Dagblaðið Vísir - DV - 15.08.2012, Blaðsíða 16
Sandkorn
E
itt ógeðfelldasta fyrirbærið
sem varð til í hruninu er
skilanefndir og slitastjórnir.
Þarna er um að ræða hóp af
lögfræðingum sem mala gull
af því að höndla með eigur gömlu
bankanna. Af sama toga er fyrirbær-
ið skiptastjóri. Skilanefndirnar ganga
nánast sjálfala og lúta ekki sýni-
legu valdi. Þegar DV skoðaði mál-
efni þeirra skömmu eftir hrun kom á
daginn að þeir sem voru svo „heppn-
ir“ að komast í slíka gullpotta voru
margir hverjir með 25 þúsund krónur
á tímann. Taxtinn hefur ekki lækkað
síðan. Og dæmi voru um að nefndar-
menn og starfsmenn þeirra nytu af-
slátta í glæsibúðum erlendis vegna
eignarhalds fallins banka. Enginn var
eða er til eftirlits. Nú þegar fjögur ár
eru liðin frá hruni sitja þessar stjórn-
ir enn og ryksuga þrotabú sem sum
hver velta milljörðum króna. Þær
nærast á blóðmjólkinni.
Það fer ekki fram hjá fólki að lög-
fræðingarnir sem komast á spena
skilanefnda og slitastjórna maka
krókinn. Sannkallað gróðæri ríkir
þar sem þeir hafa komið sér fyrir við
kjötkatla útrásarbankanna föllnu.
Hið sama gildir um þrotabú stórfyr-
irtækja sem fóru á hausinn og lúta
nú stjórn skiptastjóra. Fyrrverandi
forstjóri Baugs, Skarphéðinn Berg
Steinarsson, lýsti því í samtali við DV
að skiptastjóri þrotabús Baugs væri
fyrst og fremst að skapa sér vinnu.
„Þetta er eilífðarvél,“ sagði Skarp-
héðinn í samhengi við málaferli þar
sem hann varðist kröfu skiptastjóra
Baugs. Hann sagði engan ann-
an tilgang með málarekstrinum en
að innheimta lögfræðiþóknanir og
skapa lögfræðistofu tekjur. Ekki skal
lagt mat á réttmæti þeirra orða en
það er ýmislegt sem bendir til að
heilt yfir sé pottur brotinn.
Eftirlitsleysið með umræddum
skilanefndum og slitastjórnum er
nær algjört og valdið sem þær hafa
er mikið. Engu virðist skipta hver
framganga nefndarmanna er. Þeir
eru utan lögsögu. Þetta er smuga
hins íslenska fjármálageira þar sem
ábyrgðarlaust fólk græðir á tá og
fingri vegna þess að á einhverjum
tímapunkti var það skipað til að ráð-
stafa eigum banka eða fyrirtækja.
Það spyr enginn um árangur af störf-
um þessara aðila. Þegar lagt er upp
í glórulausa vegferð er enginn til að
hamla gegn vitleysunni. Það rík-
ir stjórnleysi. Augljóst er að margt
þetta fólk á mikið undir því að teygja
lopann og halda lífi í störfum sínum
sem gefa þeim tugi þúsunda í tíma-
kaup.
Auðvitað eru skilanefndirnar rétt
eins og skiptastjórar og slitastjórnir
nauðsynlegar en allt er þetta spurn-
ing um tímamörk. Löggjafinn þarf
að gefa þessum fyrirbærum gaum
og tryggja að eftirlitið sé til staðar
og ekki skilyrði til sjálftöku. Það er
óforsvaranlegt að menn komist í þá
aðstöðu með eigur annarra að það
verði til eins konar eilífðarvélar sem
stöðugt spýta úr sér gulleggjum.
Össur í nauðvörn
n Össur Skarphéðinsson ut-
anríkisráðherra þarf á öllu
sínu að halda þessa dagana
til að verja aðildarumsókn-
ina að Evrópusambandinu.
Stór hluti þingflokks Vinstri
grænna er farinn á taugum
vegna málsins og vill slíta
viðræðum. Það hefur reynd-
ar verið undirliggjandi lengi
að flokkurinn myndi finna
sér ástæðu til að bakka út
úr málinu. VG mælist með
afar lélegt fylgi og sér fram á
hrun í kosningum
Stríð Steingríms
n Steingrímur J. Sigfússon,
formaður VG, verður stöð-
ugt veikari eftir því sem fylgi
minnkar og
ágreinings-
málin við
Ögmund Jón-
asson taka
á sig skýrari
mynd. Fæst-
um hef-
ur leynst að flokkurinn er
klofinn þótt Steingrími hafi
með handafli tekist að halda
honum saman. Menn bíða
þess nú spenntir að loka-
uppgjör Steingríms og Ög-
mundar fari fram. Allt eins
er viðbúið að Ögmundur
muni hafa þar betur og taki
við kefli formannsins
Umburðarlyndur
rektor
n Kristín Ingólfsdóttir, rekt-
or Háskóla Íslands, þykir
hafa einkennilegar áhersl-
ur við stjórnun skólans.
Rektorinn er með eindæm-
um umburðarlyndur eins
og í ljós kom þegar Hannes
Hólmsteinn Gissurarson pró-
fessor var staðinn að verki
við að stela texta nóbels-
skáldsins Halldórs Kiljans
Laxness. Nú er komið upp
mál stundakennara við
skólann sem uppvís er að
því að ljúga á sig dokt-
orsprófi. Rektorinn ákvað
að slá um hann skjaldborg
með því að leyna nafni
hans með þeim afleiðing-
um að allir stundakennar-
ar guðfræðideildar liggja
undir grun.
Ekki benda ...
n Bjarni Benediktsson, for-
maður Sjálfstæðisflokksins,
á ekki sjö dagana sæla eftir
að staðfest
var að ríkið
hefði tapað
fjórum millj-
örðum á Sjó-
vá. Bjarni,
sem full-
yrti að ríkið
myndi ekki tapa á bram-
boltinu með bótasjóðinn,
stóð tæpt í eigin flokki þótt
þetta bættist ekki við. En
sjálfur fullyrðir hann að ekk-
ert hefði þurft að tapast ef
Steingrímur J. Sigfússon hefði
ekki klúðrað sölunni á Sjóvá
rækilega.
Ég kom
fram í pilsi
Ég er mikill
keppnismaður
Helgi Björns sló í gegn í tjullpilsi á Hinsegin dögum. – DV Róbert Wessman er Íslandsmeistari í hjólreiðum. – DV
Blóðmjólk skilanefnda„Þetta er
eilífðarvél
Þ
að liggur fyrir að skoðanir á
hugsanlegri aðild Íslendinga
að Evrópusambandinu eru
skiptar. (Þessi setning er það
sem enskir kalla „understatement“.)
Sjálfur hef ég átt í rökræðum um
ESB í ótal eldhúsum, heitum pott-
um, vinnustöðum, sumarhúsum,
skólastofum, leigubílum og guð má
vita hvar síðan 1986 eða svo, með
hléum. Oft hafa þessar rökræður
verið tilfinningaþrungnar og mark-
aðar alls kyns ásökunum á báða
bóga um vanþekkingu, bjánaskap og
svik við hinar fögrustu hugsjónir.
Nú hafa Íslendingar sótt um aðild,
enda var meirihluti fyrir því á þingi.
Samninganefndin er vel skipuð og
viðræðurnar sjálfar hafa gengið vel.
Því er þó ítrekað haldið fram að við-
ræðurnar séu í raun aðlögun að sam-
bandinu. Mér hefur ætíð fundist það
skrýtinn málflutningur. Ef Íslendingar
segðu nei við samningi, hvað myndi
þá standa eftir sem breyting á ís-
lensku samfélagi vegna viðræðn-
anna? Ef ekki er hægt að nefna neitt
markvert sem svar við þessari spurn-
ingu, er varla hægt að tala um að við-
ræðurnar feli í sér aðlögun.
Staðreyndirnar koma í ljós
Viðræðurnar hafa haft eitt gott í för
með sér: Staðreyndir hafa kom-
ið upp á yfirborðið. Það vantar ekki
yfir lýsingarnar um það hvað ESB-
aðild muni fela í sér. Eftir því sem
viðræðunum vindur fram kemur
betur í ljós hvaða yfirlýsingar eru
réttar og hverjar rangar. Á tímabili
var því til dæmis haldið fram að Ís-
lendingar þyrftu að ganga í evrópsk-
an her ef þjóðin gengi í sambandið.
Nú er komið í ljós að það er auð-
vitað ekki rétt. Eins hefur stund-
um borið á yfirlýsingum um að ESB
ásælist á einhvern hátt orkuauð-
lindir Íslendinga. En eftir að kaflinn
um orkumál var opnaður hafa þær
raddir að mestu þagnað. Fullyrt er
að íslenskur landbúnaður muni bera
skarðan hlut frá borði, en kaflinn
um landbúnað bíður enn umfjöll-
unar. Sem og kaflinn um sjávarút-
veg. Hvað reynist rétt og hvað rangt
í þeim efnum á allt eftir að koma í
ljós. Stærsta breytan sem mun ráða
afstöðu flestra til Evrópusambands-
aðildar á eftir að líta dagsins ljós:
Samningurinn sjálfur.
Spurningar hverfa ekki
Framtíðarsýn þeirra sem vilja hætta
viðræðunum er forvitnileg. Fyr-
ir þjóð sem er áhrifalaus þiggj-
andi yfirgripsmikilla lagasetninga
af hálfu ESB í gegnum samninginn
um EES hlýtur það alltaf að verða
áleitin spurning hvort ekki eigi að
stíga skrefið til fulls, ganga í sam-
bandið og fá sæti við borðið þar sem
ákvarðanir eru teknar. Sú spurn-
ing mun ekki hverfa. Í hvert einasta
skipti sem krónan fellur með tilheyr-
andi áhrifum á verðbólgu, þannig að
skuldir fólks stórhækka vegna verð-
tryggingar, munu spurningar um
gjaldmiðilssamstarf við Evrópuþjóð-
irnar vakna aftur. Vaxandi ólund
vegna gjaldeyrishafta mun hafa
sömu áhrif sem og kostnaður al-
mennings vegna hárra vaxta.
Ég telst til þeirra Íslendinga sem
vilja komast til botns í þessu máli,
langþreyttur á óupplýstum rökræð-
um í eldhúsum og heitum pott-
um. Evrópusamstarf hefur hing-
að til reynst þjóðinni farsælt. Ég tel
að ESB-aðild geti mögulega verið
rökrétt næsta skref. Aðild gæti bætt
lífskjör og gert Íslendinga að mikil-
vægum þátttakendum í samvinnu
sjálfstæðra ríkja í Evrópu. Ég leyfi
mér að spyrja: Ef sá hluti þjóðar-
innar fær að ráða ferðinni sem sér
enga ástæðu til að kanna þennan
möguleika til hlítar – til að komast
að því hvað er rétt og hvað er rangt
– og vill frekar halda áfram deilum á
kaffistofum um þetta mál án niður-
stöðu um ókomna framtíð, hvert
verður þá hlutskipti okkar hinna?
Eigum við bara að vera kampa-
kát með það? Alsæl í dýrtíðinni og
óvissunni? Er gott að vita ekki neitt?
Er gott að vita ekki?
Leiðari
Reynir Traustason
rt@dv.is
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Ólafur M. Magnússon Ritstjórar: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) og Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is)
Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri: Stefán T. Sigurðsson (sts@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Hönnunarstjóri: Jón Ingi Stefánsson (joningi@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: DV.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
16 15. ágúst 2012 Miðvikudagur
Kjallari
Guðmundur
Steingrímsson
„Aðild gæti
bætt lífskjör
og gert Íslendinga
að mikilvægum
þátttakendum
í samvinnu
sjálfstæðra
ríkja í Evrópu