Dagblaðið Vísir - DV - 17.08.2012, Blaðsíða 28

28 Viðtal 17.–19. ágúst 2012 Helgarblað
fyrir ráðuneytið því fjögur ár er ansi
knappur tími fyrir raunverulegar
breytingar. Það er alveg á mörkun-
um að það náist að klára stór mál
eins og heildarendurskoðun nátt-
úruverndarlaga sem ég setti af stað
nánast daginn eftir að ég tók við í
maí 2009. Nú lítur út fyrir að ég geti
mælt með frumvarpinu í október og
ég geri ráð fyrir að það fari í gegn.“
Hvað svo sem skoðanakannanir
segja núna má þó enginn skilja það
sem svo að hún hafi gefið upp alla
von. Hún hefur trú á því sem hún er
að gera og gengur óhrædd til kosn-
inga. „Ef fólk kýs um árangur rík-
isstjórnarinnar óttast ég það ekki,“
segir hún keik.
Börnin fæddust tilbúin
Svandís þekkir það samt líka vel
að takast á við verkefni sem eru
henni kær og neyðast síðan til að
sleppa tökunum. Eins og hún þurfti
að gera varðandi börnin. Það var
mikið auðveldara að halda þeim
en sleppa tökunum. Og ef eitthvað
hefur búið hana undir þetta starf
þá var það annars vegar það að
ala upp börn og hins vegar að taka
þátt í baráttunni fyrir löggildingu
táknmáls, að kynnast baráttusögu
minnihlutahóps fyrir viðurkenn-
ingu.
Móðurhlutverkið er gjarna van-
metið, segir hún. „Uppeldi er mjög
lærdómsríkt verkefni. Stundum
finnst mér eins og ég hafi frekar
verið að ala mig upp en börnin.
Sérstaklega þegar ég var ung. Með
því að ala upp barn þroskaðist ég
og lærði að skilja eigin takmarkan-
ir, mörk, forgangsröðun og gildis-
mat. Það kom mér samt á óvart
hvað börnin fæðast tilbúin. Ég hélt
að ég væri að móta þau en mitt við-
fangsefni var bara að forða þeim frá
hættum, styðja þau og elska, gefa
þeim verkfæri til þess að verða al-
mennilegar manneskjur. Ég fékk að
hafa þau hjá mér í alveg ótrúlega
stuttan tíma,“ segir hún hugsi.
Erfiðast að sleppa tökunum
Elsti sonurinn, Oddur, er að verða
28 ára og næst honum í aldri er
Auður sem er að verða 26 ára. Síð-
an er Tumi að verða 16 og Una er
nýorðin 12 ára. Þegar öll fjölskyldan
kemur saman er mikið líf og fjör því
samtals eru þau orðin ellefu tals-
ins með börnum, barnabörnum og
tengdabörnum.
Svandís man enn eftir tilfinn-
ingunni sem hún fann fyrir þegar
hún sá Odd ganga einan inn á
skólalóðina með skólatöskuna á
bakinu þegar hann byrjaði í sex ára
bekk. „Hann var allt í einu búinn að
eignast tilveru sem ég var ekki þátt-
takandi í. Mér fannst erfitt að sleppa
tökunum á honum.“
Sjálf var hún aðeins sautján ára
þegar hún fór að heiman. Einu sinni
ætlaði hún að ráðleggja dóttur sinni
í ástarmálum en fékk að heyra það
að hún væri ómarktæk þar sem hún
hefði enga reynslu af þessum mál-
um. „Það var alveg rétt hjá henni.
Ég hef átt tvo kærasta og gifst þeim
báðum,“ segir Svandís hlæjandi.
Ung að heiman
Með fyrri eiginmanninum, Ástráði
Haraldssyni, flutti hún út í Hrísey
þegar hún var átján ára og fór að
kenna í grunnskólanum þar. „Ég
átti ofsalega erfitt með öll mörk og
allar girðingar. Mér lá rosalega á að
láta sleppa mér. Í dag þegar ég horfi
á myndir af mér frá þessum tíma
finnst mér ég vera eins og ég sé tíu
ára. En mér fannst ég svo fullorðin
og var til í að takast á við lífið. Eftir
á að hyggja er maður aldrei tilbúinn
til þess, maður verður bara að finna
leið til þess,“ segir Svandís og kímir.
Það var þannig að kærastinn var
búinn með stúdentspróf og lang-
aði að kenna úti á landi. Svandís var
ákveðin í að vera utanskóla í MH
og ákvað að fara með honum. „Svo
sótti hann um á stöðum sem okk-
ur þóttu ofsalega fríkaðir og fyndn-
ir því þeir voru eitthvað svo langt í
burtu, eins og á Fáskrúðsfirði, Hall-
ormsstað og í Hrísey. Hann fékk svo
starf í Hrísey.
Áður en veturinn hófst kom upp
sú spurning hver gæti kennt eðlis-
fræði og hann benti á mig. Ég hugs-
aði með mér að ég gæti svo sem al-
veg gert það og áður en ég vissi af
var ég farin að kenna eðlisfræði, líf-
fræði og tónmennt. Ég var allt í einu
orðinn grunnskólakennari, utan-
skólanemi í MH.“
Samningur fyrir krakka
Tvítug gekk hún í hjónaband, 22 ára
var hún orðin tveggja barna móðir
og 29 ára var hún skilin. Af hverju
skilduð þið? spyr ég, og hún hváir.
„Ó, það er svo langt síðan. Ég man
það ekki!“
Hún hugsar sig aðeins um og
segir síðan að hún hafi bara ver-
ið krakki. „Þetta var æskusam-
band. Þau eru svo skemmtileg því
við vorum að uppgötva lífið, horfa
á bíómyndir, hlusta á tónlist og
læra alls konar hluti og slíta okkur
frá foreldrum okkar. Við elduðum
mat, lærðum að taka slátur og elda
ítalskan mat. Svo kom að því að við
sátum uppi með samning sem var
samningur fyrir krakka en ekki fyrir
fullorðið og þroskað fólk. Eins hall-
ærislegt og það er að segja að við
höfum þroskast í sundur held ég
samt að það hafi gerst.
Ég hef stundum sagt að það séu
þrír aðilar í samböndum, ég, þú og
við. Við erum ekki ég og þú held-
ur það sem við sköpum saman. Ef
það er bara pláss fyrir þig og okkur
en ekki mig þá missir sambandið
jafnvægið. Ef ég horfi í kringum mig
og sé sambönd sem eru að gliðna í
sundur þá er það út af því að það er
ekki jafnvægi í þessu.“
Vináttan hélst engu að síður og
um tíma sungu þau Ástráður saman
í Dómkórnum ásamt seinni eigin-
konu hans og seinni eiginmanni
hennar. „Enda upplifði ég þetta sem
ofsalega mikilvægan kafla í mínu lífi
og það er engin eftirsjá eða bömmer
í kringum það.“
Stórkostlegt að vera ástfangin
Það var einmitt í þessum kór, Dóm-
kórnum, sem hún kynntist stóru
ástinni, Torfa Hjartarsyni. „Það var
svona sálufélagamál. Það var ekki
hægt fyrir okkur að vera ekki saman.
Við erum bara svo miklir vinir. Torfi
er minn helsti stuðningsmaður og
það er gott að eiga hann að. Hann
er líka mjög pólitískur og mikill
femínisti og minnir mig oft á þann
vinkil.“
Hún bendir á diktafóninn sem
liggur á borðinu og segir að hún
gæti sagt ansi margt ef það væri
slökkt á þessu tæki. Þegar ég skora
á hana að láta bara vaða svarar hún
um hæl: „Ég get það ekki. Það fer of
nærri kvikunni í mér, vefur sig um
innyflin.
Einhver sagði að hann óskaði
börnunum sínum það helst að fá
að kynnast ástinni. Það er stórkost-
legt að verða fyrir þeirri gæfu, að
verða ekki bara ástfangin heldur
vera það. Að elska er ekki eitthvað
sem kom fyrir mig, ég stóð ekki
uppi á stól og fékk eldingu í haus-
inn, heldur er þetta verkefni og
ég er ákveðin í að elska hann alla
daga. Ástin er eitthvað sem maður
ákveðir og nærir en ekki tilfinning
sem gerir sig sjálf.
Allra mikilvægast í grónu sam-
bandi er að muna eftir augnsam-
bandi og hlýju, að halda áfram að
næra ástina. Passa upp á þetta „við“,“
segir Svandís. Hún skellir svo upp
úr þegar hún er innt eftir því hvort
hún stundi rómantíska gjörninga.
„Ég er ekkert mikið í svona æfing-
um. Það sem við höfum passað upp
á er að vera saman og tala saman.“
Nær jarðtengingu í gegnum börnin
Ekki síst undanfarin ár þegar vinnan
krefst mikillar fjarveru. „Hugurinn
er líka dreifður. Ég fæ blaðamann
til mín í sumarfríinu,“ segir hún og
glottir stríðnislega, „þannig að við
þurfum að stilla saman strengi okk-
ar.“
Það styttist í að ferjan fari og ef
við ætlum að ná henni verðum við
að drífa okkur af stað. Svandís fylgir
okkur út og fyrir utan Ásgarð hittum
við Torfa þar sem hann er að taka
upp kartöflur ásamt mági sínum.
Inni hittum við yngri börnin tvö,
þau sem nenna enn að fylgja foreldr-
um sínum í sumarfríinu. Svandís
leggur mikla áherslu á að forgangs-
raða málum þannig að hún geti tek-
ið þátt í stórviðburðum í lífi þeirra.
Það tekst ekki alltaf en þá huggar
hún sig við það að á milli þeirra er
allavega gott samband og þau tala
reglulega saman. Það gerir hún ekki
bara þeirra vegna heldur líka til þess
að ná jarðtengingu. „Þeirra tilvera
og þeirra áhyggjuefni minna mig á
það að mín tilvera er ekki upphaf og
endir alls. Þegar það er mikið drama
í pólitíkinni finnst mér stundum
eins og það sé það eina sem skiptir
máli. Þá er gott að tala við einhvern
sem er á leið á lúðrasveitaræfingu
eða var að finna nýja uppskrift að
girnilegum múffum.
Það er ákveðin heilun í því að
taka þátt í þeirra lífi. Það nærir í
mér æðruleysið, sem ég held að sé
sérstaklega mikilvægt í pólitík þar
sem fólk heldur stundum að það
geti stýrt atburðarásinni og fram-
vindu mála. Stundum verð ég að
sýna því æðruleysi að ég ræð ekki
við ákveðna strauma og stefnur. Mér
finnst það skárra en að ætla að skrifa
handritið að eigin lífi og fara svo á
taugum yfir því að það gangi ekki
upp,“ segir Svandís að lokum.
Hún kveður okkur svo með faðm-
lagi á bryggjunni þar sem hún tekur
á móti föður sínum og fóstru, Guð-
rúnu Ágústsdóttur. Þau eru kampa-
kát og ekki skemmir fyrir að hitta
gamla kennara. Svavar gantast með
að þeir séu þeir einu sem muni eftir
gömlum pólitíkusum og heilsar ein-
um sem hefur tekið sér stöðu á milli
hans og Svandísar og vill eiga við
þau orð. n
„Hvað gerist ef fólk
kýs til þings og
þessi mál eru ófrágengin,
viljum við hafa það
þannig? Ég tel að þá verði
hætt við því að kosn-
ingarnar muni snúast al-
farið um ESB en ekki ár-
angur ríkisstjórnarinnar.
„Mamma sagði
að þegar ég sæi
maríuerlu þá myndi
það minna mig á hana
og það er ein hér núna
m
y
N
d
E
y
þ
ó
r
á
r
N
a
S
o
N