Dagblaðið Vísir - DV - 17.08.2012, Blaðsíða 14

Lét kirkjuna
stofna einka-
hLutaféLag
14 Fréttir 17.–19. ágúst 2012 Helgarblað
Lömdu leigu-
bílstjóra
Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
sinnti í á þriðjudag útkalli vegna
árásar á leigubílstjóra. Bílstjór-
inn hafði ekið tveimur mönnum
bæjarleið en svo kom á daginn
að þeir áttu ekki fyrir farinu. Seg-
ir í tilkynningu lögreglunnar að
miðað við lýsingu bílstjórans á
mönnunum virðist þeir hafa verið
undir áhrifum vímuefna. Leigu-
bílstjórinn fékk áverka á höfuð og
var fluttur á slysadeild til aðhlynn-
ingar. Áverkar hans eru sagðir
minniháttar.
K
ristinn Ólason, fyrrverandi
rektor Skálholtsskóla, sem
DV hefur fjallað um, stofn-
aði félagið Lífsneista ehf. fyr-
ir hönd Skálholts án þess að
hafa heimild til þess frá Þjóðkirkj-
unni. Kristinn skuldbatt Þjóðkirkj-
una um að borga hlutafé að upphæð
250 þúsund krónur. Aðrir stofnendur
voru Miðlun og menning og Nýsköp-
unarmiðstöð Íslands. Félagið stofnaði
hann í samstarfi við þá Þorstein Inga
Sigfússon, forstjóra Nýsköpunarmið-
stöðvar, Sigmar B. Hauksson og Sæv-
ar Þór Sigurgeirsson. Félagið átti að
sjá um ferðaþjónustu aldraðra ferða-
manna og átti viðkomustaður þeirra
að vera Skálholt.
Hafði ekki formlega heimild
DV hefur fjallað um mál Kristins, en
honum var sagt upp störfum hjá Há-
skóla Íslands þegar komst upp um
að hann hefði logið til um doktors-
gráðu sína. Kristinn þáði einnig 2,8
milljóna króna rannsóknarstöðu-
styrk frá Rannís út á gráðuna. Krist-
inn gerði samning við rektor Háskól-
ans, Kristínu Ingólfsdóttur, þess efnis
að hann muni endurgreiða þau laun
sem hann fékk ofgreidd og þar með sé
málinu lokið af Háskólans hálfu.
„Það getur vel verið að hann hafi
einhvern tímann ymprað á því að það
væri verið að ræða þetta eitthvað en að
það hafi komið til tals að stofna hluta-
félag og skuldbinda þjóðkirkjuna er
af og frá,“ segir Guðmundur Þór Guð-
mundsson framkvæmdastjóri Kirkju-
ráðs og segir Kristin ekki hafa haft
formlega heimild til að stofna félag-
ið. „Hann skuldbindur staðinn til að
borga þetta. Hann borgar þetta ekki
strax en skrifar undir skuldbindingu
með því að skrifa undir skjöl um
stofnun félagsins. Hann hafði enga
formlega heimild til þess.“
Komst aldrei til framkvæmda
„Þetta var svona sprotafyrirtæki sem
átti að sinna móttöku aldraðra ferða-
manna sem hingað kæmu til lands til
að bæta heilsu sína. Það var hugsað á
sínum tíma að hafa þessa starfsemi í
Skálholti því svæðið er miðsvæðis og
annað slíkt og þá í samvinnu við kirkj-
una en þetta komst aldrei til fram-
kvæmda. Það var selt öðrum og heit-
ir Ern í dag, þannig að það varð aldrei
af þessu samstarfi við kirkjuna,“ seg-
ir Sigmar B. Hauksson, einn þeirra
sem stofnaði félagið ásamt Kristni.
Hann segir hugmyndina uppruna-
lega hafa komið frá Kristni en fljót-
lega hafi komið í ljós að af samstarf-
inu yrði ekki. „Kristinn kom fyrst með
þreifingar hvort það væri hægt að
gera eitthvað. Hann kom til Nýsköp-
unarmiðstöðvar til að leita að ein-
hverri nýrri starfsemi þarna eða frek-
ari starfsemi,“ segir Sigmar.
Bæri sjálfur ábyrgð
Af stofnun félagsins varð þó aldrei
þar sem Þjóðkirkjan vildi ekki fara út í
slíkan rekstur. Hafði þá Kristinn samt
sem áður skuldbundið Þjóðkirkjuna
til stofnunar félagsins. „Almennt vill
kirkjan ekki taka þátt í áhætturekstri
í formi einkahlutafélags eða hlutafé-
lags því hún er þá um leið að bendla
sig við það,“ segir Guðmundur. Hann
segist ekki vita hvort Kristni hafi ver-
ið kunnugt um þá stefnu kirkjunnar.
„Hann virðist hafa talið að hann hefði
stöðu sinnar vegna heimild til að
ákveða þetta en við erum engan veg-
inn sammála því. Þannig að kannski,
eftir á að hyggja, kann að vera að þetta
hafi bara verið mistök hjá honum.“
Málið var tekið upp á 171. kirkju-
ráðsfundi 3. ágúst 2011. Þá var Krist-
inn kallaður á fundinn til þess skýra
frá málinu og hvort hann teldi sig
hafa haft heimild til þess að undirrita
stofnsamþykkt fyrir einkahlutafélag-
ið. „Kvað hann hugmyndina hafa ver-
ið rædda í stjórn Skálholts, en form-
legt samþykki hefði ekki verið veitt,
hvorki af hálfu stjórnar Skálholts, né
kirkjuráðs eða biskups. Hann bæri því
sjálfur ábyrgð á aðkomu Skálholts að
félaginu,“ segir í fundargerð frá fund-
inum. Í framhaldinu kynnti hann
fyrirætlanir stofnenda félagsins um
starfsemi þess.
Nýsköpunarmiðstöð Íslands kom
að málinu með ráðgjöf við félagið og
undirbúningi að stofnun þess með-
al annars með gerð viðskiptaáætlun-
ar. Kirkjuráð samþykkti á fundinum
að Skálholt tæki ekki þátt í stofnun og
starfsemi Lífsneista ehf. Á 180. fundi
Kirkjuráðs 12. janúar 2012 var fram-
sal á eignarhluta Skálholts í Lífsneista
kynnt og þar samþykkti ráðið fram-
salið.
Kirkjan borgaði sitt framlag
Sigmar segist fullviss um það að Krist-
inn hafi haft velvild kirkjunnar til þess
að stofna félagið og hafi verið bú-
inn að kynna það fyrir sínum yfirboð-
urum. Guðmundur segist þó ekkert
finna í fundargerðum um það. „Hvorki
hjá stjórn Skálholts né Kirkjuráði. Ég
sat þó ekki fundi hjá stjórn Skálholts
þannig ég get ekki fullyrt um það en ég
hef ekkert fundið um það í fundargerð-
um stjórnarinnar,“ segir Guðmundur.
Athygli vekur að þrátt fyrir að Kristinn
hafi skuldbundið Þjóðkirkjuna, sem
er opinber stofnun, til þess að borga
250 þúsund krónur vegna stofnunar
félagsins þá var honum ekki sagt upp
störfum né veitt áminning þó að aug-
ljós óánægja hafi verið með gjörðir
hans. Hins vegar var staðan lögð niður
stuttu seinna en Guðmundur segir það
ekki tengjast stofnun Lífsneista, heldur
hafi það komið til vegna bágrar rekstr-
arstöðu Skálholts.
„Það má vafalaust velta því fyrir
sér hvort það hefði átt að veita hon-
um áminningu, það er alveg hugs-
anlegt,“ segir Guðmundur. Málinu
lauk á þann hátt að Þjóðkirkjan dró
sig úr út þátttöku í félaginu. „Það var
ákveðið að hætta við þátttöku í fé-
laginu og það endaði þannig að hin-
ir stofnendurnir leystu hlutinn til
sín. Kirkjan borgaði sitt framlag sem
hafði verið lofað við stofnun félags-
ins,“ segir Guðmundur en svo hafi
þeirra hlutur verið keyptur. n
„Það má vafalaust
velta því fyrir sér
hvort það hefði átt að
veita honum áminningu,
það er alveg hugsanlegt.
n Kristinn Ólason skuldbatt Skálholt og Þjóðkirkjuna í heimildarleysi
Rektor í Skálholti Kristinn var rektor í Skálholtsskóla frá árinu 2006 og þangað til um
síðustu áramót þegar staðan var lögð niður. mynd af wiKipedia/CHRiStian BiCKel
N1 svarar Hermanni
n fyrrverandi forstjóri kom olíufélagi í bobba
S
tjórn N1 segir eðlilega
samkeppni ríkja á eldsneytis-
markaði og vill árétta að fyrir-
tækið fari að einu og öllu eft-
ir samkeppnislögum og almennum
lögum og reglum. Stjórnin neyddist
til að stíga fram og bregðast við um-
mælum Hermanns Guðmundsson-
ar, fyrrverandi forstjóra olíufélagsins,
sem lét neytendasprengju falla í við-
tali við Viðskiptablaðið á fimmtudag.
Þar sagði Hermann N1 eitt hafa burði
til þess að lækka verð og geti því gert
út af við samkeppnisaðila sína. Með
öðrum orðum, félagið geti vel lækk-
að eldsneytisverð.
„Stjórnin, í samvinnu við nýráð-
inn forstjóra, stjórnendur og starfs-
fólk um land allt, mun tryggja að
fyrirtækið láti ekki sitt eftir liggja
í áframhaldandi samkeppni og
verði í fararbroddi heilbrigðra við-
skiptahátta,“ segir í fréttatilkynn-
ingu stjórnarinnar. „Stjórn N1 tel-
ur mikilvægt að eðlileg samkeppni
ríki á eldsneytismarkaði og tel-
ur að svo hafi verið. Ljóst er að fé-
lögin á markaðnum hafa þurft að
fara í gegnum endurskipulagningu
sinna skulda, eins og fjölmörg fyrir-
tæki á Íslandi. Samkeppni við önnur
olíufélög er mjög virk og hefur birst
meðal annars undanfarið í háum
tímabundnum afsláttum, aukinni
þjónustu og afsláttum til neytenda
í gegnum tryggðarkerfi,“ segir enn-
fremur.
Hermann sagði að verðstríð á
eldsneytismarkaði geti gert út af við
eitt til tvö olíufélög og að N1 hafi
eitt burði til að lækka verð. Það hafi
ekki verið gert því félaginu hafi borið
„…skylda til að virða ákveðið ástand
sem var á markaðnum, þ.e. að félögin
voru misvel sett.“ Runólfur Ólafsson,
framkvæmdastjóri FÍB, lét hafa eftir
sér að ef rétt reyndist væri það brot
á samkeppnislögum. Samkeppnis-
eftirlitið mun þá rannsaka málið í
framhaldinu.
Prestur krefst
tugmilljóna
Séra Axel Árnason Njarðvík,
héraðsprestur í Suðurprófasts-
dæmi og sóknarprestur í Stóra-
Núpsprestakalli í Skeiða- og
Gnúpverjahreppi, hefur farið fram
á 20 milljóna króna skaðabætur
frá sveitarfélaginu. Fréttamiðil-
inn DFS greindi frá þessu en málið
kom uppi á fundi sveitarstjórnar-
innar þann 14. ágúst. Málið snýr
að fyrirtæki prestsins, Ábótanum
ehf., sem hann rekur ásamt bróð-
ur sínum. Um er að ræða fjar-
skiptafyrirtæki sem hefur meðal
annars lagt ljósleiðara um hluta
sveitarinnar.
Nú er Skeiða- og Gnúpverja-
hreppur hins vegar að ljós-
leiðaravæða allt sveitarfélagið á
sinn kostnað en með tilkomu nýs
ljósleiðarastrengs telja Axel og
lögfræðingur hans að fótunum
verði kippt undan rekstri Ábót-
ans enda sé um óeðlileg inngrip
að ræða á þeim markaði. Það er
þess vegna sem Axel fer fram á
að sveitarfélagið greiði Ábótan-
um bætur að fjárhæð 20 milljónir
króna. Á fundinum var samþykkt
að leita álits lögmanns sveitarfé-
lagsins á málinu.
Sprengja Hermann Guðmunds-
son varpaði sprengju í viðtali við
Viðskiptablaðið sem N1 varð að
bregðast við.
Viktoría Hermannsdóttir
blaðamaður skrifar viktoria@dv.is