Dagblaðið Vísir - DV - 18.04.2012, Blaðsíða 18

18 Neytendur 18. apríl 2012 Miðvikudagur
Vandaðu til vorverka
n Nú er tími til að stinga upp matjurtabeð og yfirfara grasflötina
S
umardagurinn fyrsti er á
fimmtudag og tími til kom-
inn til að yfirfara garðinn og
laga allt sem aflaga hefur far-
ið í vetur. Á heimasíðu Blómavals
eru leiðbeiningar um hvaða verk
þarf að vinna þegar sumarið nálg-
ast.
Þar segir að matjurtabeð þurfi
að stinga upp og gera tilbúin um
leið og frost fer úr jörðu. Þegar vor-
hret og næturfrost eru að mestu
um garð gengin megi einnig fara að
huga að því að taka til í blómabeð-
um og runnabeðum en það borgi
sig þó ekki að vera of snemma á
ferðinni eða vera of vandvirkur.
Önnur garðverk eru að yfirfara
grasflötina og laga ójöfnur með
sandi. Ef til vill þarf einnig að skera
í burtu fífla og reyta burt sóleyjar og
annað illgresi áður en það nær rót-
festu.
Þegar næturfrost eru úti má
fara að planta í sumarblómabeð,
svalakassa og tröppuker.  Það er
þó einnig hægt að fá nokkrar teg-
undir sumarblóma sem nota má
til að skreyta garðinn með strax
í apríl. Sem dæmi um slík blóm
eru vorlyklar, stjúpur og fagurfífl-
ar. Einnig megi kaupa ýmiss kon-
ar sígræna barrviði til að nota í
kerjaskreytingar. 
Góður tími til að klippa og grisja
trén er snemma á vorin, því þá sést
greinabygging trjánna, eða áður en
trén laufgast.
E
ld
sn
ey
ti
Algengt verð 268,3 kr. 265,3 kr.
Algengt verð 268,1 kr. 265,2 kr.
Algengt verð 268.0 kr. 265,0 kr.
Algengt verð 268,3 kr. 265,3 kr.
Algengt verð 269,9 kr. 265,3 kr.
Melabraut 268,1 kr. 265,3 kr.
Staurinn
lagaður
tafarlaust
n Lofið fær Orkuveitan. „Ég hafði
tekið eftir því nokkrum sinnum á
göngu minni með dóttur
mína á leið í skóla að einn
ljósastaurinn á leiðinni var
bilaður. Tengiboxið á
honum var hálfopið
og vírarnir nánast
stóðu út úr honum og
sköpuðu slysahættu ef
einhverjir færu að fikta
í þessu. Ég hringdi í
þjónustudeildina hjá Orkuveitunni
og talaði þar við einstaklega þægi-
legan og kurteisan mann, Sævar að
nafni. Hann lofaði að kíkja á málið
og þakkaði ábendinguna. Mér varð
litið út um gluggann korteri seinna,
viðgerðarmaður var mættur og
staurinn lagaður. Þetta fannst mér
flott og til eftirbreytni.“
Vantaði
hluta matar-
ins á diskana
n Lastið fær Laundromat. „Við fór-
um tvö út að borða rétt eftir hádegi
á Laundromat Café. Við pöntuðum
helgarbröns og þegar við fengum
matinn, fannst okkur
hann ekki mikill
en kipptum okkur
ekki upp við það
og borðuðum. Eftir
smá umræðu um
matinn ákváðum við að fá
að sjá matseðilinn og at-
huga hvort rétturinn ætti
virkilega að vera svona. Þegar
við höfðum litið á matseðilinn kom
í ljós að það vantaði fjóra hluti á
diskinn ásamt því að enginn heilsu-
safi fylgdi honum eins og stóð í
matseðlinum. Þegar við kölluðum
í þjóninn benti hún okkur á að við
hefðum betur sagt þetta strax, en
bauðst samt til þess að láta okkur fá
heilsusafann. Við fengum einungis
20 prósenta afslátt af matnum sem
mér finnst heldur lélegt og það
furðar mig að kokkarnir sem mat-
reiða þarna geti ekki borið fram
einfaldan bröns sem boðið er upp á
hverja einustu helgi.“
DV hafði samband við Stein Einar
Jónsson, rekstrarstjóra Laundro-
mat, sem sagði: „Okkur þykir ótrú-
lega leiðinlegt þegar svona kemur
upp, þetta heyrir til undantekninga.
Við framreiðum aftur á móti 400
brönsdiska á hverjum laugardegi
og sunnudegi og erum í manna-
breytingum í eldhúsi. Bendir ýmis-
legt til að þau hafi í raun fengið
minni útgáfu sem einnig er á mat-
seðli. Ennfremur hefðu þau átt að
fá matinn gefins í stað 20 prósenta
afsláttar.“
SENDIÐ LOF EÐA LAST Á NEYTENDUR@DV.IS
Lof&Last
Vor Það þarf að yfirfara
garðinn eftir veturinn.
n Mikill raki á íslenskum heimilum n Raki og mygla hafa mjög slæm heilsufarsleg áhrif
Raki jafn hættuleguR og ReykingaR
R
aki í húsum er jafn skað-
legur heilsunni og reyk-
ingar að krabbameini und-
anskildu. Þetta segir Jan
Vilhelm Bakke, yfirlæknir
og sérfræðingur í loftgæðum inn-
andyra. Í doktorsritgerð sinni fjallar
hann um skaðsemi raka í húsum
og í samtali við Aftenposten seg-
ir hann mikilvægt að taka á þessu
vandamáli af alvöru. „Líti maður
fram hjá hættunni á krabbameini
má segja að raki í hýbýlum sé jafn
hættulegur heilsunni og óbeinar
reykingar en vegna rakans má sjá
sömu tíðni öndunarfærasýkinga
og ofnæmisviðbragða og vegna
óbeinna reykinga,“ segir hann og
á þá við berkjubólgu, langvinna
lungnateppu, astma og önnur of-
næmis- og öndunarfæravandamál.
Hann vitnar í alþjóðlega rannsókn
frá 2008 sem birtist í Journal of Epi-
demiology & Community Health
sem staðfestir þetta.
Hefði mátt koma í veg fyrir
sjúkdóma
Hann bendir einnig á norska rann-
sókn þar sem konur og börn voru
rannsökuð með þetta í huga en á
helmingi heimila þeirra fannst raki.
„Ef raki er of mikill á 50 prósentum
norskra heimila, hefur það í för með
sér 50 prósenta aukningu á hættu á
ofnæmi og öndunarfærasjúkdóm-
um svo sem astma, berkjubólgu og
lungateppu. Út frá niðurstöðunum
áætla ég að það hefði mátt koma í veg
fyrir um það bil 20 prósent af öllum
astma- og öndunarfærasjúkdómum
ef rakinn í húsunum hefði ekki verið
til staðar,“ segir Bakke.
Meiri raki í íslenskum húsum
Mikið hefur verið rætt um raka í hús-
um undanfarið hér á landi og nýver-
ið var haldið málþing um byggingar,
inniloft og heilsu, það fyrsta sinnar
tegundar á Íslandi. Hingað til hefur
verið rætt um vistvæna byggð, lýð-
heilsu og skipulag, viðhald, nýbygg-
ingar, steypuskemmdir og fleira en á
síðustu árum hefur áhugi á heilsu og
heilsueflingu aukist. Málþinginu var
einmitt ætlað að tengja saman þessa
þætti og fagstéttir sem hingað til hafa
ekki átt mikil samskipti. Sérfræð-
ingur frá Alþjóðaheilbrigðisstofn-
uninni, WHO, Matthias Braubach
kynnti þar alþjóðlega leiðarvísa um
heilnæmt inniloft og heilsupillandi
þætti eins og raka og myglu og önn-
ur efni. Í fyrir lestri hans kom fram
að hér á landi er meiri raki í hús-
næði en hjá nágrannaþjóðum okkar
og því ástæða til að skoða hvað ligg-
ur að baki þar sem raki í húsnæði er
heilsupillandi.
Erum innandyra 90 prósent af
tímanum
Sylgja Dögg Sigurjónsdóttir, líffræð-
ingur og meistaranemi í lýðheilsu-
vísindum, hefur látið sig málið varða
undanfarin ár en hún rekur fyrirtækið
Gunnhildur Steinarsdóttir
blaðamaður skrifar gunnhildur@dv.is
Sylgja Dögg Sigurjónsdóttir Segir
mikilvægt sé að loftgæði innandyra séu góð.
„Mygla er eingöngu
sýnileg í um það
bil fimmtungi eða 16–20
prósentum tilvika.