Dagblaðið Vísir - DV - 18.04.2012, Blaðsíða 12

12 Fréttir 18. apríl 2012 Miðvikudagur
Hætti keppni
vegna búlimíu
Þ
að var meira að segja verið að
hvetja mig áfram til að taka
þátt þrátt fyrir að ég væri með
búlimíu,“ segir 19 ára gömul
stúlka sem stefndi á að taka
þátt í Íslandsmóti í módelfitness um
páskana en hætti við á síðustu stundu
vegna veikinda sinna.
Hún bloggaði opinskátt um
undir búninginn og játaði það síðan
skömmu fyrir keppnina að hún þjáðist
að búlimíu. Það gerði hún til að leita
ráða hjá lesendum bloggsíðunnar um
hvort hún ætti að halda áfram að und-
irbúa sig fyrir keppnina og taka þátt
eða einbeita sér að því að ná tökum
á sjúkdómnum. Eftir á að hyggja kom
það henni mikið á óvart hve marg-
ir hvöttu hana til að halda sínu striki
og leita sér hjálpar eftir mótið. Hún
væri búin að leggja of mikið á sig til að
hætta á lokasprettinum.
Sá stjörnur
Stúlkan æfði tvisvar á dag, alla daga
frá því í desember og þangað til í lok
mars og innbyrti á þeim tíma mjög
fáar hitaeiningar á dag. Á bloggsíð-
unni lýsti hún því hvernig ástandið
var orðið undir lokin: „Ég er búin að
borða svo lítið af kolvetnum að stund-
um veit ég ekki einu sinni hvar ég lagði
bílnum mínum! Stundum get ég varla
klárað setningarnar sem ég er byrjuð
á.“ Í samtali við DV bætir hún við að
hún hafi varla haldið höfði í vinnunni
og bókstaflega séð stjörnur.
Hún hafði áður glímt við átröskun-
arsjúkdóm sem hún taldi sig hafa náð
tökum á en stífur undirbúningur fyr-
ir mótið ýfði upp sjúkdóminn á nýjan
leik.
„Ég var með anorexíu fyrir ári og
náði að jafna mig og svo tók ég kol-
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
blaðamaður skrifar solrun@dv.is
n 19 ára stúlka þróaði með sér átröskunarsjúkdóm fyrir mót í módelfitness
„Þessi keppni sem slík, eða sérstaklega
undirbúningur fyrir hana, er mjög áhuga-
verður. Þú setur líkamann í aðstæður sem þú
myndir annars ekki gera og nærð út úr honum
kannski meiru en góðu hófi gegnir,“ segir
Stefán B. Aðalbjörnsson næringarfræðingur.
Hann bendir á að grunnhitaeiningaþörf
konu sem er um 165 sentimetrar á hæð og í
kringum 60 til 62 kíló sé um 1.400 til 1.600
hitaeiningar á dag. Sú orka dugi þó aðeins til
að liggja í rúminu allan sólarhringinn. „Við
þetta bætist við öll hreyfing. Fyrir meðal-
konu er hitaeiningaþörf dagsins kannski
2.000 hitaeiningar plús,“ útskýrir Stefán.
Sígur á ógæfuhliðina
Á svo hitaeiningaskertu fæði minnkar orku-
brennsluhæfni líkamans sjálfkrafa, að sögn
Stefáns. Í undirbúningi fyrir fitnesskeppni
æfa stelpur hins vegar svo mikið að þær ná
að halda brennslunni töluvert hárri þrátt fyrir
takmarkaða orku. „En rannsóknir benda ein-
dregið til þess að þetta gerist bara í upphafi.
Það er að segja, þú ert á orkuskertu fæði, þú
æfir mikið og nærð að halda uppi hitaein-
ingabrennslu líkamans í einhverja daga, svo
fer að síga á ógæfuhliðina því líkaminn getur
þetta ekki.“
Stefán segir líkamann ekki geta haldið
uppi svo hárri brennslu með svo litlu magni
af mat til lengdar. Rannsóknir sýni fram á að
brennslugeta líkamans skerðist því í raun í
undirbúningi fyrir keppnir sem þessa.
Stelpurnar blása út
„Ég veit um mýmörg dæmi um að, sérstak-
lega stelpurnar, þær alveg blása út í kjölfarið
á keppninni. Það er meðal annars vegna þess
að brennsluhæfni líkamans er orðin verulega
skert og svo byrja þær að borða kannski
1.800 til 2.200 hitaeiningar á dag sem þær
eiga að gera miðað við sinn aldur, hæð og
stærð. Auðvitað eru ekki allir sem
fara út í svona öfgar fyrir keppni.
Það er ekki heil brú í hvernig farið
er með líkamann í aðdraganda
svona keppni.“
Samkvæmt heimildum DV er
þetta raunin með margar stúlk-
urnar sem tóku þátt í keppninni í
ár. Þeim finnst þær vera að blása
út og hafa þyngst um
fleiri, fleiri kíló á mjög
skömmum tíma.
Heimildir herma að þær hafi einnig margar
fundið fyrir almennri vanlíðan og meðal
annars vaknað í svitabaði á nóttunni.
Heilinn hættir að virka almennilega
Undirbúningur fyrir fitnesskeppni tekur
margar vikur og að sögn Stefáns geta ein-
staklingar á orkuskertu fæði ekki verið með
athyglina 100 prósent í lagi á þeim tíma.
„Það er bæði vegna hitaeiningaskorts og að
orkan er ekki nægilega mikil og líka því það
er svo mikill kolvetnisskortur.“ Algengt er
að keppendur skeri mikið niður í kolvetnum
fyrir keppni en Stefán segir að heilinn virki
langbest á kolvetnum. „Þannig að þegar þú
skerðir kolvetnin svona gífurlega sem
er gert í þessum undirbúningi ertu að
minnka orkuefnin sem heilinn getur
notar til að funkera.“
„Líkaminn getur þetta ekki“
vetnissvelti mánuði fyrir mót til að sjá
hvernig ég myndi bregðast við.“ Í upp-
hafi kolvetnissveltisins var líkamsfita
hennar 16 prósent og eftir viku í slíku
svelti stóð hún í stað hvað líkamsfit-
una varðaði. „Það voru rosaleg von-
brigði og ég fór alveg í kerfi. Þetta var
svolítið erfitt.“
Veikindin ekkert feimnismál
Það var erfið ákvörðun fyrir hana
að hætta, bæði út af allri vinnunni
sem henni fannst hún vera búin að
leggja á sig, sem og kostnaðinum
sem undirbúningnum fylgdi. „Ég var
búin að eyða yfir 200 þúsund krón-
um í þetta. Allt í vaskinn,“ segir hún
hálfsvekkt. Stúlkan er þó mjög sátt
við þá ákvörðun að hafa hætt við
að taka þátt í keppninni að þessu
sinni. Henni leið strax miklu betur
þegar hún fór að nærast betur og
lýsti breytingunum á blogginu sínu.
„Höfuðverkurinn sem ég var með
daglega út af orkuleysi og kolvetnis-
leysi er loksins farinn og loksins er
ég byrjuð að sjá almennilegar tölur á
einkunnablaðinu mínu. Ég vona að
ég verði komin á réttan veg sem allra
allra fyrst.“
Hún segir ákveðna aðila hafa gagn-
rýnt það að hún bloggaði um veikindi
sín og hún var sögð sækjast eftir at-
hygli. Það var þó ekki raunin. „Þetta er
ekkert feimnismál fyrir mig,“ segir hún
og bendir á að fyrsta skrefið sé að við-
urkenna vandann. Án þess sé erfitt að
leita sér hjálpar.
Þurfti að skafa meira af sér
Stúlkan bar sig gjarnan saman við aðr-
ar stelpur sem voru að undirbúa sig
fyrir sama mót og heyrði einhverjar
þeirra segja að þær væru komnar nið-
ur í 13 prósenta líkamsfitu.
Þá barst henni það til eyrna að
dómari í keppninni hefði sagt að hún
þyrfti að skera meira niður ef hún ætl-
aði sér að eiga möguleika. Henni féll-
ust hendur við þessar upplýsingar.
„Að vera með það fast í hausnum að
ég ætti að skera meira niður var svo-
lítið erfitt. Að ég þyrfti að skafa meira
af mér.“ Í kjölfarið fór að síga á ógæfu-
hliðina hjá henni.
Líkamsrækt er hennar ær og kýr og
þrátt fyrir að hafa hætt við að keppa
um páskana stefnir hún ótrauð á ann-
að mót sem haldið verður í nóvember.
Hún er undir stöðugu eftirliti vegna
sjúkdómsins og segist aldrei fá að
vera ein. Hún æfir ennþá mikið, jafn-
vel tvisvar til þrisvar á dag, en hefur, að
eigin sögn, náð tökum á búlimíunni,
sem hún var sem betur fer ekki orðin
langt leidd af.
Neytti 1.030 kaloría á dag
Stúlkan segist í raun hafa hellt sér út
í undirbúning fyrir keppnina án þess
að vita hvað hún var að gera og þjálf-
arinn sem hún var með í upphafi var
ekki mikið fyrir að leiðbeina henni.
„Fyrir jól var ég hjá þjálfara á Akra-
nesi sem mælti með að ég borðaði
1.030 kaloríur á dag. Það var svelti.“
Samkvæmt matarplani þjálfarans sem
hún er með núna á hún að borða um
1.500 kaloríur á dag og fylgir hún því.
Rétt er þó að geta þess að samkvæmt
Lýðheilsustöð er æskilegur hitaein-
ingafjöldi fyrir konur sem æfa allt að
sjö sinnum í viku um 2.600 hitaeining-
ar á dag.
Ekki megrunarátak
Stúlkan er nú öllu fróðari um það
hvernig á að undirbúa sig fyrir fitness-
mót og segir allt of marga líta á undir-
búning fyrir módelfitness sem megr-
unarátak. Það sé hins vegar mikill
misskilningur.
Hún segir vanta miklu meiri
fræðslu og upplýsingar um hvað felst
í því að taka þátt í módelfitness og við
hverju megi búast. Þá segir hún að
síðast en ekki síst skipti miklu máli
að vera með góðan þjálfara sem sýni
hverjum einstaklingi áhuga.
Brennslugetan skerðist
Steinar segir líkamann ekki geta
haldið uppi mikilli brennslu á
orkuskertu fæði nema í
mjög skamman tíma.