Dagblaðið Vísir - DV - 03.12.2013, Blaðsíða 18

Vikublað 3.–5. desember 201318 Fréttir Erlent
Kapítalisminn er „ný
tegund ógnarstjórnar“
n Frans páfi mjög gagnrýninn á óheftan kapítalisma í sínu fyrsta hvatningarbréfi
F
rans páfi kallar eftir breyttum
hugsunarhætti innan kaþ-
ólsku kirkjunnar og ræðst
gegn óheftum kapítalisma
sem hann líkir við „nýja
tegund ógnarstjórnar“ í sínu fyrsta
postullega hvatningarbréfi. Bréfið
sem telur 84 síður byggir á viðhorf-
um sem páfinn hefur haldið á lofti
síðan hann tók við embættinu í
mars síðastliðnum. Þar gengur
hann þó lengra en áður í gagnrýni
sinni á núverandi efnahagskerfi –
kapítalismann – og hvetur þjóðar-
leiðtoga heimsins til þess að berj-
ast gegn vaxandi ójöfnuði og fátækt
í heiminum.
Boðorð gegn misskiptingu
Reuters fjallaði um hvatningarbréf
páfans í síðustu viku en það hefur
vakið athygli fyrir þá skýru gagnrýni
sem Frans páfi setur þar fram gegn
þeirri peningadýrkun sem hann
segir ráðandi í heiminum í dag.
Þar hvetur hann þjóðarleiðtoga til
þess að tryggja fólki mannsæmandi
vinnu, menntun og aðgang að heil-
brigðisþjónustu.
Þá hvetur páfinn ríkt fólk til þess
að deila auðlegð sinni með öðrum
en segja má að hann búi til nýtt boð-
orð í þeim tilgangi að sporna gegn
misskiptingu auðs. Segir páfinn að
alveg eins og boðorðið „þú skalt ekki
morð fremja“ leggi áherslu á virði
mannslífsins, sé rétt að segja „þú
skalt ekki styðja við efnahagskerfi“
sem stuðlar að útskúfun og ójöfnuði.
„Þannig efnahagskerfi drepur,“ skrif-
ar Frans í hvatningarbréfinu sem
kom út á þriðjudaginn í síðustu viku.
Hugarfarsbreytinga þörf
„Hvernig má það vera að það sé
ekki fréttaefni þegar heimilislaus
eldri borgari deyr úr kulda, en það
er fréttaefni þegar verðbréfamark-
aðurinn fer niður um tvö stig?“ spyr
páfinn í bréfinu en þar segir hann
einnig að hugarfarsbreytingu þurfi á
meðal helstu ráðamanna kaþólsku
kirkjunnar.
Sagðist páfinn frekar vilja kirkju
sem væri skítug og í sárum vegna
þess að hún hefði verið á göt-
um úti heldur en kirkju sem væri
óheilbrigð, einangruð og sífellt að
reyna að halda í fyrra öryggi.
Umturnun fjármálakerfisins
Efnahagsleg misskipting er það sem
hvílir hvað mest á núverandi páfa,
ef marka má það sem fram kemur
í frétt Reuters um hvatningarbréf
hans. Þar kallar Frans eftir því að
núverandi fjármálakerfi verði um-
turnað í þágu þeirra sem minnst
hafa á milli handanna og varar við
því að ójöfn skipting gæðanna geti á
endanum leitt til ofbeldis.
Segir páfinn að vandamál heims-
ins, stór og smá, verði ekki leyst fyrr
en vandamál þeirra sem eru fátæk-
ir hafi verið leyst. Það verði einungis
gert með því að ráðast gegn megin-
ástæðum hinnar viðvarandi mis-
skiptingar – með þeim róttæka hætti
að hafna algjörum yfirráðum mark-
aða og spákaupmennsku yfir efna-
hagskerfi samtímans.
Öðruvísi viðhorf
Í grein Reuters segir að páfinn hafi
sýnt gott fordæmi síðan hann tók
við af forvera sínum í mars síðast-
liðnum. Þannig hafi hann til að
mynda ákveðið að búa á gistiheim-
ili Vatíkansins í stað hallarinnar
sjálfrar. Þá keyri hann um á litl-
um Ford Focus og hafi nýlega rekið
biskup sem eyddi milljónum evra í
lúxusheimili sitt.
Frans páfi tók við embætti páfa
í upphafi árs og hefur þegar vak-
ið athygli fyrir viðhorf sem þykja
nýlunda hjá íhaldssamri stofnun
eins og Páfagarði. Frans, sem hét
upphaflega Jorge Mario Bergoglio
og er frá Argentínu, var spurður út í
afstöðu sína til samkynhneigðar ný-
lega. Svar hans var einfalt: „Hver er
ég að dæma þau?“
Í hvatningarbréfinu leggur
Frans jafnframt áherslu á það að
kristnir, múslimar og gyðingar eigi í
áframhaldandi samræðu um trúar-
leg efni. n
Jón Bjarki Magnússon
jonbjarki@dv.is
Dæmir ekki
samkynhneigða
Nýr tónn páfa gagnvart
samkynhneigðum
Frans páfi sagði á blaðamannafundi í
sumar að hann dæmdi ekki samkyn-
hneigða. Ummælin vöktu mikla athygli
en aldrei fyrr hefur páfi verið svo
umburðarlyndur í orði gagnvart samkyn-
hneigðum. Fundurinn fór fram í flugvél
sem var á leiðinni frá Brasilíu til Vatíkans-
ins og Frans ákvað að svara spurningum
blaðamanna tæpitungulaust. Var hann
meðal annars spurður út í það hver við-
brögð hans yrðu ef einn klerka hans væri
samkynhneigður. Á móti spurði páfinn:
„Hver er ég að dæma samkynhneigða
menn sem þjóna Guði?“ Þá sagði Frans
páfi á öðrum blaðamannafundi stuttu
fyrr að hann styddi konur sem vildu kom-
ast til áhrifa innan kaþólsku kirkjunnar.
Frans páfi sagðist nýlega óttast
það að peningahugsjón í íþrótt-
um muni grafa undan anda
þeirra. Breska ríkisútvarpið,
BBC, greindi frá því í nóv-
ember að páfinn hefði tjáð
forsvarsmönnum Alþjóða
Ólympíunefndarinnar að
sóknin í gróða og sigur gæti
leitt til þess að einungis yrði litið á
íþróttamenn sem söluvöru.
Frans páfi spilaði körfubolta þegar
hann var ungur maður og er ákafur
stuðningsmaður San Lorenzo
knattspyrnuliðsins í Buenos
Aires, Argentínu. „Þegar efna-
hagshlið íþrótta er einungis höfð
til hliðsjónar, þá er hætta á að
einungis verði litið á íþróttamenn
sem söluvöru sem hægt er að hafa
tekjur af,“ sagði Frans páfi meðal
annars.
Klaustrin
fyrir flóttafólk
Vill nota húsnæði
kirkjunnar fyrir flóttafólk
Kaþólska kirkjan á ekki að breyta
tómum klaustrum í hótel til þess að
græða á þeim. Þetta sagði Frans páfi í
september að því er fram kom í fréttum
ABC News. „Tómu klaustrin eru ekki
eign okkar, þau eru fyrir hold Krists:
flóttafólk.“ Páfinn sagði þetta í tilefni
heimsóknar sinnar í flóttamannabúð-
irnar Centro Astalli í miðborg Rómar.
Páfinn hitti um 500 manns í heimsókn
sinni sem stóð í tæpa tvo tíma.
Páfinn hvatti presta og aðra hátt
setta innan kirkjunnar til þess að nota
klaustrin til þess að hýsa flóttafólk sem
flúið hefur aðstæður í heimalandi sínu.
Ferðamenn á Ítalíu hafa frá því fyrir
árið 2000 getað borgað fyrir gistingu í
einhverjum af þeim mörgu klaustrum
sem þar er að finna. Þetta er ekki góð
þróun að mati páfans. Fjöldi múslima
var í flóttamannabúðunum sem páfinn
heimsótti. Í samtali við þá sagði hann
algjörlega óþarfi að óttast ólíkar
lífsskoðanir.
Róttækur páfi Frans páfi hefur
vakið mikla athygli frá því hann tók við
embætti í mars á þessu ári. Þykja skoð-
anir hans róttækar samanborið við þær
skoðanir sem hafa verið ráðandi innan
Páfagarðs til þessa. Mynd ReUteRs
Græðgi ógnar íþróttum
Hræddur um að tilgangur íþróttanna týnist í peningagræðgi
„Hvernig má það
vera að það sé
ekki fréttaefni þegar
heimilislaus eldri
borgari deyr úr kulda
Opið: Mán - Fim 11:00 - 18:00
Fös 10:00 - 18:30 & Lau 11:00 - 16:00
Hátíðarkörfur
Ostabúðarinnar
eftir þínu höfði
Við erum byrjuð að
taka á móti pöntunum
í síma 562 2772,
ostabudin@ostabudin.is
og á ostabudin.is