Dagblaðið Vísir - DV - 08.08.2012, Blaðsíða 19

Neytendur 19Miðvikudagur 8. ágúst 2012
Forðist erFða-
breytt matvæli
n Rottur og mýs verða ófrjóar við neyslu erfðabreyttra matvæla n Dýrin eldast hraðar
„Monsanto ætti ekki að þurfa
að skýra frá öryggi erfða-
breyttra matvæla. Hagsmunir
okkar eru að selja sem mest af þeim
af minni reynslu er meira um of-
næmi og astma og ristilbólgum þar
sem erfðabreyttrar fæðu er neytt.“
Lindner segist einnig sjá tengsl milli
gigtar, sjálfsofnæmis, kvíða, ein-
kenna frá taugakerfi og erfðabreyttr-
ar fæðu. „Í raun allt sem tengist of-
virku ónæmiskerfi,“ segir Lindner.
Hún segist sjá árangur umsvifa-
laust. „Þegar mataræðinu er breytt
og sneitt hjá erfðabreyttu fæði sé
ég árangur strax.“ Hún segir algeng-
ast að fólk sem skiptir yfir í fæði án
erfðabreyttra innihaldsefna snúi sér
oftast að lífrænu fæði. Í lífrænu fæði
er ekki leyfilegt að nota nein erfða-
breytt innihaldsefni.
Bændur vitna
Jeffrey bendir á að vegna þess að
fólk skiptir oftast yfir í lífrænt fæði sé
hægt að benda á að umbreytingin
geti einfaldlega stafað af ríkara
næringarinnihaldi lífræna fæðisins
og minni áhrifum eiturefna. Sem
andsvar við þessu bendir hann á
reynslusögur bænda og garðyrkju-
fólks víða um heim. Þegar þeir taka
búfénað sinn af erfðabættu fóðri fá
þeir jafn dramatíska umbreytingu.
Danskur svínabóndi skipti um
fóður í apríl 2011 og tók út erfða-
bætt innihald. Eftir tvo daga voru
dýrin hætt að fá niðurgang en árið
áður höfðu 36 svín dáið úr magasár-
um og meltingarsjúkdómum.
Bóndi í Iowa segir svipaða sögu
og bætti líðan 3.000 svína sinna
með því að taka út erfðabætt fóður.
„Svínin eru hamingjusamari og það
er meiri leikur í þeim,“ sagði þessi
natni bóndi.
Í góðum tilgangi
Hvernig má það vera að orðspor
erfðabreytts fæðis sé jafnslæmt og
raun ber vitni?
Til að skilja það hlýtur að vera
gagnlegt að skilja nokkur smá atriði
er varða tæknina. Erfðabreytt mat-
væli eru afurðir erfðatækni sem
breytir plöntu með því að splæsa
í hana framandi geni úr alls ólík-
um tegundum – til dæmis bakter-
íu, vírus, óskyldum matjurtum eða
jurtum sem ekki eru notaðar til
matar, skordýri, öðrum dýrum og
jafnvel geni úr manni – í því skyni
að endurhanna plöntuna og veita
henni eftirsóknarverða eiginleika
sem eru hagkvæmir.
En hvers vegna? Eru þau ódýr-
ari en hefðbundin matvæli? Eða
næringarríkari? Því er haldið fram
að nytjaplöntum sé erfðabreytt til
hagsbóta fyrir bændur en ekki neyt-
endur.
Vísindamenn sem þróa erfða-
breytt matvæli halda öðru fram. Þeir
vonast til þess að geta í framtíðinni
þróað erfðabreyttar korntegund-
ir sem hafi meira næringargildi en
nú er. Þannig geti erfðabreytt fæða
orðið til góðs. Ráðið niðurlögum
sjúkdóma og jafnvel gegnt hlutverki
bóluefnis. Erfðabreytt matvæli eru
notuð í einhverjum mæli til að berj-
ast gegn næringarskorti í Afríku.
Óheimilt að selja ómerkta vöru
Á meðan erfðabreytt matvæli eru
jafn umdeild og raun ber vitni,
hafa neytendasamtök sett fram
þá kröfu að stjórnvöld geri að for-
gangsmáli að koma á skyldumerk-
ingum þeirra, og verndi þannig rétt
neytenda til að velja. En enn eru fá
erfðabreytt matvæli merkt á Íslandi
þótt reglur um merkingar á þeim
hafi tekið gildi um síðustu áramót
og nú er óheimilt að selja slík mat-
væli án þess að þess sé getið á um-
búðum að þau séu erfðabreytt. Sé
um samsett matvæli að ræða verð-
ur að upplýsa um það ef erfðabreytt
hráefni er meira en 0,9 prósent af
vörunni.
Um þetta er rætt á heimasíðu Neyt-
endasamtakanna en þar segir að sam-
tökin hafi fengið mörg erindi vegna
þessa. Neytendur séu hissa á því að
enn séu engin matvæli merkt sem
erfðabreytt og velti því fyrir sér hvort
nýju reglurnar hafi ekki tekið gildi.
Samtökin svara þessu og segja
að reglur um merkingar á erfða-
breyttum matvælum hafi vissulega
tekið gildi um áramótin og að Mat-
vælastofnun og heilbrigðiseftirlit
sveitarfélaga hafi, lögum samkvæmt,
eftirlit með því að reglunum sé fylgt.
Á síðunni segir að samtökin ætlist til
að eftirlitið tryggi að birgjar og versl-
anir fari að settum reglum þannig að
valfrelsi neytenda sé tryggt.
Þeir neytendur sem vilja kynnast
umræðunni enn frekar geta kynnt
sér efni vefsíðunnar: www.erfda-
breytt.net, þar sem eru kortlögð
þau lög og þær reglur sem gilda um
erfðabreytta framleiðslu og flutt-
ar nýjustu fréttir af því sem gerist á
þessu sviði á Íslandi.
Heimildir: www.foodconsumer.org,
Vitality Magazine Dramatic Health
Recoveries eftir Jeffrey Smith, digitaljo-
urnal.com, www.erfðabreytt.net
„Þegar tilrauna-
mýs og rottur fá
erfðabreytt fæði þá geta
þær einnig orðið ófrjóar
eða eignast lítil eða ófrjó
afkvæmi. Dæmi eru um
ýmis afbrigðileg áhrif, svo
sem hárvöxt í munni.
Fá bata með því að sneiða hjá erfðabreyttu fæði Í dag hafa margir læknar og næringarfræðingar tekið til sinna ráða samkvæmt
Jeffrey M. Smith, og ráðleggja sjúklingum sínum að sneiða hjá erfðabreyttum matvælum, með góðum árangri.