Dagblaðið Vísir - DV - 26.03.2012, Blaðsíða 16

Dagblaðið Vísir - DV - 26.03.2012, Blaðsíða 16
Sandkorn Þ egar búsáhaldabyltingin náði hámarki leit út fyrir á tímabili að lögreglan yrði yfirbuguð af mannfjöldanum. Undir- mönnuð lögreglusveit stóð með bakið í Stjórnarráðið frammi fyrir alltof stórum hópi reiðra mótmælenda sem höfðu verið hraktir frá Austurvelli með táragasi, eftir að lögreglumenn voru grýttir með gangstéttarhellum og glerflöskum. Á þessu augnabliki gerðist nokkuð sem mótar og skilgreinir Ís- land. Hópar eru mismunandi. Fyrir rúmi ári síðan fögnuðu tugþúsundir á Ta- hrir-torgi í Kaíró Í Egyptalandi afsögn Hosnis Mubarak. Mitt í hópi mótmæl- endanna varð fréttakonan Lara Logan fyrir kynferðislegri árás. Hún segir að tvö til þrjú hundruð menn hafi tekið þátt í árásinni með einhverjum hætti með barsmíðum og káfi. Fólk tók myndir af henni á farsímana sína. Þar sem hún var dregin í gegnum hóp mót- mælendanna kom hópur kvenna henni til bjargar, eftir 25 mínútur af ofbeldi frammi fyrir augum þúsunda. Eins hræðilegt og það er, hversu margir tóku þátt í ofbeldinu, er enn verra hversu margir stóðu hjá og umbáru það. Ástæðan fyrir því að ofbeldi þrífst er ekki að fólk er ofbeldishneigt. Ofbeldi þrífst þegar aðrir umbera það, með réttlætingum eða ragmennsku. Í mótmælum ræður sá ofbeldis- fyllsti ferðinni ef enginn stoppar hann af. Hann stigmagnar átökin fyrir hönd síns hóps. Mennirnir sem tóku tilhlaup og grýttu gangstéttarhellum í lögreglu- menn réðu atburðarásinni aðfaranótt 22. janúar 2009, allt þar til atburðurinn varð sem breytti stöðunni. Nokkrir í hópi mótmælenda stigu fram fyrir hóp- inn og stilltu sér upp fyrir framan lög- reglumennina, þannig að ekki var hægt að grýta lögreglumennina nema grýta þá með. Þannig steig fram fólk í miðri upplausninni og verndaði grundvallar- reglur samfélagsins. Undanfarið hefur verið töluvert um réttlætingar á ofbeldi. Fólk telur sig geta beitt ofbeldi eða hótunum, vegna þess hversu málstaður þeirra er góður. Ráðherrum ríkisstjórnarinnar hefur verið hótað. Maður, sem kom fyrir lítilli sprengju nálægt Stjórnarráðinu, útskýrði gjörðir sínar í samtali við DV fyrir í mánuðinum: „Það er búið að reyna svo margt en það er búið að ljúga að okkur í mörg ár … Við eigum ekkert eftir nema ofbeldi,“ sagði hann. Annar maður stakk mann í inn- heimtufyrirtæki í viðurstyggilegri hní- faárás og fékk þann stimpil að það væri hvorki óskiljanlegt né undarlegt að árásin hafi átt sér stað. Á föstudaginn hótaði maður starfsfólki sýslumannsins í Keflavík og hótaði því að „taka Brei- vik á þetta“, sem þýðir að drepa fjölda saklausra borgara vegna stjórnmála- skoðana þeirra. Það verður alltaf til ofbeldisfullt fólk, sem bíður bara rétt- lætingarinnar. Í umræðum um fréttirnar heyr- ast réttlætingar eins og „þetta kemur ekki á óvart“, „þetta er bara upphafið“, „fólk er búið að fá nóg“ og „bráðum verður blóðug bylting“. Ráðherrarnir Jóhanna Sigurðardóttir, Steingrímur J. Sigfússon og Ögmundur Jónasson eru komnir með lífverði, vegna hótana í þeirra garð og árásar á hús Ögmundar. Viðbrögð landsþekkts álitsgjafa voru að kalla eftir því að „einhver yrði ráðinn til að verja þjóðina fyrir ríkis- stjórninni!“ Líkt og meint vangeta eða brotin loforð ráðherranna séu sam- bærilegar við ofbeldishótanir og árásir á heimili. Á bak við árásina á Löru Logan er önnur vídd. Fólk trúði því að hún gæti verið frá óvinaríkinu Ísrael. Hún leit þannig út. Hún var hluti af „hinum“. Á Íslandi í dag eru margir „við“ og „hinir“. Lögfræðingar og skuldarar eru áber- andi dæmi. Sú orðræða er að verða algeng meðal fólks að réttlæta, beint eða óbeint, hótanir eða ofbeldisverk, út frá því gegn hvaða hópi þau beinast. Með tímanum ýtir stöðug fórnarlamba- væðing ofbeldisfólks í umræðunni undir viðurkenningu á ofbeldi og gefur ofbeldismönnum þá tilfinningu að of- beldi gegn vissum hópum fólks sé eðli- legur farvegur fyrir gremju. Fólkið sem verndar prinsippin og viðheldur grundvallaratriðunum í upp- lausnarástandi, án þess að þurfa þess og án þess að vera beðið um það, er mikilvægasta fólk samfélagsins þegar á reynir. Það hefur nefnilega sýnt sig, að við ákveðum í sameiningu hvort sá ofbeldisfyllsti stýri ferðinni, annað hvort með viðbrögðum okkar eða við- bragðaleysi. Upplýsingum um Heiðar breytt n Heiðar Már Guðjónsson, hag- fræðingur og fjárfestir, er það þekktur maður að gerð hefur verið um hann löng og ítarleg grein á íslensku á upplýs- ingasíðunni Wikipediu. Athygli vekur, þegar skoðað er hverjir það eru sem skrifuðu síðuna og breyttu henni, að sá sem hefur skrifað mest um Heiðar Má gerði það á tölvu með IP-tölu í borginni Zurich í Sviss. Heiðar Már býr einmitt í þeirri borg. Þetta er merkileg tilviljun. Þessi aðili hefur breytt fjöl- mörgum atriðum sem komu fram á síðunni þegar hún var samin, meðal annars því að Heiðar Már starfi fyrir vog- unarsjóð í Sviss og að tengda- foreldrar hans séu Björn Bjarnason, fyrrverandi ráð- herra, og frú. Upplýsingasíðan um Heiðar Má er því ekki eins upplýsandi og hún var sökum tíðra breytinga Zurich-búans. Blóðtaka fyrir RÚV n Flestum að óvörum hefur Þóra Arnórsdóttir fjölmiðla- kona sagst ætla að íhuga forsetaframboð í alvörunni. Þóra er einungis um fertugt og með sýnilegri og vinsælli fjöl- miðlamönnum á Ríkisútvarp- inu. Fjölmiðlakonan hefur fundið fyrir miklum meðbyr og fengið mikla hvatningu til að bjóða sig fram auk þess sem ný könnun Gallup sýnir að flestir þeirra sem vilja fá nýjan forseta að Bessastöðum styðja Þóru. Ef Þóra býður sig fram og nær kjöri sem forseti verður um að ræða talsverða blóðtöku fyrir RÚV þar sem maður hennar, Svavar Hall- dórsson, er einnig í mikilvægu hlutverki á fréttastofunni þar sem hann meðal annars hefur herjað á útrásarvíkinga í beitt- um fréttum. Skötuhjúin yrðu yngstu forsetahjón lýðveldis- sögunnar. Firring Einars n Almenningur fékk að heyra eitt af gullkornum ársins í síðustu viku eftir að stóru olíu- félögin þrjú voru hreinsuð af því að hafa viðhaft verð- samráð um margra ára skeið. Niður- staða Sam- keppniseftirlitsins um að samráðið hefði átt sér stað var þá felld úr gildi í Héraðsdómi Reykjavíkur og var íslenska ríkinu gert að greiða olíu- félögunum 1,5 milljarð króna í bætur. Af þessu tilefni sagði Einar Benediktsson, forstjóri Olís og eini æðsti stjórnandi olíufélaganna þriggja sem enn er við stjórnvölinn hjá þeim. „En það er greinilegt að það er enn til í þessu landi að rétt- lætið sigri að lokum.“ Þessi ummæli verða lengi í minn- um höfð, sérstaklega þegar niðurstöðu héraðsdóms verð- ur snúið í Hæstarétti, líkt og gera má ráð fyrir. Þau bætast í sarpinn í samráðsmálinu en ummælin „Fólk er fífl“ er líka úr því máli. Ég er mjög spennt að prófa eitthvað nýtt Ég hætti að drekka árið 1997 Sunddrottningin Ragnheiður Ragnarsdóttir flytur til Kína í janúar. – DV Guðmundur Rúnar Árnason, bæjarstjóri Hafnarfjarðar. – DV Nei við ofbeldi„Það verð- ur alltaf til ofbeldisfullt fólk, sem bíður bara réttlætingarinnar Hornsteinn lýðræðis T jáningarfrelsi – sér í lagi fjöl- miðlafrelsi – tryggir þátttöku almennings í ákvörðunum og framkvæmd ríkisvaldsins, þátt- taka almennings er hornsteinn lýð- ræðis.“ Corazon Aquino, forseti Filippseyja (1986–1992) Afgerandi sérstaða Ríki án upplýsinga-, tjáningar- og mál- frelsis eru yfirleitt ekki skilgreind sem lýðræðisríki. Þar sem leyndarhyggjan ræður ríkjum þrífst spilling og alræði. Mikið hefur verið rætt um í kjölfar Hrunsins hve mikilvægt það er að byggja hér upp hefð fyrir gagnsæi og að- gengi almennings og fjölmiðla að upp- lýsingum. Það þótti mikill sigur í þessa átt þeg- ar þingið samþykkti einróma ályktun í júní 2010, sem ég mælti fyrir, um að Ísland skapi sér afgerandi lagalega sér- stöðu varðandi verndun tjáningar- og upplýsingafrelsis. Alþingi ályktaði að fela ríkisstjórninni að leita leiða til að styrkja tjáningarfrelsi, málfrelsi, upp- lýsingamiðlun og útgáfufrelsi hérlendis auk þess sem vernd heimildarmanna og uppljóstrara verði tryggð með það markmið að sameina það besta frá lög- gjöf annarra ríkja til að skapa Íslandi sérstöðu á sviði tjáningar- og upplýs- ingafrelsis. Markmiðið verði lýðræð- isumbætur þar sem traustum stoðum verði komið undir útgáfustarfsemi. Þingsályktunartillagan var samin með stuðningi frá þingmönnum allra flokka. Fjölmargir virtir sérfræðingar og sam- tök, bæði innlend og erlend, veittu ráð- gjöf við vinnuna. Skýr framtíðarstefna Þjóðin stendur nú á krossgötum og breytinga á lagaumhverfinu er þörf. Á slíkum tímum er nauðsynlegt að upp- gjörið gangi ekki aðeins út á að horfast í augu við fortíðina heldur jafnframt að móta skýra framtíðarstefnu fyrir land og þjóð. Tillögurnar í greinargerð ályktun- arinnar eru til þess fallnar að umbreyta landinu þannig að hér verði framsækið umhverfi fyrir skráningu og starfsemi alþjóðlegra fjölmiðla og útgáfufélaga, sprotafyrirtækja, mannréttindasamtaka og gagnaversfyrirtækja. Slíkar breyting- ar mundu treysta stoðir lýðræðis, verða hvati til nauðsynlegra umbóta hérlendis og auka gagnsæi og aðhald. Stefnu- mörkunin gæti gefið þjóðinni aukið vægi á erlendum vettvangi og orðið lyftistöng í atvinnu- og efnahagsmálum. Einstakt tækifæri Mögulegt er að hrinda í framkvæmd heildrænni stefnu til að tryggja lagaum- hverfi til verndar málfrelsinu sem er nauðsynlegt fyrir þá sem stunda rann- sóknarblaðamennsku eða gefa út efni sem telst mikilvægt í pólitísku sam- hengi. Upplýsingasamfélagið má sín lítils ef stöðugt er vegið að leiðum til að koma á framfæri upplýsingum sem viðurkennt er að almenningur eigi rétt á. Þótt sum lönd hafi lögfest fyrirmyndir á þessu sviði hefur ekkert ríki enn sam- einað allt það besta til að skapa sér sér- stöðu svo sem hér er kynnt. Ísland hefur því einstakt tækifæri til að taka afger- andi forystu með því að búa til traust- vekjandi lagaramma sem væri byggður á bestu löggjöf annarra ríkja. Mikið verk óunnið Andi þessarar þingsályktunar er að við tryggjum að Ísland hafi alltaf bestu mögulegu löggjöf til að vernda þessar grunnstoðir lýðræðis. Enn er mikið verk fyrir höndum til að tryggja að lagabreyt- ingar verði að veruleika. Aðeins er búið að lögfesta eina tillögu af 12, en hún snýr að vernd heimildarmanna. Verið er að vinna upplýsingalögin í anda álykt- unarinnar sem er best þekkt úti í hinum stóra heimi sem IMMI. Því miður sækist verkið seint því nú er sótt hart að fjöl- miðlum sem reyna að miðla til almenn- ings upplýsingum sem varða almanna- hag og tengjast þeim aðilum sem bera beina ábyrgð á Hruninu. Þessi þróun er fyrirsjáanleg og má segja að fyrstu til- raunir til þessa séu kveikjan að þessari ályktun, en tilraunir Kaupþings til að þagga niður fréttir af lánabók þeirra í ágúst 2009 var víti til varnaðar sem væri einfalt að fyrirbyggja með breytingu á reglugerð um heimildir sýslumanna til að framkvæma lögbann af þessu tagi. Dregið úr þrótti fjölmiðla Árið 2006 var lögð fram ályktun um afnám refsiákvæða vegna ærumeið- inga en þessi ályktun var svæfð í nefnd þrátt fyrir að þingið hafi einróma sam- þykkt eftir fyrstu atkvæðagreiðslu að afgreiða hana. Ég skora á almenning og blaðamenn að kynna sér til hlítar immi.is-ályktunina og þrýsta á að lögin verði að veruleika áður en þær frjálsu raddir sem hafa þorað að kryfja til mergjar þau mein sem plagað hafa samfélag okkar þagna vegna ótta við ofsóknir. Það er hættulegt lýðræðinu þegar ritstjórnir eru nánast lamaðar vegna endalausra lögsókna. Lögsókn- irnar þjóna oft því hlutverki að trufla störf ritstjórna og blaðamanna, því það dregur úr þrótti fjölmiðla að þurfa að verja svo miklum tíma og orku í að verja sig þó svo að meirihluti mál- anna sé nánast borðleggjandi unninn. Hver sá sem á yfir höfði sér dómsmál stundar sjálfsritskoðun enda alþekkt og eðlileg mannleg viðbrögð við árás- um á afkomu og öryggi. Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Lilja Skaftadóttir Ritstjórar: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) og Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is) Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri: Stefán T. Sigurðsson (sts@dv.is) Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Hönnunarstjóri: Jón Ingi Stefánsson (joningi@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: DV.is F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð Heimilisfang Tryggvagötu 11 Hafnarhvoli, 2. hæð 101 Reykjavík FRéTTASkoT 512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis. 512 7000 512 7010 512 7080 512 7050 AÐALnúmeR RiTSTJÓRn ÁSkRiFTARSími AuGLýSinGAR 16 26. mars 2012 Mánudagur Kjallari Birgitta Jónsdóttir Leiðari Jón Trausti Reynisson jontrausti@dv.is

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.