það.
Bóluefnin tengjast ekki
taugasjúkdómum
Þórólfur segir það lengi hafa verið í
umræðunni að bólusetningar valdi
sjálfsofnæmissjúkdómum, sem er
stór flokkur af sjúkdómum, til að
mynda gigtarsjúkdómum. „Orsakir
þeirra eru að flestu leyti óþekktar en
þó er vitað að margir sjálfsofnæmis-
sjúkdómar koma í kjölfarið af sýking-
um, eins og inflúensu og fleiru.“ Þór-
ólfur segir margar rannsóknir til þar
sem tengsl sjálfsofnæmissjúkdóma
og bólusetninga hafi verið könnuð
en það hafi ekki verið hægt að sýna
fram á nein bein tengsl þar á milli.
„Það er að vísu þannig með misl-
inga- og rauðu hunda-bóluefnin,
þau geta í einu tilfelli af mörghundr-
uð þúsund bólusettra valdið breyt-
ingum á blóðflögum sem flokkast
sem sjálfsofnæmissjúkdómur en það
er ekkert af þessum bóluefnum sem
hefur tengst taugasjúkdómum eins
og hún er að lýsa,“ segir Þórólfur og
vísar til fullyrðinga Rögnu.
Hann segir að þegar svona mál
komi upp þá verði auðvitað að rann-
saka það. „Það verður þó að varast að
halda einhverju svona fram. Að bera
fyrir sig að einhver hafi sagt eitthvað
eru ekki nógu góð rök fyrir einhverj-
um svona tengingum,“ segir Þórólfur.
Alvarlegir fylgilkvillar
sjaldgæfir
Geir Gunnlaugsson landlæknir segist
í samtali við DV ekki þekkja til þessa
sjúkdóms sem Ragna fullyrðir að Ella
Dís þjáist af. Að hans mati eru fullyrð-
ingar um tengsl á milli bólusetninga
og sjálfsofnæmis með þessum hætti
óábyrgar. „Ég held að allir foreldr-
ar óski þess af heilum hug að barnið
þeirra veikist ekki og bóluefni er með-
al þeirra alöflugustu forvarnar aðgerða
sem íslenska heilbrigðiskerfið get-
ur boðið upp á. Alvarlegir fylgikvill-
ar bólusetningar eru mjög sjaldgæf-
ir og það eru alltaf deilur um það.“
Geir bendir á að börn séu bólusett
oft á fyrstu átján mánuðum ævi sinn-
ar og að ýmislegt gerist hjá barninu
á þeim tíma alveg óháð bólusetning-
um. Hann segir erfitt að að halda fram
sambandi á milli bólusetninganna og
þess að einhver ákveðinn atburður
gerist eða sjúkdómur komi fram, sem
valdi hrörnun eða öðrum vandkvæð-
um hjá börnunum.
Kemur í veg fyrir 3 milljónir
dauðsfalla
Nú stendur yfir alþjóðleg vika til-
einkuð bólusetningum á vegum Al-
þjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar
WHO, en hún hófst þann 26. apríl síð-
astliðinn. Tilgangurinn er að vekja at-
hygli á einstökum árangri sem náðst
hefur með bólusetningum og jafn-
framt hvetja til áframhaldandi og al-
mennrar þátttöku í þeim. Á heima-
síðu Landlæknisembættisins kemur
fram að bólusetningar komi árlega í
veg fyrir um þrjár milljónir dauðsfalla
og örkuml hjá um 750 þúsund börn-
um í heiminum. Þátttaka í almenn-
um bólusetningum hefur ávallt verið
mjög góð á Íslandi og það er ástæða
þess að tekist hefur að útrýma nán-
ast öllum barnasjúkdómum sem enn
sjást í nálægum löndum. Búast má
við alvarlegum aukaverkunum hjá
um það bil einu af hverjum milljón
bólusettum börnum. Hér á landi má
því búast við að slíkt gerist á fimmtíu
ára fresti.
Margar kenningar um skaðsemi bólusetninga hafa skotið upp kollinum:
Bóluefni valdi einhverfu
Í gegnum tíðina hafa reglulega bor-
ist fréttir af hugsanlegum skaðleg-
um afleiðingum bólusetninga sem
ekki hafa átt við rök að styðjast.
Gott dæmi um slíkt eru kenningar
Andrew Wakefield frá árinu 1998
þar sem hann, ásamt fleiri læknum,
fullyrti að tengsl væru á milli MMR
bóluefnisins og einhverfu. Bóluefn-
ið er notað gegn mislingum, rauð-
um hundum og hettusótt, sem eru
allt alvarlegir sjúkdómar. Þessar
kenningar voru hraktar á skömm-
um tíma. Þeir læknar sem tóku
þátt í rannsókninni með Wakefield
drógu kenningarnar til baka en
hann sjálfur var sviptur læknisleyf-
inu og rekinn úr breska læknasam-
bandinu.
Þá voru í byrjun þessa árs flutt-
ar fréttir af því að fjölgun hefði
verið á tilfellum drómasýki í bæði
Svíþjóð og Finnlandi og getgátur
hafa verið uppi um að tengsl séu
á milli drómasýkinnar og bólu-
efnisins Pandemrix sem notað er
gegn svínaflensu. Íslensk stúlka,
Berglind Dúna Sigurðardóttir sem
greindist með drómasýki í fyrra,
sagði í viðtali við fréttastofu Rík-
issjónvarpsins að hún óttaðist að
svínaflensubólusetningin hefði
valdið sjúkdómnum hjá henni.
Haraldur Briem sóttvarnalækn-
ir sagði í samtali við DV í febrú-
ar að engin tengsl hefðu fundist á
milli drómasýki og bólusetningar
við svínaflensu hér á landi. Hann
benti jafnframt á að ekki hefðu
fundist nein tengsl á milli þess-
ara tveggja þátta í öðrum löndum
nema Svíþjóð og Finnlandi. Nú
stendur yfir fjölþjóðleg rannsókn
í Evrópu, sem Íslendingar taka
þátt í, þar sem hugsanleg tengsl
drómasýki og svínaflensubólu-
setningar eru rannsökuð frá öllum
hliðum.
Kannast ekki við
sjúkdóm Ellu Dísar
n Móðir Ellu Dísar segir staðfest að hún þjáist af sjálfsofnæmi vegna bólusetningaróþols n Landlæknir
kannast ekki við sjúkdóminn n Yfirlæknir á sóttvarnasviði Landlæknisembættisins segir málið mjög
óljóst n Búast má við alvarlegum aukaverkunum vegna bólusetningar á börnum á Íslandi á 50 ára fresti„Alvarlegir
fylgikvillar
bólusetningar eru
mjög sjaldgæfir og
það eru alltaf deilur
um það.
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
blaðamaður skrifar solrun@dv.is
Ella Dís Ragna segir dóttur sína þjást af
sjálfsofnæmi í kjölfar bólusetningaróþols.
Berglind
Dúna Óttast að
hún hafi fengið
drómasýki í kjöl-
far bólusetningar
við svínaflensu.
MYND SKJÁSKOT AF RÚV
Landlæknir Geir Gunnlaugsson segir mjög óábyrgt að setja fram fullyrðingar um tengsl bólusetningar og sjálfsofnæmis.