Dagblaðið Vísir - DV - 08.08.2012, Blaðsíða 12

12 Fréttir 8. ágúst 2012 Miðvikudagur
D
anir ætla að gera tilkall til
stórs svæðis á norðurslóð-
um. Í síðustu viku sendu
þeir hóp vísindamanna
til norðurpólsins til að
afla gagna og kanna landgrunnið.
Svæðið sem þeir ásælast er um 150
þúsund ferkílómetrar að stærð, en
talið er að þar sé að finna olíu og
jarðgas. Til að eignast svæðið þurfa
dönsk stjórnvöld að leggja fram
kröfu á grundvelli hafréttarsamn-
ings Sameinuðu þjóðanna, en slík
krafa gæti stangast á við hagsmuni
Rússlands og Kanada sem einnig
gera tilkall til norðurpólsins.
Rannsóknarleiðangur hafinn
„Ég hafna alfarið þessari átakanálg-
un sem kynnt hefur verið í fjölmiðl-
um og innan háskólasamfélagsins,“
sagði norðurheimskautsráðherra
Danmerkur, Klaus Holm, í samtali
við fréttastofuna Reuters. „Ef það er
einhver staður í heiminum þar sem
allir aðilar hafa hag af samvinnu,
þá eru það heimskautin. Áskorun-
in er risavaxin og svæðin víðfeðm.“
Lagt var af stað í leiðangurinn frá
Svalbarða á sænska ísbrjótinum
Óðni, en rannsóknarnefndin mun
vinna í 45 daga að söfnun jarð-
fræðigagna.
Frestur Dana til að gera tilkall
til svæðisins rennur út í nóvember
árið 2014. Í ljósi reglna í hafrétt-
arsamningi Sameinuðu þjóðanna
er ólíklegt að dönsk stjórnvöld fái
sínu framgengt nema sýnt verði
fram á að Lomonosov-hryggur-
inn svokallaði, sem umrætt svæði
liggur yfir, sé framlenging af land-
grunni Grænlands. Rússar ollu
nokkru fjaðrafoki og voru sakað-
ir um heimsveldistilburði þegar
þeir drógu fána sinn að húni á ís-
breiðu norðurheimskautsins árið
2007. Danir gerðu slíkt hið sama
árið 2009 og formaður rann-
sóknarnefndarinnar hefur ekki
útilokað að það verði einnig gert í
þessum leiðangri. Hér er því ekki
farið í grafgötur með að kröfur um
svæði á norðurpólnum eru liður í
útþenslustefnu danska þjóðríkis-
ins.
Nýlendustefna Dana
Danir hafa verið harðlega gagn-
rýndir fyrir yfirráð sín yfir Græn-
landi og Færeyjum. Sjálfstæðis-
barátta þessara þjóða hefur skilað
nokkrum árangri í seinni tíð og nú
er svo komið að þær eru um margt
sjálfráðar um innanríkismál. Þjóð-
irnar þurfa þó að lúta danska þjóð-
þinginu þar sem þær eiga saman
aðeins fjóra fulltrúa á móti 175 full-
trúum Dana. Mikið er um félags-
leg vandamál á Grænlandi og má
þá nefna háa sjálfsmorðstíðni og
þunglyndi. Fjárhagsaðstoð Dana
við Grænland og Færeyjar hefur
verið kennt um ýmislegt sem mið-
ur fer í löndunum, en sumir telja
að hún sé einungis til þess fall-
in að gera þjóðirnar háðar Dön-
um. Flestir viðskiptasamningar
við Grænland eru gerðir í gegnum
danska milligöngumenn, en meðal
fyrirtækja sem hafa komið sér fyrir
þar í landi eru Alcoa, Rio Tinto og
ExxonMobil.
Ísland og norðurslóðir
Samkvæmt þeim fræðimönnum
sem DV leitaði til hafa áætlanir
Dana lítil sem engin áhrif á hags-
muni Íslands í málefnum norður-
slóða. Þá hefur utanríkisráðuneytið
ekki mótað neina afstöðu gagnvart
áformum Dana. Samkvæmt Hjálm-
ari W. Hannessyni, fulltrúa Íslands
í embættismannanefnd Norður-
skautsráðsins, má ætla að ráðinu
verði kynntar niðurstöður rann-
sóknarleiðangursins að honum
loknum.
Þann 28. mars í fyrra samþykkti
Alþingi þingsályktunartillögu um
stefnu Íslands í málefnum norður-
slóða. Þar er ríkisstjórninni falið að
efla áhrif Íslands á málefni norð-
urskautsvæðisins, styðja við Norð-
urskautsráðið og vinna gegn lofts-
lagsbreytingum af manna völdum.
Jafnframt á Ísland að styðja réttindi
frumbyggja á norðurslóðum og
auka samstarf við Færeyjar og
Grænland með það fyrir augum
að efla hag og pólitískt vægi land-
anna. Ragnar Baldursson, sem
komið hefur að vinnu Norður-
skautsráðsins fyrir Íslands hönd,
gaf nýverið út skýrslu um þýðingu
norðurslóðastefnu Evrópusam-
bandsins fyrir Ísland. Þar er bent
á að ekkert aðildarríki Evrópu-
sambandsins eigi land að Norður-
Íshafi nema Danmörk í gegnum
Grænland. Þess vegna yrði banda-
laginu mikill akkur í aðild Íslands,
ekki síst vegna legu þess við syðri
mörk Norður-Íshafsins. Tekið er
fram í skýrslunni að með því að
gerast aðili að Evrópusambandinu
yrði Íslandi komið í stöðu fram-
varðar Evrópusambandsins við
anddyri Norður-Íshafsins. Aðild
geti því greitt fyrir evrópskum fjár-
festingum á Íslandi á sviði norður-
slóðarannsókna, í orkumálum og
flutningum tengdum auðlindanýt-
ingu á Norður-Íshafi.
n Danir gera tilkall til norðurpólsins n Hefur lítil áhrif á hagsmuni Íslands
Jóhann Páll Jóhannsson
blaðamaður skrifar johannp@dv.is
NýleNduveldið
færir út kvíarNar
„Svæðið sem þeir
ásælast er um
150 þúsund ferkílómetr-
ar að stærð en talið er
að þar sé að finna olíu
og jarðgas.
Þjóðrækið barn 10 mánaða barn fagnar brúðkaupi danska krónprinsins.
Ísbrjótur
Hópur vísindamanna
ryður sér veg.
Rifist um
ráðherralaun
Launakjör Ögmundar Jónasson-
ar innanríkisráðherra voru nýlega
til umræðu á síðu Tryggva Þórs
Herbertssonar, þingmanns Sjálf-
stæðisflokksins, á samskiptavefn-
um Facebook. Ögmundur þigg-
ur ekki ráðherralaun fyrir störf
sín, sem eru 855 þúsund krónur
á mánuði, heldur almenn þing-
mannalaun, sem eru 520 þús-
und. Þetta staðfesta meðal annars
álagningarseðlar ríkisskattstjóra
sem birtir voru fyrr í mánuðinum.
Upplýsingar ríkisskattstjóra ná
þó ekki nema til síðustu áramóta.
Tryggvi Þór sagði að Ögmundur
hefði verið á þingmannalaunum
fyrstu mánuðina í starfi en síðar
hefði hann þegið ráðherralaun.
„Gerði það fyrstu mánuðina… en
ekki lengur,“ sagði Tryggvi. Að-
spurður um athugasemdina seg-
ir Tryggvi það vera eitthvað sem
hann hafi haft eftir sínum heim-
ildum. En þegar blaðamaður ber
undir hann að Ögmundur sé á
öðru máli dregur hann sína full-
yrðingu til baka. „Það hlýtur að
vera rétt hjá honum,“ Í samtali við
DV segir Ögmundur að upplýs-
ingar um kjör sín séu aðgengi-
legar bæði á heimasíðu flokksins
og á heimasíðu hans.
Hækkunin á
herðar skatt-
greiðenda
Stjórnendur Hörpu vilja tvöfalda
leigu Sinfóníuhljómsveitar Íslands
og Íslensku óperunnar sem greiða
samtals 170 milljónir króna á ári
fyrir aðstöðu í Hörpu. Stjórnend-
ur hússins vilja hækka þá upphæð
í 340 milljónir og bæta með því
reksturinn á húsinu. Fréttablað-
ið greindi frá þessu á þriðjudag.
Þar kemur meðal annars fram að
hækkunin myndi lenda á ríkis-
sjóði og Reykjavíkurborg. KPMG
fór yfir rekstur og skipulag Hörpu
fyrir eigendur hússins, sem eru
ríkissjóður og Reykjavíkurborg.
Hækkunin myndi því með öðrum
orðum lenda á skattgreiðendum.
Rekstraráætlun Hörpu gerir ráð
fyrir að rekstrartap hennar verði
407 milljónir króna á þessu ári og
er það til viðbótar við þann tæpa
milljarð króna sem ríki og borg
leggja húsinu til vegna greiðslu á
lánum.
Fleiri gistu í júní
Gistinóttum á Íslandi fjölgaði í
júní um 13 prósent samanborið
við júní í fyrra. Samkvæmt Hag-
stofu Íslands fjölgaði þeim í öll-
um landshlutum en mest á Aust-
urlandi, þar sem þær voru um 19
prósentum fleiri en í fyrra.
Alls voru þær 202.500 í júní
ár en 178.800 í sama mánuði í
fyrra. Um 86 prósent gesta voru
erlendir ferðamenn. Athygli skal
vakin á því að hér eru gistiheimili
eða hótel sem eingöngu eru opin
yfir sumartímann ekki talin með.